Hasat öncesi ithalat hamlesi

Rekor fiyat artışlarıyla gündemin önemli maddelerinden olan patates ve soğanda hareketlenme yeniden başladı. Buna karşılık, soğan için başlatılan ithalat hamlesi, dün itibariyle patates için de hayata geçirildi. Resmi Gazete’nin dün yayınlanan sayısında 20 Nisan’a kadar patates ithalatında 200 bin tona kadar tarife kontenjanı açıldı. Buna göre, 200 bin ton patates ithalatında gümrük vergisi alınmayacak.

20 Nisan’a kadar...

Tarım uzmanları, 20 Nisan tarihine dikkat çekerken, bu tarihten itibaren patateste yeni hasadın başlayacağını, hasada kadar fiyat hareketlerinin dengeleneceğine dikkat çekiyor.

Spekülatif fiyat hareketlerine karşı başlatılan tanzim satışlarla; patates, soğan ve çeşitli sebze grubunda fiyatlar dengeleniyor. Ancak hem hastalık, hem de üretimde geçen yıldan itibaren devam eden daralma ile piyasada soğan ve patates bulmak zorlaşıyor. Tanzim satışlarda da soğan ve patatesin azaldığı ifade edilirken, bu nedenle sadece fiyatların düşüşü için değil, yeni hasada kadar piyasaya ürün sunmak için ithalat yapılacağı belirtiliyor.

Daha önce soğanda 28 Şubat’a kadar gümrüksüz ithalat başlatılmış, ancak yeni ürüne kadar sorun yaşanmaması için bu süre 31 Mart tarihine kadar uzatılmıştı.

‘Yeni ürün etkilenir’

Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım, patateste yeni mahsulün nisan sonunda çıkacağını kaydederken, ‘ithalat’ söylemleri ile fiyatların geçici olarak aşağı yönlü harekette olacağını dile getirdi. Ancak hasat öncesi ithalat ile üreticinin zor durumda kalabileceğine vurgu yapan Yıldırım, şunları söyledi:

“Kolay yetişen ürünler için ithalat geçici bir çözüm olarak kullanılabilir ancak aksi durumda doğru olmaz. Özellikle ekin ve hasat zamanları öncesindeki söylemler ise üreticiye kaybettirir. Yeni ürün fiyatı üreticiyi geçindiremeyecek kadar düşük kalabilir. Mevcut durumda sorun öncelikli olarak yükselen fiyatlar değil. Ürün kalmadı diye değerlendirebiliriz. Çünkü tanzimlerde bile soğan ve patates azaldı.”

Daha önce patates ithalatının Gürcistan’dan yapıldığını hatırlatan Yıldırım, gelecek günlerde hangi kurumun aracılığıyla, hangi ülkelerden alım yapılacağının belli olabileceğini söyledi.

‘Ekim alanı ve verim azalıyor’

Türkiye Ziraatçılar Derneği Başkanı Hüseyin Demirtaş, ithalatın kısa dönemli çözüm olsa da, ‘ulusal bir tarım politikası’ uygulanarak uzun dönemli çözümler beklediklerini dile getirdi. Tarımdaki girdi maliyetlerinin yüksek artışları nedeniyle üreticinin ekim alanlarını terk ettiğini anlatan Demirtaş, bunun üretimi nüfusa oranla giderek yetersiz hale getirdiğini söyledi.

Demirtaş, “Türkiye’nin son yıllardaki ortalama patates ithalatı 10 bin ton. Bu 200 bin ton, son 10 yılın 2 katı demek. Üretim yetersiz. Çünkü ekim alanları daralıyor. Direkt üreticiden alsanız bile taşıması, yeri, vergisi, firesi var. 2017’ye göre en önemli girdi olan gübre, 3 katı arttı. Bitkisel ürünlerde gübresiz verim almak mümkün değil. Üretici, gübre fiyatları artınca ya gübre alamadı, ya gübreyi yeteri kadar kullanamadı. Böyle giderse verimin düşüşünü 2019’da daha ciddi hissedeceğiz. Ekim alanı azalınca mera alanı da azalıyor. Hayvanları dışarıda beslemek zor hale geliyor, yem ise pahalı. Yem, mazot, gübre, tarım ilacı, elektrik derken; üretici topraktan vazgeçiyor” diye konuştu.