‘Destekleriz’ dediler ama umut vermediler

Karanlık cinayetlerle canlarını kaybeden aileler, yıllardır sürdürdükleri mücadelenin en somut ve etkili girişimini yapmak için dün Ankara’da, TBMM’deydiler. Yoğunlukları nedeniyle randevu vermeyen?MHP hariç tüm partilerin temsilcileriyle, TBMM?İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanı Zafer?Üskül’le ve TBMM?Başkanı Mehmet?Ali Şahin’le görüştüler. Bu tip cinayetlerde zaman aşımının kaldırılmasını ve cinayetlerin yeniden incelenmesi için bir araştırma komisyonu kurulmasını istediler...
Toplumsal Bellek Platformu adıyla güç birliği yapan ailelerin önemli bir bölümünün Ankara yolculuğu önceki gece Haydarpaşa Garı’nda Fatih Ekspresi’yle başladı. Artık acılarını birleştirmiş, tek yumruk olmuş bir ailenin üyeleri olarak birbirlerine sarılan aileler, trende Ankara’da yapacakları görüşmeler için son hazırlıklarını yaptılar heyecanla.
Sabahattin Ali’nin kızı Filiz Ali, Doğan Öz’ün eşi Sezen Öz, kızı Bengi Heval Öz, Abdi İpekçi’nin kızı Nükhet İpekçi, Ümit Kaftancıoğlu’nun gelini Canan Kaftancıoğlu, Onat Kutlar’ın eşi Filiz Kutlar, Yasemin Cebenoyan’ın kardeşi Cüneyt Cebenoyan, Metin Göktepe’nin ablası Meryem Göktepe Türkmen, Sevinç Özgüner’in kızı Alev Özgüner, Hasan Ocak’ın ağabeyi Hüseyin Ocak, Cavit Orhan Tütengil’in kızı Deniz Tütengil, umutlu Ankara yolculuğunun yolcularıydı.

‘Bu kez daha umutluyuz’
Sezen Öz, yıllardır sürdürdüğü mücadeleden sonra bu kez daha umutlu olduğunu belirtirken araştırma komisyonu kurulması için yasal engel çıkmasından endişe duyuyordu. Kızı Bengi Heval Öz ise, bu kez sonuç almaya daha uygun bir ortam olduğunu düşünüyordu.
“Ben de umutluyum” diyerek söze başlayan Filiz Kutlar, ilk kez bu kadar güçlü bir aileyle sorunların üzerine gitmenin mutluluğunu şöyle anlattı: “Biz bir şeyleri taze tutmaya, unutturmamaya çalışıyoruz. Keşke bunlar hiç yaşanmasaydı, bu yolculuk daha güzel bir amaç için yapılsaydı. Bütün dileğimiz, bu ailenin daha da büyümemesi.”
Eşini ve annesini Ankara’ya uğurlayan Naki Kaftancıoğlu da ziyaretlerin en azından kamuoyunda psikolojik baskı oluşturması umudunu taşıdığını vurguladı.
Canan Kaftancıoğlu da, amaçlarının aydınların öldürülmesinin arkasındaki karanlığın aydınlatılması için TBMM’yi harekete geçirmek olduğunu belirterek, “Bu partiler üstü bir girişim. Gençlerin öldürülen insanları bilmeleri, tanımaları, unutmamaları lazım” dedi.

Ak Parti destek sözü verdi ama...
Trenle gelen aileler, Ankara’daki diğer ailelerle Uğur Mumcu Araştırmacı Gazeteci Vakfı’nda buluşarak, TBMM’de verecekleri ortak dilekçe metnini hazırladılar.
Ankara’da gruba katılanlar arasında Hrant Dink’in kardeşi Orhan Dink, kızı Delal Dink, Turan Dursun’un oğlu Abit Dursun, Uğur Mumcu’nun kızı Özge Mumcu, Necip Hablemitoğlu’nun eşi Şengül Hablemitoğlu, Çetin Emeç’in eşi Bilge Emeç de vardı.
Grup ilk olarak Ak Parti grup başkan vekilleri Bekir Bozdağ ve Ayşenur Bahçekapılı ile basına kapalı toplantıda görüştüler. Aileler, bu tip cinayetlerde zaman aşımı uygulamasının kaldırılarak, iç hukukun evrensel normlara uygun hale getirilmesini ve cinayetlerin yeniden incelenmesi için Meclis Araştırma Komisyonu kurulmasını istediler.
BM’nin insanlığa karşı suçlarla ilgili düzenlemesinin Türkiye tarafından kabul edilmediğini, bunun kabul edilmesi halinde “siyasi cinayetlerde zaman aşımının işlemeyeceğini” ifade eden aileler, Meclis’in konuya sahip çıkmasının önemli olduğunu vurguladı.
Araştırma komisyonlarında partilerin ideolojik gözlüklerini bırakması gerektiğini belirten?Bozdağ, “Geçmişte bu tür komisyonlar siyasi nedenlerle sonuçlandırılamadı. Şemdinli bunun en somut örneği” değerlendirmesini yaptı. Bozdağ, komisyonların yaptırım gücünün artırılması gerektiğini söyledi.

Şahin’den Mumcu örneği
TBMM Başkanı Şahin ise, Türkiye’nin gün geçtikçe daha şeffaf bir hale geldiğini vurguladı ama “Araştırma komisyonu talebinizi aldım. Ancak mevcut TBMM İç Tüzüğü ile kurulacak bir araştırma komisyonundan sonuç alınamayabilir” derken pek de umutlu değildi.
Şahin, “TBMM’de henüz devam etmekte olan bir iç düzük değişikliği gündemde. Bu düzenleme yapılırken araştırma komisyonuna ilişkin düzenleme yapılabilir” diye devam etti.
Meclis Başkanı Şahin sonuç alınamayan araştırma komisyonlarına örnek olarak da, Uğur Mumcu başta olmak üzere faili meçhul cinayetlerin araştırılması için 9 Şubat 1993’te kurulan araştırma komisyonunu gösterdi. Komisyonun hazırladığı raporun sonuç bölümünü okuyan Şahin, tespitlerden hiçbirinin sonuçlandırılamadığını söyledi.

Üskül’ün duygulandığı anlar
Grup, TBMM İnsan Hakları Komisyonu Başkanı Zafer Üskül ile de bir araya geldi. Toplantının kapalı bölümünde grup üyelerinin kendilerini tanıtmaları sırasında Üskül çok duygulandı. Öldürülen aydınların birçoğunu yakından tanıyan Üskül, Turan Dursun’la ilgili anılarını anlatırken gözyaşlarına engel olamayınca görevliler mendil getirdi.
Üskül, “Bugün komisyona gelen kişilerin yakınlarının hangilerinin yaşam hakkının devlet tarafından ihlal edildiğini, hangilerinin yaşam haklarının devlet tarafından koruma altına aldığını söylemek çok kolay değil. Çünkü bu cinayetler aydınlatılamadı. Ama devletin görevlerini yerine getiremediğini söylemek mümkün” diye konuştu.
Hrant Dink cinayetinin aydınlığa kavuşturulmasının diğer cinayetlerin mağdurlarını bir ölçüde rahatlatabileceğini belirten Üskül, “Bu insanların adalet duyguları zedelenmiştir. Dink cinayeti çözülmelidir. Bu konuda sorumluluğu olanlar sorumluluklarını yerine getirmelidir” dedi.
Üskül bu cinayetlerin faili meçhul kalmaması için Meclis’in üzerine düşen görevi yerine getirmesi gerektiğini belirtirken, “Meclis araştırması açılması talebiyle hazırlanacak bir önergeyi imzalamak istiyorum” diye konuştu.

Görüşmelere katılan aileler
- Sabahattin Ali’nin kızı Filiz Ali
- Doğan Öz’ün eşi Sezen Öz, kızı Bengi Heval Öz
- Abdi İpekçi’nin kızı Nükhet İpekçi
- Ümit Kaftancıoğlu’nun gelini Canan Kaftancıoğlu
- Onat Kutlar’ın eşi Filiz Kutlar
- Yasemin Cebenoyan’ın kardeşi Cüneyt Cebenoyan
- Metin Göktepe’nin ablası Meryem Göktepe Türkmen
- Sevinç Özgüner’in kızı Alev Özgüner
- Hasan Ocak’ın ağabeyi Hüseyin Ocak
- Cavit Orhan Tütengil’in kızı Deniz Tütengil
- Uğur Mumcu’nun kızı Özge Mumcu
- Hrant Dink’in kardeşi Orhan Dink, kızı Delal Dink
- Necip Hablemitoğlu’nun eşi Şengül Hablemitoğlu
- Turan Dursun’un oğlu Abit Dursun
- Çetin Emeç’in eşi Bilge Emeç
- Kemal Türkler’in kızı Nilgün Soydan
- Cevat Yurdakul’un eşi Ülker Yurdakul
- İlhan Erdost’un eşi Gül Erdost
- Behçet Aysan’ın kızı Eren Aysan
- Necdet Bulut’un eşi Neşe Bulut
- Orhan Yavuz’un kardeşi Metin Yavuz
- (Muammer Aksoy, Nesimi Çimen, Musa Anter, Metin Altıok, Hasret Gültekin, Akın Özdemir’in aileleri de imzalarıyla gruba destek verdi.)

Kemal Anadol: Fail devlettir
Aileleri CHP adına CHP Grup Başkan Vekili Kemal Anadol konuk etti. Anadol, “Faili meçhul cinayet varsa, o cinayetlerin faili bizatihi devlettir. Cinayeti azmettirenler, odak noktaları, üzerine flu renkler çekilen devletin içinde görevli grupların, kişilerin delilleri karartma yöntemleri, davaları çıkmaza sokma çabaları... Bunları yıllardır izliyoruz” dedi. Anadol, ailelere, “Bu kadar kalabalık olmanızdan memnunuz ama keşke sayınız az, hatta hiç olmasaydı. Başka nedenle bir araya gelseydik” diye seslendi. Bu sırada Abdi İpekçi’nin kızı Nükhet İpekçi, diğer ziyaretlerde basının yer almadığına işaret ederek, CHP’deki basın karşısında bunun eşitlik ilkesine aykırı olduğunu söyledi.
Anadol da konuşmasına başlamadan önce grup sözcüsüne açıklama yapıp yapmayacağını sorduktan sonra söz aldığını kaydetti.

Ortaya çıkmadıkça suçlar tekrarlanıyor
27 aile adına hazırlanan dilekçede ise, şu ifadelere yer verildi: “TBMM’ye acılarımızı getirmek istemedik. Onlar bizim mahrem alanımız. Hukuk talebimizle geldik. Olaylara çok yakından tanık olmuş kişiler olarak geldik. Siyasi bir hesaplaşmanın içinde değiliz. Hep birlikte Meclis’in çatısı altında yüzleşmemiz gerektiğine inanıyoruz. Süreklilik halindeki bir hukuk dışılıkla yüzleşmemiz gerek. Hepimiz tanıklığımızı getirmeliyiz. Hep birlikte sorabilmeli ve cevaplayabilmeliyiz. Bunun hepimiz için bir yurttaş sorumluluğu olduğunu düşünüyoruz. Cinayetlerin ardındaki örgütlenmeler ortaya çıkarılmadıkça, bu tür suçların tekrar tekrar işlendiğini edindiğimiz tecrübelerden biliyoruz. Biz hepinizden daha iyi biliyoruz. Artık fotoğrafı çok net görünmeye başlayan bu hukuk dışılığın sona erdirilmesi talebimizle geldik. Emir komuta zincirine ulaşılmadıkça, geride kalan, kaçan, kaçırılan, korunan, gizlenen tüm suçlulara ulaşılmadıkça bu cinayet dosyaları kapanmış sayılmasın. Bu aydınlatma yolunda sorumlulukla yürüdüğü için 32 yıl önce katledilen savcı Doğan Öz’ün raporundaki son sözleri yineleyerek, ‘durumu bütün açıklığı ve acılığı ile sunmak’ için buradayız.”

‘Süreci izleyeceğiz’
Aileler BDP?Grup?Başkan?Vekili Beni Yıldız ile de görüştü.?Yıldız, Türkiye’nin demokratikleşmesi için geçmişiyle hesaplaşması gerektiğini söyledi. Toplantıya katılan BDP Milletvekili Pervin Buldan, eşi Savaş Buldan’ın öldürülmesini kastederek, “Ben de sizdenim” dedi. Aileler günün sonunda basın toplantısı düzenleyerek, taleplerini yineledi ve görüşmeler hakkındaki düşüncelerini açıkladı. Abit Dursun, “Süreci izleyeceğiz hep birlikte. Nerede tıkanıyor, nerede o siyasi iradeler yok, göreceğiz” dedi. Dursun, Toplumsal Bellek Platformu’na her düşünceden kayıplarla ilgili katılmak isteyenler olursa diğer üyelerle bunu değerlendireceklerini vurguladı.