Bilim dünyasının en önemli ödüllerinden biri alan Akkaynak: Bu ödül gelecek için bir umuttur

ODTÜ Havacılık ve Uzay Mühendisliği Bölümü’nü 2003’de birincilikle bitiren, MIT’de Havacılık Mühendisliği bölümünde yüksek lisansını tamamladıktan sonra profesyonel hayata atılan Derya Akkaynak, mutlu olmadığını görünce ‘hayatının her gününe doğayı katacak bir iş’in peşine düştü. MIT’de Deniz bilimleri ve makine mühendisliğinde doktora yapan Akkaynak, Antartika’dan Pasifik Okyanusu’na kadar birçok bölgede arazi çalışmalarına katıldı. ABD’nin Florida eyaletindeki Harbor Branch Oşinografi Enstitüsü’nde çalışmalarını sürdüren Akkaynak, su altı görüntüleme alanında çığır açan ve kendi adını taşıyan algoritmayla bilim alanında verilen en önemli ödüllerden birini kazandı. Blavatnik Genç Bilim İnsanı Ödülü’nün sahibi olan Akkaynak duygularını şöyle anlattı:

‘Tek hissettiğim umut’

“Ödülün haberini aldığımda tek hissettiğim duygu umut oldu. Denizlerimizin, okyanuslarımızın, insanlığın geleceği için umut. Bu kadar önemli bir ödülün, türlü mühendislik dalında yapılan olağanüstü buluşlar, keşifler varken deniz bilimlerine verilmesini, ‘Artık ne olursa olsun denizlerimizi anlamamız, sömürmememiz, korumamız lazım’ mesajı içerdiği için çok anlamlı buldum.”




Akkaynak, kendisine ödül getiren çalışmalarını da şöyle anlattı: “Su altı görüntüleme alanındaki temel problemlerden biri fotoğrafları ‘su yokmuş gibi’ işleyebilmektir. Ve bu geçen seneye kadar çözülememiş bir problemdi. Sebebi şu: 1990’larda sisli havada görüşü artırabilmek için fotoğraflardaki ‘havadan sisi çıkarmak’ için gereken fiziksel olaylar modellenmiş, bu işi yapmak için matematiksel denklemler formüle edilmiş. Bu denklemler daha sonra hiç sorgulanmadan su altı görüntülemede kullanılmış. Yani en az 30 senedir bu denklemler yanlış olarak su altında kullanılıyordu, ve su altı koşullarına uygun olmadıkları için sonuçlar tutarlı olmuyordu. Bu tutarsızlığı fark edip denklemin yanlışlığını gördükten sonra bunu su altındaki fiziksel kurallara göre tekrar formüle ettim. Ve bugün Akkaynak-Treibitz modeli diye anılan denkleme ulaşmış olduk. Bu çalışmayı İsrail Hayfa Üniversitesi’nde birlikte çalıştığım hocam Tali Treibitz’le birlikte gerçekleştirdik. Bu denklemi kullanarak da sualtı fotoğraflarından suyu çıkaran algoritmayı yazdık. Bu algoritma sayesinde bilim insanları topladıkları verileri otomatik olarak analiz edebilecek, denizler hakkında daha hızlı bilgi sahibi olabileceğiz.”




‘Zor zamanlarda annemi düşündüm’

Akkaynak, zor zamanlarında hep 10 sene önce meme kanserinden vefat eden annesini düşündüğünü ve ondan güç aldığını belirterek şöyle devam etti: “8 sene boyunca bu hastalıkla savaşmıştı. Hep dik durdu, hep güçlüydü, hep yaşama isteğiyle doluydu. Bana her zaman ‘Sana ne mutluluk getiriyorsa onun peşinden git, sakın beni düşünme’ dedi. Kendi küçük akademik dünyamda bir zorluk yaşadığımda hep annemi düşündüm ve ondan güç aldım.”