Müsilaj nedir, nerelerde var? Müsilaj (Deniz Salyası) ne zaman biter, temizlenebilir mi, nasıl geçer?

Son dakika haberleri arasına giren günden güne yakından takip edilen müsilaj (deniz salyası) seferberliği gündemdeki yerini koruyor.

MÜSİLAJ (DENİZ SALYASI) NEDİR?

Yapışkan, sümüksü yapıya sahip olan müsilaj deniz sıcaklığının yükselmesi artan bakteriler sonucunda oluşur. Denizlerdeki müsilaj özellikle balıkçıların kabusu olur. Balıkçı ağlarına yapışan müsilaj avlanmayı zorlaştırır. Bitkilerdeki müsilaj, su ve gıdanın depolanmasında, tohum çimlenmesinde ve zar kalınlaşmasında rol oynar. Kaktüsler (ve diğer sukulentler) ve keten tohumları, özellikle zengin müsilaj kaynaklarıdır.

MÜSİLAJ (DENİZ SALYASI) NEDEN OLUR?

Deniz suyu sıcaklığının yükselmesi ve denizlerin durgunlaşması (dalga olmaması) deniz salyasına neden oluyor. Ayrıca çevre kirliliğinin denizlere yansıması, denizlerdeki kirliliğin ve atıkların çoğalması deniz salyasının oluşmasına neden olan Fitoplanktonların da hızla çoğalmasına neden oluyor. Marmara Denizi'ndeki bu korkutucu görüntünün sebebi olan müsilajda denizin durgunluğu ve deniz suyu sıcaklığı kadar denizlerin kirliliğinin de payı var. Deniz salyasının temizlenebilmesi için rüzgarın şart olduğu uzmanlar tarafından ilk söylenenler arasında.

MÜSİLAJ NERELERDE VAR?

İstanbul, Adalar, Tekirdağ, Çınarcık, Bursa, Erdek, körfezler, kıyılar ve denizin derinleri de dahil olmak üzere tüm Marmara, yoğun müsilajın etkisi altında

Kadıköy Kurbağalıdere ile Fenerbahçe Sahili ve Moda Sahili'ni müsilaj olarak bilinen deniz salyası kapladı.

Müsilaj Gemlik-Mudanya sahillerini boydan boya sarmış. Kurşunlu ve Altıntaş sahillerinde etkisini sürdürüyor.

Bu bölgelerin yanında Marmara'yı kaplayan müsilajın Ege Denizi'ne doğru akmaya başladığı ve Ordu'nun Fatsa sahilinde de ortaya çıktığı görüldü.

Temizlik çalışmaları, İstanbul’da Pendik, Kocaeli’de Karamürsel, Bursa’da Mudanya, Balıkesir, Yalova, Çanakkale ve Tekirdağ’da da eş zamanlı yürütülecek.

Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Bakan Kurum ise şu ifadeleri kullandı; İklim değişikliği ile bu açık denizlere gidiyor. Marmara kapalı olduğu için bu daha fazla. Karadeniz'de kısmi görülmeler var. Ege'de çok fazla şikayet yok. Marmara havzası içerisinde bu sorun şu an var. Diğer denizlerimizde şuan vatandaşlarımızdan bir şikayet almadık.

MÜSİLAJ NASIL GEÇER?

Namık Kemal Üniversitesi (NKÜ) Çorlu Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Lokman Hakan Tecer, Rektör Prof. Dr. Mümin Şahin'in görevlendirmesi ve desteğiyle ellerindeki diğer projeleri bırakarak müsilaja (deniz salyası) yönelik çalışma başlattıklarını belirtti. Daha önce de atık suyun arıtılması ve geri dönüşümü konusunda "reaktif oksijen türleri ve soğuk atmosferik plazmalar" üzerinde çalışmalar gerçekleştirdiklerini ifade eden Şahin, "Geliştirdiğimiz teknolojiyle Marmara Denizinde oluşan müsilajın temizlenmesi, giderilmesi ve bertaraf edilmesiyle ilgili çalışmalara başladık. İlk etapta umut verici sonuçlar karşımıza çıktı." dedi.

Marmara Denizi'nden aldıkları su numunelerinde litre başına 0,8 milimetreküp oksijen ölçtüklerini, bu birimin 2 milimetreküpün altına düşmesinin yaşamsal faaliyetleri durdurduğunu anlatan Tecer, şu bilgileri verdi:

"Deniz salyasının deniz canlılarına verdiği en büyük problem, sudaki oksijeni tüketmesi ve atmosferden de oksijen kazanımını engellenmesidir. Derin denizler ve yüzeydeki canlılığın oksijen noksanlığı nedeniyle bitme noktasına gelmesine neden oluyor. Soğuk atmosferik plazmayla ürettiğimiz reaktif oksijenin deniz suyuna enjekte edilmesiyle çözüm olacak bir aşamaya geldik. Litre başına 0,8 miligram çözülmüş oksijene sahip deniz salyası örneğini içeren suyu çok kısa bir sürede reaktif oksijen uygulamasıyla yaklaşık 13-14 miligram seviyesine getirdik. Bu ancak tatlı sularda görülebilen bir seviyedir. Deniz salyasının organik kısmını parçalayarak elimine ettik ve dibe çökelmesini sağladık."

Laboratuvar koşullarında sınırlı miktardaki suyla yaptıkları bu uygulamanın reel ölçekte, Marmara Denizi içerisinde nasıl uygulanacağına ilişkin çalışmanın devam ettiğini dile getiren Prof. Dr. Tecer, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Aslında üniversite olarak bu konuda desteğe ihtiyacımız var. Yani derin deşarj şeklindeki oksijenlendirme çalışması mı, gemilerle deniz araçlarıyla oksijen kazandırılması mı şeklinde olacak? Ne miktarlarda reaktif oksijen verebileceğiz, bunun maliyeti ne olacak, bununla ilgili çalışma yapmamız gerekiyor."

TEK HÜCRELİ CANLILARA DA RASTLANDI

Marmara Denizi'ni kaplayan ve hızlı bir şekilde Ege kıyılarına yayılan müsilaj'ın neden oluştuğuna ilişkin ilk bilgiler geldi. İstanbul Üniversitesi'ndeki laboratuvarda incelenen örneklere göre deniz salyası, evsel ve kanalizasyon atıklarından kaynaklanıyor. Müsilaj'ın ilk örneklerinden alınan bilgiye göre, içinde tek hücreli canlılara da rastlandı.

Marmara Denizi'ni etkisi altına alan ve Karadeniz'e de sıçrayan deniz salyası, denizde büyük yıkımlara neden olmaya devam ediyor. Son olarak Ege Denizi'ne doğru ilerlediği yönünde haberler çıkan deniz salyasının neden kaynaklandığına ilişkin ilk bilgiler geldi. CNN Türk'te yer alan habere göre 22 gün önce İstanbul Üniversitesi'ndeki laboratuvara bırakılan müsilaj örneklerinin sonuçları, uzmanlar tarafından paylaşıldı.

"ÖNCE CANLIYI TESPİT ETMEK GEREKİYOR"

Deniz salyası sorununu çözmek için içerisinde bulunan canlının nasıl bir yapıya sahip olduğunun da bilinmesi gerektiğini belirten Prof. Dr. Neslihan Özdelice,"Müsilaja sebep olan eğer bir canlıysa siz öncelikli olarak o canlıyı bileceksiniz ki çözüm önerileriniz de ona göre olsun. Stres faktörlerini belirlersek bu işi çözmüş oluruz. Bu çalışmayı iki etapta yönetiyoruz. Tek hücrelileri, kamçılı Alpleri özellikle, bir de bakteriyel kirliliğin olup olmadığını araştırıyoruz" dedi.

"EVSEL VE KANALİZASYON ATIKLARI"

Marmara Denizi'ndeki kirliliğin büyük oranda evsel ve kanalizasyon atıklarından kaynaklandığını belirten Özdelice, "İlk etapta tek hücreliler açısından çalışmamızı tamamlamış durumdayız. Bakteriyolojik açıdan da ilk sonuçlar geldi. Yüksek miktarlarda bir kirlilik var. Daha çok evsel ve kanalizasyon atıklarından kaynaklanıyor. Bu önemli bir buldu. Diğer bir bulgumuz ise müsilaja neden olan canlılardı. Araştırma bölgesinden alınan ilk verileri biz canlı olarak mikroskopta inceliyoruz. Daha sonra çalışmaya devam ediyoruz. Onları kültüre alıp çoğaltmaya çalışıyoruz" ifadelerini kullandı.