Çiftçiye enflasyon yerine dünya fiyatı

Duygu Erdoğan - Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) 2021 yılı hububat alım fiyatlarını açıkladı. Buna göre, sert ekmeklik buğday tonu 2250 liradan, arpa 1750 liradan, makarnalık buğday 2450 liradan, kırmızı mercimek 5000 liradan, yeşil mercimek 4150 liradan, nohut ise 4050 liradan alınacak.

Geçen sezon sert ekmeklik buğdaya ton başına 1650 lira, arpaya 1275 lira, makarnalık buğdaya ise 1800 lira fiyat verilmişti. Erdoğan ayrıca, ton başına hububatta 275 lirayı, bakliyatta ise 910 lirayı bulan prim ve destekler verileceğini ifade etti.

Özellikle buğdayda fiyat, dünya piyasalarıyla aynı seviyeye getirilmiş oldu. Geçen sezon sert ekmeklik buğday alım fiyatı ton başına 1650 liradan alınmış, yine uluslararası piyasalara eş bir fiyat verilmişti. Ancak pandeminin dünyada gıda tedarikini artırması, ülkelerin stok tutma eğilimiyle birlikte dünya piyasalarında fiyatlar çok hızlı yükselince, yurt içinde açıklanan fiyatlar düşük kalmıştı.

‘Yıl sonu anlarız’

Dünyada pandemi kaynaklı gıda tedariki ve stoku devam ederken; açıklanan fiyatlar üreticiyi genel olarak memnun etti. Küçük üreticiler ise özellikle uygun fiyatlı girdi sağlanması açısından beklentisini iletiyor. Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım, daha önce açıklanan fiyatların enflasyona göre ayarlandığını ancak pandemi nedeniyle bu dönemde dünya piyasalarına göre bir fiyatlandırma yapıldığına dikkat çekti.

‘Fiyatın iyi mi, kötü mü olduğunu yıl sonunda anlayacağız’ diyen Yıldırım, “Eğer pandemi döneminde olmasaydık, artış oranları iyi bir fiyatı işaret ediyor. Ama tüm dünyada bakliyat ve hububat ürünlerine yoğun talep var. Fiyat hızlı yükseliyor. Büyük üretici memnun ancak küçük üretici halen zorda. Sırf gübre fiyatında yıllık yüzde 46 - 70 civarında artış var” yorumunu yaptı.

‘Tarımda girdi yükü azalmalı’

Türkiye Ziraatçılar Derneği (TZD) Başkanı Hüseyin Demirtaş, açıklanan fiyatların genel olarak dünya piyasalarına yakın olduğunu ve çiftçilerin beklentileri göz önüne alınarak hesaplandığını ifade etti.

Demirtaş, “Alım fiyatı iyi ama çiftçinin girdi maliyeti yükü alınmazsa sürdürülebilir bir üretim zorlaşır. Çiftçinin toprağına tutunması için hem fiyat artışlarının hep böyle olması, hem de mazot, gübre, yem gibi başlıca konularda elinin bırakılmaması lazım. Çiftçi kuraklık, pandemi ve borç batağı üçgeninde perişan olmamalı” dedi.

Diyarbakır Yenişehir Ziraat Odası Başkanı Süleyman İskenderoğlu ise, mevcutta piyasa fiyatlarının yüksek olduğunu belirtirken, “Aslında alım fiyatı açıklamasının, piyasalarda fiyatlar düştüğünde yapılması daha iyi olurdu. Bu sayede TMO müdahale alım fiyatı ile düşen fiyatları yükseltirdi” diye konuştu.

‘Buğdayda ekili alan artar’

Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Süleyman Soylu, çiftçiler için piyasalarla uyumlu bir fiyat açıklandığını anlatırken, bu açıdan üreticilerin, fiyatların böyle devam etmesiyle buğdayda ekili alanları artırabileceğini dile getirdi. ‘Ancak iklim kaynaklı talihsizlikler var’ diyen Soylu, “Çiftçiler bu fiyatın avantajını ne yazık ki sınırlı yaşayacak. Çünkü başta Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve İç Anadolu Bölgesi olmak üzere ciddi kuraklık sorunu var. Rekolte ve birim alan verimliliği olumsuz etkilenecek. Bu nedenle mutlaka alan bazlı kuraklık desteği de verilmeli. Kuraklık nedeniyle belki de hiç ürün alamayacak üreticiler var. Sulama gideri artanlar var” ifadelerini kullandı.

Kuraklık var, borçlar erteleniyor

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bir diğer açıklaması ise kuraklık konusunda oldu. Kuraklık kayıplarının olacağının öngörüldüğünü belirten Erdoğan, hububat ve bakliyatta Türkiye’nin kendi ihtiyacını karşılamakta bir sıkıntısı yaşamayacağına vurgu yaptı. Bu kapsamda kuraklıktan etkilenen çiftçilerin Ziraat Bankası’na veya Tarım Kredi Kooperatiflerine olan borçları ertelenecek. Üreticiler, ertelemelerde faiz yükü olmamasını bekliyor.

En iyimser tahminlere göre, kuraklık kaybının buğdayda yüzde 10 civarında yani 2 milyon tona yakın gerçekleşeceği belirtiliyor. Bu oranı yüzde 20 olarak ifade edenler de var. Kırmızı mercimekte önemli üretici olan Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde bazı alanlarda kaybın yüzde 40’lara kadar çıktığı öngörülüyor. Yine İç Anadolu’da özellikle Konya’da kıraç arazilerde ciddi zarar bekleniyor.