Talep çok, arz düşük, kredi zor
19.04.2023 - 07:00 | Son Güncellenme:
Türkiye genelinde satılık konut fiyatlarında son iki yıldır dikkat çeken hız, İstanbul’da piyasayı iki katından fazla yükseltti. Fiyatları, azalan konut üretimine karşılık talep artışı, inşaat maliyetleri ve yüksek faiz destekliyor
Duygu Erdoğan - Türkiye genelinde mart ayı itibarıyla konut satış fiyatlarında yıllık değer artışı yüzde 154 seviyesinde gerçekleşti. Buna göre Türkiye genelinde ortalama konut fiyatı 2 milyon 284 bin 490 lira oldu. Aynı dönemde İstanbul’da konut satış fiyatlarında yıllık değer artışı yüzde 144, ortalama konut fiyatı 3 milyon 186 bin 472 olarak hesaplandı. 2022 Mart ayında ise İstanbul’da ortalama konut fiyatı 1 milyon 452 bin 240 olarak ölçülmüştü. Sadece bu bir yıllık değer artışı, konuta olan yüksek talep, azalan arz ve konut kredisi faiz oranlarında erişimi güçleştiren unsurları gözler önüne seriyor.
Satılık konut piyasasında fiyatların hızlı yükselişinin en temel nedenini, 2018’den bu yana azalan yeni konut arzı oluşturuyor. Buna karşılık Türkiye’nin her yıl ihtiyacı olan 800 bin yeni konutun üretilememesi, talebin devam etmesiyle karşılaşınca fiyatlar kontrolden çıkmaya başladı. İkinci neden olarak ise pandemi döneminde hızla artan inşaat maliyetlerinde; emtiaya erişim sorununun döviz fiyat artışlarıyla birleşmesinden kaynaklı gelişmeler gösteriliyor. Yeni konut üretilmeyince mevcut konutlar değerleniyor. Diğer yandan bankaların yüksek konut kredisi faiz oranlarına ihtiyacı olanların erişmesi güçleştikçe, piyasayı, fiyat artışından faydalanmak isteyen yatırımcılar domine ediyor. Bu nedenle İstanbul’da her ilçede eski yeni tüm konutlarda fiyatlar ciddi artışlarla karşı karşıya. Türkiye genelinde de tablo bu şekilde ilerliyor.
2021’DE 500 BİN LİRAYDI!
İstanbul’daki ortalama konut fiyatı karşılaştırmasında biraz daha geriye gidecek olursak, 2021 Mart ayında ölçülen ortalama değer 500 bin lira seviyesindeydi. Buna göre, sadece iki yıl önce satılık konutta ilçeler hatta mahalleler arasında bile fiyat farkları korunabiliyordu. İstanbul’un gelişime açık, çeper bölgelerinde fiyatlar oldukça düşük iken, merkezde yükseliyordu. Ancak azalan üretime karşılık devam eden talep ve yatırımcıların ilgisiyle mevcut dönemde İstanbul’da ilçe ayrımı kalmadı. Çok eski konutlarda bile fahiş fiyat artışları uygulanıyor.
DEĞER ARTIŞI BATIYA KAYDI
Konut alımında pandemi ardından gelişen süreçte en çok değer artışı yaşayan iller Muğla, Antalya ve Aydın olmuştu. Bu talep 2022 sonuna kadar devam etti. Ancak Kahramanmaraş merkezli depremler ve EYT’lilerin göçüyle birlikte bu değer artışı daha çok batıya yöneldi. 2023 Mart ayında değer artışında Kocaeli ve Kırklareli’nin önde olduğu görülüyor.
Teknoloji odaklı gayrimenkul değerleme platformu Endeksa.com’un verilerine göre, 2023 Mart ayında yıllık değer artışı en yüksek olan iller ise sırasıyla Kırklareli, Antalya ve Kocaeli oldu. Kırklareli’nde konut fiyatları son bir yılda yüzde 208 artış gösterdi.
Ortalama konut satış fiyatı 1 milyon 626 bin 720 lira oldu. Antalya’da konut satış fiyatlarında değer artışı yüzde 164, ortalama konut fiyatı 2 milyon 969 bin 640 lira olarak ölçüldü. Kocaeli’de ise; konut satış fiyatlarında değer artışı yüzde 164, ortalama konut fiyatı 1 milyon 924 bin lira oldu.
TÜRKİYE GENELİNDE FİYAT YÜKSELİYOR
Fiyat artışlarının İstanbul ve belirli şehirlerle sınırlı kalmaması, bu yükseliş ivmesinin dikkat çekici boyutlara ulaşmasına neden oluyor. Türkiye genelinde pek çok ilde konutlarda normal sürecin ötesinde fiyat artışları yaşanıyor. Bu nedenle Türkiye geneli fiyat ortalaması da her yıl farklı bir ölçeğe taşınıyor. Mart 2022’de Türkiye genelinde konut satış fiyatlarında yıllık değer artışı yüzde 127 seviyesinde gerçekleşirken, ortalama konut fiyatı 998 bin 325 lira olmuştu. Mart 2023’te ise Türkiye genelinde konut satış fiyatlarında yıllık değer artışı yüzde 154 seviyesinde gerçekleşti. Ortalama konut fiyatı 2 milyon 284 bin 490 lirayı aştı.
