Artık gizli bir kitabınız oldu

MİT 75. yılında kendini yazdı İlk defa yeni bulunan arşiv belgelerine dayanılarak Atatürk Araştırma Merkezi üyesi Tarih Doktoru Erdal İlter tarafından hazırlanan "Milli İstihbarat Teşkilatı Tarihçesi"nde, şimdilik sadece "Milli Emniyet Hizmetleri Riyaseti" (1927 - 1965) dönemi ele alınıyor.Bu araştırma, giriş ve iki bölümden oluşuyor. Giriş Bölümünde; istihbaratın tanımı ve istihbarat çarkı üzerinde duruluyor. Birinci Bölümde; 1926 yılına kadar Türklerde istihbaratın seyri özet olarak inceleniyor. İkinci Bölümde ise, asıl konu olan Milli Emniyet Hizmetleri Riyasetinin kuruluşu ile ilk yapılanma çalışmaları, kadro ve bütçesi, yerleşme durumu, M.E.H.nin (Milli Emniyet Hizmetleri) MAH rumuzu ile nasıl telaffuz edilmeye başlandığı, riyasetin üzerindeki gizlilik perdesinin ne zaman kaldırıldığı, riyasetin kuruluş, yerleşme ve intibak dönemlerinde karşılaştığı güçlükler, gerçekleştirdiği önemli operasyonlardan örnekler, müsteşarların biyografileri, MİT Özel Arşivinde yer alan birinci elden belgelerin ışığında ortaya konuluyor. Tarihçenin sonuna da, bir kronoloji listesi ve bibliyografya ile okuyucuya kolaylık sağlamak için indeks ilave edilmiş. Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT), kuruluşunun 75. yılı anısına "Milli İstihbarat Teşkilatı Tarihçesi" adı altında yayımladığı kitapta, teşkilatın geçmişini belgelere ve fotoğraflara dayalı olarak gözler önüne seriyor. Ajan Lawrenceı adım adım izledik Kitapta çeşitli belgelerin yanı sıra, MİT Özel Arşivinden alınan Birinci Dünya Savaşı yıllarında, 11 değişik ad ile Ortadoğuda Osmanlı Devleti aleyhine faaliyet gösteren İngiliz ajanı Thomas Edward Lawrenceın da iki orijinal fotoğrafı bulunuyor. Ayrıca kitapta, Genelkurmay Başkanlığının, Lawrence ile ilgili Milli Emniyet Hizmeti Riyasetine gönderdiği yazının aslı ile bir başka İngiliz ajanı Hintli Mustafa Sagirin Mustafa Kemale suikast yapmak için Ankaraya gelişi ve idam edilişiyle ilgili kararname ve belgeler de yer alıyor. Doğuda büyük takip Milli Emniyet Hizmeti Riyaseti, kurulduktan sonra geçen bir iki ay içinde, Doğu Anadoluda çıkan Şeyh Said İsyanı bastırılmış, fakat sükûnet tam olarak sağlanamamıştı. Ermeniler ile Kürtçülerin 1927de kurdukları Hoybun Cemiyeti ve gizli Komünist Partisinin faaliyetleri devam ediyor, çeşitli ülkelerin gizli servisleri askeri ve ekonomik istihbarat yanında, ajan şebekeleri ile yoğun bir şekilde komünist ve faşist propagandası yapıyorlardı... Karadeniz Bölgesinde ise, Kızıl Lazistanı kurma hevesi sürdürülürken, Akdenizde Mussolini İtalyasının saldırgan emelleri sezilmekte, Rum Patrikhanesinin davranışları da devamlı bir huzursuzluk kaynağı olmakta idi... Millileştirmede destek Fakat, satın alma girişimlerinde birtakım zorluklar bulunuyor ve bunları devlete pahalıya satmaya çalışıyorlardı. Milli Emniyet Hizmeti, yabancı kuruluşların aralarındaki değerlendirmelerin ve yazışmaların içeriğinden hükümeti zamanında haberdar etmek suretiyle, bu işletmelerin ucuz bir fiyata satın alınmasını ve borçlar meselesinin hallini menfaatlerimize en uygun şekilde yürütülmesini sağlayarak, ülkeye maddi ve manevi hizmetlerde bulunmuştur... Bu dönemde, demiryolları, tramvay işletmeleri, liman tesisleri, kömür ocakları, elektrik ve havagazı tesisleri, düyunu umumiye (genel borçlar) karşılığı olan tütün, sigara ve tuz gibi tekel maddeleri ile balık avcılığı yabancıların elinde idi. Bunları kontrol etmenin ve siyasi istikrarı sağlamanın imkânı bulunmuyordu. İşte bu sebeplerle, Cumhuriyet hükümeti derhal tasfiye çalışmalarına girişti. Bu işletmeler yabancılardan satın alınarak millileştirildi.