Gelen doğal gazda ABD'nin payı arttı

Mithat Yurdakul / ANKARA - Rusya'nın Ukrayna'ya müdahalesinin enerji piyasalarına etkisi tartışılırken, Türkiye'nin büyük bölümünü Rusya'dan ithal ettiği doğal gazın elektrik üretimindeki payının arttığı ortaya çıktı. Buna karşın doğal gaz ithalatında ilk sırada yer alan Rusya'nın payı azalırken, ABD'den getirilen LNG'nin doğal gaz ithalatı içindeki ağırlığı artışa geçti. Geçen sene aralık ayı itibarıyla ABD'den getirilen LNG'nin Türkiye'nin doğal gaz ithalatındaki payı yüzde 17'ye çıktı.

EPDK sektör raporlarına göre, 2020 yılında yüzde 22.8 olan elektrik üretiminde doğal gaz payı, yüzde 10'a yakın bir artışla yüzde 32.7'ye ulaştı. Kuraklığın da etkisiyle hidroelektrik santrallerinin elektrik üretimindeki payı ise yüzde 9'a yakın oranda geriledi. 2021 sonu itibarıyla elektrik üretiminin yüzde 32.7'si doğal gazdan, yüzde 16.8'i hidroelektrik santrallerden, yüzde 16.7'i ithal kömürden, yüzde 13'ü linyitten, yüzde 9.3'ü rüzgardan, yüzde 4'ü ise güneşten elde edildi.

Trinidad'dan gaz geldi

Elektrik üretiminde doğal gazın artışına karşın, 2021 Aralık ayı itibarıyla Rusya'dan doğal gaz ithalatında dikkat çekici düşüş meydana geldi. Geçtiğimiz Aralık ayında, 2020'nin aynı dönemine göre doğal gaz ithalatında Rusya'nın payı yüzde 47'den yüzde 33'e düşerken, ABD'den getirilen LNG'nin miktarı 1 milyar metreküpün üzerinde gerçekleşti ve Türkiye'nin doğal gaz ithalatındaki payı da yüzde 17'ye çıktı. Geçtiğimiz aralık ayı itibarıyla 2020 yılına göre yüzde 92 artış gösteren ABD gazı, geçen Aralık ayı ithalatında Rusya'dan sonra ikinci sırayı aldı.

Boru hatlarıyla gaz ithal edilen Azerbaycan'dan gelen gazın miktarı ve toplam ithalat içindeki oranı düşerken, geçtiğimiz ay mısırdan 490 milyon metreküp LNG getirildi ve doğal gaz ithalatının yüzde 8'e yakını bu ülkeden temin edildi. Geçtiğimiz aralık ayında, İran, Katar ve Cezayir gibi birincil kaynaklar dışında İspanya, Trinidad ve Tobago'dan da gaz getirildi. Geçtiğimiz aralık ayında, spot piyasalardan temin edilen gaz miktarında da önemli artış meydana geldi.

Geçen yıl, 2020’ye göre doğal gaz stokları azaldı. 2021 Aralık itibarıyla, yeraltı doğal gaz depolama miktarı 2.4 milyar metreküpten 1.6 milyar metreküpe, LNG terminali stokları ise 403 milyon metreküpten 265 milyon metreküpe geriledi.

Petrol fiyatları rekor seviyede

Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşla birlikte yükselen petrol fiyatları, Temmuz 2014’ten bu yana en yüksek seviyesine çıktı. Enerjide artan arz endişeleri nedeniyle Brent petrolün varili 112 dolara kadar çıkarken, Batı Teksas (WTI) ham petrolün varili de 110 dolar seviyesinin üzerinde alıcı buldu. Hollanda merkezli sanal doğal gaz ticaret noktası Title Transfer Facility’de (TTF) nisan vadeli doğal gaz kontratlarının fiyatı da 138 euroya ulaştı. Petrolde stokların 2014’ten beri en düşük seviyesinde olduğuna dikkat çeken Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) üyesi 31 ülke ise acil durum rezervlerindeki 60 milyon varil petrolün kullanıma açılması için anlaşma sağladı. Anlaşma kapsamında, 30 gün boyunca günlük 2 milyon varil petrol arzı yapılabilecek. Avrupa’nın Rus gazına alternatif arayışları sürüyor. IEA Başkanı Fatih Birol da küresel enerji güvenliğinin ve dünya ekonomisinin tehdit altında olduğuna dikkat çekti.