El ve ayaklarının yanına gömüldü

Ankara’da Hacettepe Üniversitesi’nde dünyada ilk kez aynı anda çift kol ve çift bacak nakli yapılan, ancak dolaşım bozukluğu sonucu önceki gece yaşamını yitiren 27 yaşındaki Şevket Çavdar, Nevşehir’in Derinkuyu ilçesine bağlı yazıhüyük beldesinde toprağa verildi. Yakıları, Çavdar’ın koyu Galatasaray taraftarı ve çenesiyle klavye kullanarak internete girdiğini, askerlik yapmayı çok arzuladığını ve bunun için organ naklini istediğini söyledi.
Hacettepe Üniversitesi’nde geçen cuma günü çift kol ve bacak nakli yapılan Şevket Çavdar’ın pazar günü dolaşım bozukluğu başlaması nedeniyle sol bacağı geri alındı. Önceki sabah da iki kol ve sağ bacağı da alınan Şevket Çavdar, aynı günün akşamı yaşamını yitirdi. Şevket Çavdar’ın cenazesi önceki gece alınarak, Yazıhüyük’ün Bozkır Mahallesi’ndeki evine getirildi. Daha sonra da Merkez Camii’nde Nevşehir Müftüsü Yakup Öztürk’ün kıldırdığı cenaze namazı ardından toprağa verildi. Çavdar, daha önce elektrik çarpması sonucu kaybettiği kol ve bacaklarının bulunduğu mezara gömüldü.
Çavdar’ın cenaze törenine, başta dayısı Yazıhöyük Beldesi Belediye Başkanı Ak Partili Cengiz Çavdar olmak üzere, yaklaşık bin kişi katıldı. Ailesi basın mensuplarıyla görüşmedi.
Sadece Cengiz Çavdar kısa bir açıklama yaparak, ameliyat başarısız oldu diye üniversiteye haksızlık etmemek gerektiğini söyledi. Başta Sağlık Bakanı Recep Akdağ olmak üzere Hacettepe Üniversitesi rektörü ve ameliyat yapan tüm sağlık ekibinin büyük bir gayret gösterdiğini belirten Cengiz Çavdar şöyle devam etti: “Çok üzgünüz. Doktorlar da bizim gibi üzüntülü. Oradaki gayretlerini biliyoruz. Sonuç üzüntü verici olduğundan dolayı emekleri heba etmek yanlış olur, alın terini inkar etmemek gerekir. Sayın rektörümüz başta olmak üzere tüm sağlık personeli hastayı yaşatmak için ve naklin başarılı geçmesi için ellerinden geleni yaptılar. Bu sonuç elbette ki bizim istediğimiz bir son değildi. Kader bu noktaya getirdi Şevket’i.”
Çavdar’ın komşularından Enver Topraktepe, şunları anlattı:

‘Asker olmak istiyordu’
“Şevket, tekerlekli sandalyeyle dolaşıyor, televizyon seyredip internete takılıyordu. Kolları olmadığı için tuşları çenesiyle kullanıyordu. İnternete çok hevesliydi. İlkokul mezunu olmasına rağmen kendisini iyi yetiştirmişti. 13 yaşında bir arkadaşına yardım için gittiği elektrik işinde yüksek akıma kapılarak kol ve bacaklarını kaybetmişti. En büyük arzusu askere gidebilmekti. Organ nakline de o nedenle sıcak baktığını iyileştiği takdirde askere gitmeyi çok arzuladığını söylemişti.”
Belde mezarlığında toprağa verilen Çavdar’ın diğer komşusu Nurettin Aktaş da “Şevket, köpek ve güvercinleri çok seviyordu. Fakat en büyük tutkusu Galatasaray’dı. Galatasaray ile ilgili tüm gelişmeleri televizyon ve internetten takip ediyordu. Galatasaray maçlarını da heyecanla seyrediyordu” dedi.

Yakınlarıyla komşuları, Şevket Çavdar’ın hayata sıkı sıkı bağlı olduğu, çenesiyle tuşlara basarak bilgisayar kullanıp internete girdiğini ve paylaşım sitesi facebook’a katıltığını söyledi.

Şavket Çavdar, daha önce el ve ayaklarının defnedildiği bu mezara gömüldü...

Yüz nakli olan Gül uyandırıldı
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde yüz nakli ameliyatı olan Cengiz Gül, dün akşam saatlerinde uyandırıldı. Enfeksiyon riski nedeniyle kimseyle görüştürülmeyen Gül’ün durumunun iyi olduğu, naklin başarılı olup olmadığının 10 gün içinde netleşeceği bildirildi. Hacettepe Üniversitesi’nin bugün Çavdar ve Gül’ün durumlarına ilişkin basın
açıklaması yapacağı öğrenildi.
SERTAÇ KOÇ Ankara

Nakil hüsranına çifte inceleme
Dünyada ilk kez aynı anda çift kol ve çift bacak nakli yapılan Şevket Çavdar’ın hayatını kaybetmesi üzerine tartışmalara yol açan ameliyatın hem Sağlık Bakanlığı hem de Türk Tabipleri Birliği’nce inceleneceği öğrenildi. Sağlık Bakanlığı, normalde yılda 2 kere toplanması gereken Kompozit Doku Nakli Bilim Komisyonu’nun da ilk toplantısını bugün yapacağını bildirerek, itiraf niteliğinde bir açıklama yaptı. Açıklamada, Kompozit Doku Nakli Bilim Komisyonu’nun Akdeniz Üniversitesi ve Hacettepe Üniversitesi’nde yapılan nakilleri inceleyeceği belirtildi.
MİTHAT YURDAKUL, SERTAÇ KOÇ Ankara

Özkan: Olumlu hava hiç bozulmasın
Türkiye’de ilk yüz nakli operasyonunu yapan Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Ömer Özkan, yapılan bir ameliyatla olumlu bir hava yaratılıyorsa başka bir ameliyatla da olumsuz bir hava yaratılmaması gerektiğini söyledi. Kırıkkale’de katıldığı bir kursta konuşan Özkan, “Bu güzelliği sağlayan olumlu hava gitmesin. Bizim vereceğimiz mesaj bu. Çok güzel bir hava gidiyor. Bu şanssızlık o aile için sadece. Ne olur, toplum olumsuz olmasın. Mutlaka zaman her şeyin ilacı olacak. Olumsuz bakmamakta fayda var.
DHA

İlk nakledilen el sadece iki hafta kaldı
- Dünyada ilk el nakli 1964 yılında Ekvador’da yapıldı ve hastaya takılan el iki hafta sonra çıkarıldı.
- 1998 yılında Fransız doktor Jean Michel Dubernard el ve dirseğe kadar olan bölümün bir kısmını kolu kopan bir adama taktı. Ameliyatı Edouard Herriot hastanesinde yapılan Yeni Zelandalı Clint Hallam psikolojik nedenlerden dolayı 2001 yılında kolu çıkarttırdı. Doktorlar Hallam’ın koluna alışamadığını, ilaçlarını almadığını ve bu nedenle de kolun uyum sağlayamadığını açıkladı.
- 2003’te Avusturya’da Franz Jamnig (41) adlı hastaya dünyanın ilk çift kol nakli yapıldı.
- 2008 yılında Almanya’nın Münih kentinde Karl Merk adlı çiftçiye yapılan ameliyat da başarılı çift kol nakilleri arasına girdi.
- Geçen yaz ise İspanya’da ilk çift bacak nakli yapıldı. Ameliyat Valencia’da bulunan La Fe Hastanesi’nde Doktor Pedro Cavadas tarafından başarıyla gerçekleştirildi.
- 1998 ila 2006 yılları arasında 18 erkek hastaya toplam 24 el, kol ve parmak nakilleri yapıldı. Hastaların yaş ortalamaları 32 olarak açıklandı. Hastaların kayıp organlarla yaşadıkları süre ise 2 aydan 22 yıla kadar olarak belirtildi. Hastaların yaşama oranları yüzde 100 olarak açıklanırken, takılan ellerden 6’sı da hastalar ilaçlarını düzgün kullanmadığı için çıkarıldı. Nakil yapılan hastalardan yüzde 90’ı iş hayatını geri döndü.

DÜNYANIN CEVAP ARADIĞI SORU:
Çoklu nakiller ne kadar riskli?
İngiltere’de yayımlanan The Independent gazetesi 1998 yılında yapılan el nakli ameliyatının ne kadar gerekli olduğunu araştırdı. Gazete el naklinin hayati önem taşımadığını ve bu gibi bir riskin alınmasının doğru olup olmadığını masaya yatırdı. Buna göre el, kol ve bacak nakillerinin yarattığı riskler değerlendirildi:
- Çoklu uzuv nakillerinde hem damar, hem kemik, hem yağ, hem kas yeni doku olduğu için vücut bunların hepsini yabancı olarak kabul ediyor ve hepsine aynı anda saldırıyor. Bağışıklık sistemini bastıran ilaçlar da nakil çoklu olduğu için daha kuvvetli olarak veriliyor. Böylece vücudun iflas etme riski artıyor. Ayrıca kanser, böbrek yetmezliği gibi rahatsızlık riskini de artıyor.

‘Hayat kurtarıcı değil teknoloji varsa yapın’
İspanya’da yapılan başarılı ilk çift bacak nakli sonrasında birçok uzman konuyla ilgili görüş bildirdi. İşte myhealthnewsdaily.com adlı internet sitesine konuşan Miami Miller Üniversitesi Tıp Fakültesi Profesörü David Levi operasyonun hayat kurtarıcı olmadığını her türlü teknoloji ve şart yeterli ise yapılması gerektiğini anlattı. İşte Levi’nin röportajından önemli noktalar:
- Levi’ye göre, “Bacaklarda çok fazla kemik, sinir ve kas bağlantısı bulunduğu için bu büyük bir operasyon. Hastanın uzun dönemli fizik terapi alması gerekiyor. Sinirler fiziksel olarka bağlansa bile sinirlerin yeniden çalışabilmesi için aylar geçmesi gerekiyor.”
- Levi ilk çift bacak nakli ameliyatının bu kadar geç yapılmasının nedeninin de “hayat kurtarıcı bir operasyon olmamasına” bağlıyor. Doktor, “Bu hastanın yaşam kalitesini yükseltmek için yapılan bir operasyon. Bu nedenle teknolojinin çok gelişmiş olması gerekiyor ki hastanın riski en aza indirgenebilsin ve ameliyat amacına ulaşssın. Ayrıca hayati bir ameliyat olmadığı için yanlış bir şey yapılmaması adına çok çok dikkatli olmak gerekiyor. Ve de hastanın doğru seçilmesi gerekiyor. Örneğin bacağı diz üstünden kesilmiş bir hastanın nakledilen organ ile yürümesi, bacağı diz altından kesilene göre daha zordur” diyor.
- Ameliyatı yapan ekibin başındaki doktor ise bağış yapan kişinin iyi seçilmesi gerektiğini, yaşından kan grubuna kadar birçok kriteri karşılaması gerektiğini söylüyor.