Kapatılan belediyeler 645 milyon YTL borçlu

Nüfusu 2 binin altında kaldığı için kapatılan 1.128 belediyenin toplam borcu, 645 milyon 762 bin YTL’yi buluyor.
Bu belediyelerden, köye dönüştürülen 862’sinin borcu, genel bütçe vergi gelirlerinden 12 taksitle 1 yılda ödenecek. Büyükşehirlerde mahalleye çevirilen 266 belediyenin borcu da bağlandıkları yeni belediyeye aktarılacak.
İller Bankası Genel Müdürü Hidayet Atasoy, A.A muhabirine yaptığı açıklamada, Anayasa Mahkemesinin iptal kararının ardından turistik belde niteliği taşıyanlar ile dava açan belediyelerin kapanma sürecinin durduğunu ifade ederek, 1.128 rakamında değişiklik meydana gelebileceğini belirtti. Dava sonuçlarının beklendiğini dile getiren Atasoy, soru üzerine bu konuda açılan dava sayısını net olarak bilemediklerini kaydetti.
Kapatılan belediyelerin 5 Kasım 2008 tarihi itibariyle İller Bankasına 117 milyon 408 bin 568 YTL borcu bulunduğunu bildiren Atasoy, Maliye, Hazine, Sosyal Güvenlik Kurumu, TEDAŞ gibi diğer kurumlara borçlar dahil toplam rakamın 645 milyon 762 bin YTL’ye ulaştığını belirtti.
Bu borçların tahsiline yönelik soruya karşılık Atasoy, köye dönüştürülen 862 belediyenin kurumlara olan borçlarını, genel bütçe vergi gelirlerinden 1 yıl içinde 12 taksitle ödeyeceklerini söyledi. Büyükşehir içinde mahalleye dönüştürülen 266 belediyenin borçlarının ise bütün mal varlıklarıyla birlikte bağlandıkları ilçe belediyesine aktarılacağını kaydetti.
"Bu durum, ilçe belediyeleri için sıkıntı yaratmayacak mı?" sorusuna Atasoy, şu karşılığı verdi:
"Yaratmaz. Çok istisnai olarak olabilir. Çünkü bir defa bağlanan belediyenin nüfus gelirini alıyor. Diyelim 3 bin nüfuslu bir belediye, 100 bin nüfuslu ilçeye bağlandı ve 1 trilyon borcu vardı. 3 bin nüfus dolayısıyla bir defa her ay 3 bin nüfusun parasını belediye almaya başlayacak artık. Oradaki 3 bin nüfusa su satacak, kanal geliri alacak, ulaştırma geliri alacak, oradan cari gelir elde edecek, emlak geliri elde edecek. Borcu ne kadar yüksek olursa olsun, belli süre sonra o borcu, elde ettiği gelir sıfırlayacak."
Atasoy soru üzerine belediyelerden bu yönde bir tepki almadıklarını, asıl tepkinin kapatılan belediyelerden geldiğini söyledi. Bunun da sosyal ve ekonomik nedenlerden değil, psikolojik faktörlerden kaynaklandığını kaydeden Atasoy, "Hiçbir belde, o belediye tabelasının inmesinden hoşlanmaz" dedi ve şöyle devam etti:
"Belediye her halükarda psikolojik olarak bir büyüklük havası veriyor, özellik veriyor, kendine güven veriyor. Belediye kavramından köy kavramına geçmiş olmanın verdiği psikolojik baskılar var. Bir de 30, 50 ya da 100 yıldır bağımsız belde iken belediyenin bir mahallesi haline dönüşmüş olmanın psikolojik rahatsızlığı var.
Bunun dışında hizmet alma, götürme anlamında sosyal ve ekonomik faktörler açısından bakıldığında, durumun kapanan belediyelerin lehine olduğunu düşünüyorum."

KULLANIMIN DENETİMİ
Köy statüsüne geçen 862 belediye için genel bütçe vergi gelirlerinden 10 yıl boyunca pay ayrılmaya devam edileceğini ifade eden Atasoy, paranın il özel idarelerine aktarılacağını söyledi. Atasoy, bu yolla il özel idarelerine yılda yaklaşık 300 milyon YTL ek kaynak sağlanmış olacağını belirterek, gelirin söz konusu yerlerde yol, içmesuyu, kanalizasyon gibi yatırımlara harcanacağını kaydetti.
"Kaynağın bu amaçla kullanılıp kullanılmadığına yönelik bir denetim yapılacak mı?" sorusuna karşılık da Atasoy, İçişleri Bakanlığının genel çerçevede yürüttüğü denetim bulunduğunu belirtti ve "Resmi denetim mekanizmasından ziyade ben burada mahalli politikacıların ve o beldenin kendi denetiminin daha etkili olacağına inanıyorum. İnsanlar diyecek ki ’ben belediye iken zaten bu hizmeti alıyordum, niye kapattın beni o zaman;. Yani mevcut durumda aldığı hizmet, o belde için minimum çizgidir, bunun üzerine çıkmak zorunda" diye konuştu.

"ÇARPIK BİR TABLO ORTAYA ÇIKMIŞTI"
Kapatılan belediyelerin daha önce devletten aldıkları kaynağın neredeyse tamamını personel ve cari giderlere harcadıklarını, yatırım için ellerinde para kalmadığını anlatan Atasoy, şimdi bu tür harcamalar olmayacağı için eldekinin "net yatırıma döneceğine inandıklarını" söyledi. Atasoy, şunları kaydetti:
"Türkiye;de son yıllarda çarpık bir tablo çıktı ortaya, biz bunu fiziki olarak da gözlemliyorduk; köyler belediyelerden daha iyi hizmet almaya başlamıştı. İl özel idareleri, köylere içmesuyu, kanalizasyon, yol vesaire her türlü hizmeti götürüyordu ama küçük belediyeler maddi imkansızlık nedeniyle hizmet götüremiyorlardı.
Özel idare bir köyün yolunu götürüyor, belediye sınırlarına geldiği zaman duruyordu. İstese de yapamaz, çünkü yetkisi yok. Belediye, özerk yapı olduğu için kendi yasal gelirleriyle bütün hizmetlerini kendi bütçesiyle götürmek zorunda, ilave kimse hiçbir şey yapamaz. Merkezi hükümet de BELDES projesi dışında bir şey yapamıyordu. Ama yeni durumda il özel idaresi, oraya hizmeti götürecek, götürmek zorunda olacak zaten."
Atasoy, sürecin "meyvelerinin 1-2 yıl içinde ortaya çıkacağını" kaydederek, "uygulama sonucunda söz konusu belediyelerin daha çok hizmet alacağına inandığını" sözlerine ekledi.