Hammadde baskısına rağmen pandemide üretimle büyüdüler

Aylin Rana Aydin - İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2020 Araştırması”nın sonuçları açıklandı. İSO 500, 2019 yılında 1 trilyon 22 milyar lira olan üretimden satışlarını 2020 yılında yüzde 15.3 oranında artırarak 1 trilyon 179 milyar liraya yükseltti.

İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, 2020 yılında dünyada etkisini gösteren Kovid-19 salgınının dünyanın tüm ekonomileri üzerinde olumsuz bir etki yarattığını söyledi. Enflasyon ve ithal hammadde fiyatlarındaki artışın sanayici üzerinde giderek daha fazla baskı yarattığını dile getiren Bahçıvan, “Enflasyonun sanayiler için öngörülemezlik, istikrarsızlık olduğuna inanıyoruz. Enflasyonun olduğu ortamda kolay kolay yatırım yapılmaz. Nitekim geçen yıl yatırım teşvik belgelerinde yaşanan yüksek oranlı artışa rağmen, yatırım iştahının fiiliyata dönmediğini son dönemlerde net bir şekilde gözlemliyoruz” dedi.

Faaliyet kârı arttı

Bahçıvan, “İSO 500’de üretimden satışlar 2020 yılında 1 trilyon 22 milyar liradan 1 trilyon 179 milyar liraya yükselerek yüzde 15.3 oranında arttı. 2018’deki yüzde 34.5 ve 2019’daki yüzde 16.4’lük artışlar ile karşılaştırdığımızda üretimden satışlarda büyüme performansı yavaşlamıştır” diye konuştu. İSO 500’ün esas faaliyetlerinden elde ettiği kârı gösteren faaliyet kârının bir önceki yıla göre yüzde 55 oranında artarak 142.8 milyar liraya çıktığını kaydeden Bahçıvan, “FAVÖK büyüklüğü 2020’de yüzde 43.1 artışla 184.4 milyar liraya çıktı. Yine vergi öncesi dönem kâr ve zarar toplamı da yüzde 50.1 artarak 92.5 milyar lira oldu. Sanayi kuruluşlarının kârları 2020’de artış eğilimi gösterdi” dedi. İSO 500’ün diğer faaliyetlerden olağan gelir ve kârları 237.9 milyar lira iken, gider ve zararları 194.4 milyar lira olarak gerçekleşti. Bu iki rakam arasındaki fark alındığında, İSO 500’ün 43.4 milyar liralık üretim faaliyeti dışı net gelir elde etti. 2020 yılında İSO 500’ün finansman giderleri yüzde 39.2 artışla 88.8 milyar TL’ye yükseldi.

‘Umut verici’

İSO 500’ün 2020 yılında toplam borçları yüzde 23 oranında arttı. Firmalar, faaliyet kârlılığındaki artışın desteğiyle özkaynaklarını da yüzde 23.2 gibi bir oranda büyütebildi. Bahçıvan “Bu durum, borçların özkaynaklara göre çok daha hızlı arttığı geçmiş iki yılla kıyaslandığında umut verici görünüyor. Buna rağmen mevcut borç-özkaynak dağılımı sanayicilerimiz için mutlaka çözülmesi gereken kronik bir sorun. 2020’de ise toplam borçların payı yüzde 68.4 ve özkaynakların payı yüzde 31.6 ile aynı kaldı” dedi. 2020’de istihdam yüzde 2.9 artarken, ödenen maaş ve ücretlerde de yüzde 14.4 artış oldu.

Birinci değişmedi

2020’de 58.5 milyar lira üretimden satışları ile yine Türkiye Petrol Rafinerileri AŞ (TÜPRAŞ) birinci oldu. Ford 45.2 milyar lirayla ikinci, Oyak-Renault ise 31.2 milyar lira ile üçüncü sırada yer aldı.

İhracat geriledi

Erdal Bahçıvan, “Tüketici enflasyonu ile arındırıldığında 2020 yılında üretimden satışlar reel olarak sadece binde 6 artış gösterdi. Bu oran son dört yılın en düşük reel artışı oldu. 2020 yılında görülen bu yavaşlamada Kovid-19’a karşı uygulanan kısıtlamalar ve küresel pazarların bir süre kapalı kalması tabii ki etkili oldu. Yılın ikinci yarısında talep toparlanmaya başlasa da, finansal dalgalanma, yükselen faizler ve salgında yükselen ikinci dalga iç satışları sınırladı” dedi. İSO 500’ün ihracatı da yüzde 12.8 oranında gerileyerek 64.1 milyar dolar oldu. İSO 500’de yabancı sermaye paylı kuruluşların sayısı, 2020 yılında 110’a indi.

Ar-Ge’ye 6.2 milyar TL

2020 yılında İSO 500’de Ar-Ge harcaması yapan kuruluş sayısının 271 olarak tespit edildiğini aktaran Erdal Bahçıvan, “2020’de Ar-Ge harcamaları, anket verileri ile 6.2 milyar TL’dir ve 2019 yılına göre 4.9 oranında artış göstermiştir” dedi.