Kovid-19 salgınının dünya üzerindeki etkisi devam ederken, çip endüstrisi, krize meydan okuyarak milyarlarca dolarlık yatırımlarla salgın sonrası döneme hazırlanıyor.
Çipler, ülkeler arasındaki rekabet unsurlarından biri olarak görülüyor. Pazarda hakimiyet oluşturmak isteyen şirketler ve ülkeler, devasa yatırımlarla çip endüstrisini şekillendirmeye çalışırken, son olarak, dünyanın en büyük mikroçip üreticisi firmalarından Intel'in 20 milyar dolarlık yatırımla ABD'nin Arizona eyaletinde iki yeni çip fabrikası inşa etmeyi planladığı açıklandı.
Asya ülkelerinin çip yatırımları
Güney Kore'nin dünyaca ünlü elektronik şirketi Samsung'un, 2030 yılında en büyük çip üreticisi olma hedefiyle 116 milyar dolar bütçe ayırması dikkati çekiyor. Söz konusu hedef kapsamında, Samsung'un Güney Kore'nin kuzeybatı bölgesinde yapımı devam eden dev fabrikasının bu yıl üretime başlaması öngörülüyor. Fabrikada, yeni cep telefonlarının standartlarına uygun çip üretimi yapılması da planlanıyor.
Dünyanın en büyük fason üreticisi Taiwan Semiconductor Manufacturing de (TSMC) Intel gibi Arizona'da 12 milyar dolar değerinde bir fabrika kuruyor. Fabrikanın 2024'te üretime başlaması hedefleniyor.
Çip teknolojisinde dışa bağımlılığı azaltmak isteyen Çin'de ise iki ulusal varlık fonu, ülkenin lider çip üreticisi SMIC'a, Şanghay'daki fabrikasında üretimi artırmak amacıyla toplam 2,25 milyar dolar finansman sağladı. Fabrikanın, gelecekte üretimini 3'e katlaması bekleniyor. ABD'li politikacılar, dünya çapında çip üreticilerinin Çinli teknoloji devi Huawei ve bağlı ortaklıklarına çip tedarik etmesini zorlaştırırken, Çin de yabancı ülkelere, özellikle ABD'ye bağımlı kalmamak için kendi çip endüstrisini güçlendiriyor.
Yatırımların arkasındaki ekonomik ve politik hesaplar
Şirketlerin yatırımlarının arkasında ekonomik ve politik hesaplamaların da olması dikkati çekiyor. Bu doğrultuda, Çin'in küresel tedarik zincirindeki önemini azaltmak isteyen eski ABD Başkanı Donald Trump, yarı iletken ürünlerin üretimini yıllardır Amerika'ya geri getirmeye çalışırken, TSMC'nın Arizona'da kuracağı 12 milyar dolar değerindeki fabrika, bu çalışmanın bir meyvesi olarak görülüyor.
Yarı iletken sektöründeki şirketlerin milyarlarca dolarlık fabrika yatırımlarının arkasındaki bir başka nedenin de otomotiv endüstrisinin ihtiyacı olduğu belirtiliyor. Çip üreticileri, gelecek birkaç yıl içinde otomotiv sektöründe araç içi elektronik sistemlerle işlerinin büyümesini bekliyor.
Analistler, çip endüstrisinin küresel ekonominin yeniden açılmasıyla yeni siparişlere kendini hazırladığını ve Kovid-19 sonrası yeni dünya düzenini sağlamada yarı iletken çip tasarımcılarına büyük iş düştüğünü ifade ediyor.
Pastada büyük pay ABD'li şirketlerin
Dünyanın önde gelen araştırma ve danışmanlık şirketi Gartner'ın verilerine göre, geçen yıl dünya çapında satış gelirlerinde ilk 10'da yer alan çip üreticilerinin 6'sının ABD merkezli olması dikkati çekiyor. Intel'in 2020'de 70,2 milyar dolarlık satış gelirleriyle ilk sırada yer aldığı kaydediliyor. Intel'i, 56,2 milyar dolar ile Samsung Electronics ve 25,3 milyar dolar ile yine Güney Kore merkezli SK Hynix takip ediyor.
Intel'in satışları geçen yıl 2019'a göre yüzde 3,7, Samsung Electronics'in yüzde 7,7 ve SK Hynix'in yüzde 13,3 arttı. Geçen yıl ABD merkezli Micron Technology, Qualcomm ve Broadcom ise sırasıyla 22,09 milyar dolar, 17,9 milyar dolar ve 15,7 milyar dolar gelir sağladı. ABD'li Texas Instruments'ın satış geliri 13,07 milyar dolar ve Tayvan merkezli MediaTek'in geliri 11 milyar dolar olurken, Japonya merkezli KIOXIA 10,2 milyar dolar ve Nvidia 10,09 milyar dolar gelir elde etti.
Türkiye'de yerli çip üretimi çalışmaları
Türkiye'de de yerli çip üretimine yönelik çalışmalar bulunuyor. TÜBİTAK Bilişim ve Bilgi Güvenliği İleri Teknolojiler Araştırma Merkezi'nde (BİLGEM) yürütülen "Çakıl Milli İşlemci Projesi" ile silah sistemlerinde kullanılan yabancı menşeli mikro işlemcilerin yerini alabilecek milli bir işlemci geliştiriliyor. Hızlı, düşük güç tüketen, lisans ve satış hakları Türkiye'ye ait olacak olan Çakıl'ın prototip üretimi tamamlanırken, Çakıl'ın ilk olarak ASELSAN'ın ürünlerinde kullanılmaya başlanması hedefleniyor. Ayrıca, çip üretimi konusunda Türkiye ve Malezya arasında geçen yıllarda iş birliği anlaşması imzalanmıştı. Anlaşma kapsamında, Türkiye'deki bazı şirketler, Malezya'daki şirketlerle iş birliği yaparak yerli çip üretimi konusunda çalışmalarını sürdürüyor.
