Küçük kırlangıçtan büyük rekor

Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Durban şehri yakınlarındaki Cedara sazlıklarında, kuşbilimci James Wakelin tarafından 7 Mart 2006’da yakalanıp “SAFRING UNIV CAPETOWN SA AM 25032” numaralı alüminyum halka takıldıktan sonra serbest bırakılan bir kırlangıç (Hirundo rustica), 19 Nisan 2008’de Iğdır’ın Tuzluca ilçesinin Yukarı Çıyrıklı köyündeki Aras Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi’nin ağlarına takılarak bir Türkiye rekoru kırdı.
Başka bir ülkede halkalanmış ve daha sonra Türkiye’de yakalanmış tüm kuşlar arasında en uzaktan geleni olan bu kırlangıç, Stanford Üniversitesi öğretim görevlisi Dr. Çağan H. Şekercioğlu, Samsun 19 Mayıs Üniversitesi halkalama uzmanı Nizamettin Yavuz ve Kafkas Üniversitesi yüksek lisans öğrencisi Sedat İnak’tan oluşan araştırma ekibi tarafından bilimsel ölçümleri yapılıp serbest bırakıldıktan sonra göç yoluna devam etti.
Yaşamı boyunca en az 47 bin kilometre göç edebilen kırlangıcın yaklaşık 7 bin 835 kilometre uçtuğu tahmin ediliyor.
Şekercioğlu, “Halkalama çalışmalarıyla bir bölgenin kuş türlerinin envanteri çıkarılıyor; kuşların sayısındaki artış ve azalmalar anlaşılıyor; böylece küresel ısınma, çevre kirliliği, doğal yaşam alanlarındaki değişimler gibi kritik konular takip edilebiliyor” dedi.

Türkiye en önemli göç yollarından
Dünyanın en önemli kuş göç yollarından ikisinin Türkiye’nin kuzeydoğu ve kuzeybatısından girip Antakya’da birleştiğini, ardından Afrika’ya indiğini belirten Şekercioğlu şöyle konuştu:
“Kars-Iğdır Doğal Zenginlik Projesi kapsamında bölgedeki ilk uzun süreli, düzenli ve kapsamlı ornitolojik (kuşbilim) araştırma çalışmalarına 2004’te başladık ve Doğu Anadolu’daki ilk kuş araştırma ve eğitim merkezini Aras Nehri kıyısında kurduk. Merkezimizde uzunlukları toplam 500 metreye varan özel sis ağları kurarak göç eden ve bölgede yaşayan kuşları yakalıyor, halkalıyor ve salıyoruz.”
Halkaladıkları kuşların tekrar yakalanarak göç yollarını belirlediklerini anlatan Şekercioğlu, “2006’da halkaladığımız bir öter ardıcın Güney Kıbrıs’ta bir avcı tarafından vurulduğunu öğrenince çok üzüldük. Bizi mutlu eden bir geri bildirim ise 2003’te İsrail Tel Aviv Üniversitesi’nin halkaladığı bir step şahinini 2007’de tekrar yakalamamız oldu. Aynı ay, bizim halkaladığımız bir saz kamışçını, Temmuz ayında Macaristan’da yuva yaparken bulundu. Bu geri bildirimler, Türkiye’deki kuş araştırma çalışmalarını dünyaya duyurmaları açısından da önem taşıyor” diye konuştu.

Stanford Üniversitesi öğretim görevlisi Dr. Çağan H. Şekercioğlu (soldan ikinci), Samsun 19 Mayıs Üniversitesi halkalama uzmanı Nizamettin Yavuz ve Kafkas Üniversitesi yüksek lisans öğrencisi Sedat İnak.