Plastik çöpler artık ithal edilemeyecek

GÖKHAN KAM İstanbul - Ticaret Bakanlığı, ‘çevrenin korunması yönünden kontrol altında tutulan atıkların ithalat denetimi tebliği’nde yaptığı değişiklikle etilen polimer atık ithalatını yasakladı. Sektör temsilcileri yasağın ekonomik olumsuzluklara neden olacağını söylerken, uzmanlar ise kararı olumlu buldu.

Türkiye, 2020 yılında Avrupa’dan en çok plastik atık alan ülke oldu. Son 16 yılda ise Avrupa’dan Türkiye’ye gelen plastik atıklar 196 kat arttı. İthal edilen çöplerin akıbeti ise tartışma konusu oldu.

45 gün sonra duracak

Ticaret Bakanlığı Türkiye’nin yüzde 50’den fazlasını oluşturan polietilen atık ithalatı ile ilgili önemli bir karar aldı. Resmi Gazete yayınlanan karara göre, ‘çevrenin korunması yönünden kontrol altında tutulan atıkların ithalat denetimi tebliğinde’ yapılan değişiklik uyarınca, etilen polimer atık ithalatı, “ithalatı uygunluk denetimine tabi atıklar” listesinden çıkartılarak, “ithalatı yasak diğer atıklar” listesine dahil edildi.

Etilen polimer; kap, mutfak eşyası, plastik kutu, plastik tüp, boru, oyuncak kaplama, kabloların yalıtkan katmanları, ambalaj filmi imalatının yanı sıra poşet, torba ve plastik şişe yapımında kullanılıyor. Karara göre çıkış ülkesinde ihraç amacıyla taşıma belgesi düzenlenmiş veya gümrük mevzuatı uyarınca gümrük idarelerine sunulmuş bu kapsamdaki atık ithalatı, resmi gazetede yayınlandıktan sonra 45 gün süreyle değişiklik öncesi hükümler doğrultusunda sonuçlandırılacak. Atığın ithalatı ise 45 gün sonra durdurulacak.

“Denetlemesi zor olan bu alanda zaman kaybetmek yerine Türkiye’nin kendi iç piyasasında ürettiği çöp altyapısını düzenlemeye enerji harcamasına da fırsat sağlayacaktır” diyen Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Su Ürünleri Fakültesi Su Ürünleri Temel Bilimleri Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sedat Gündoğdu, şunları söyledi:

‘Yasaklanması olumlu’

“Türkiye’nin plastik ihtilatının yüzde 9’u atık şeklinde ithal edilenlerden elde ediliyor. Son gelen yasakla beraber bu oran yüzde 4.5’a kadar düşecek. Geri kalan yüzde 96’sını Türkiye uzun zamandır yurt dışından ithal ettiği, bir kısmını ise Petkim’in ürettiği hammaddeler. Hammadde fiyatlarında ciddi bir etki yaratmaması lazım. Karar doğru. Yasaklanması çok olumlu bir durum. Çünkü ciddi bir problem teşkil ediyor. Bu yıl daha önce bu kodla gelen miktarın çok fazlası gelmeye başladı. Bu kod etiketli olarak gelen konteynerlerin gerçekten de bunu içerip içermediği konusunda ciddi neden oluyordu.”

‘Karar sektörü olumsuz etkiler’

Kararın ekonomik yönden hem vatandaşı, hem de çevre için önemli olan bir endüstriyi olumsuz etkileyeğini belirten Türk Plastik Sanayicileri Araştırma Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) Başkanı Yavuz Eroğlu şunları söyledi: “Polietilen dünyada plastikte en çok kullanılan ham hammadde türü. Dünyada en çok kullanılan ham madde olduğu için en çok atığı da olan bir madde. Atık ithalatı en çok olan da polietilen. Bu karar çok önemli. Çünkü Türkiye’nin atık ithalatı içindeki payı yüzde 50’den fazla.

Polietileni Türkiye’de bir tek Petkim üretiyor. Petkim’in yıllık polietilen hammadde üretim kapasitesi 446 bin ton. Atık ithalatımız ise 438 bin ton polietilen. Biz Petkim’in ürettiği kadar polietileni geri dönüştürüp ürün olarak kullanıyoruz. 45 gün sonra artık ithal polietilen gelmeyecek. Bunun sonucunda polietilen fiyatında bir artış meydana gelecek. Bu artık ithalatı maalesef çok yanlış noktadan yol alıyor.

Atıkların gidip doğada yakılması, doğaya atılması kabul edilebilir bir şey değil. Bu bir çevre suçu. Çevre suçlarında da o bölgenin idari amiri kimse gerekeni yapması lazım. Bizim problemimiz; suistimal edilen vakaların önlenmesi konusunda iyi değiliz. Denetimimizde sıkıntı var, lisanslamamızda sıkıntı var. Bakanlık, bu konuda geri dönüşümü artıracak çabaları, ithalatı en uygun bir şekilde alt yapıyı oluşturup sahada, gümrük kapısında suistimal edenlerle kolluk kuvvetleriyle çok daha etkin mücadele etse başka hiçbir şeye gerek yok. Düzeltilmesi gereken bir karar.”