Sığınakta yeni hayat

Türkiye’de 2019 yılının ilk 6 ayında 214 kadın erkekler tarafından katledildi. Kadınlar ölmemek ve şiddete daha fazla boyun eğmemek için kadın konukevlerine sığınıyor. Belediye Kanunu’na göre nüfusu 100 binin üstünde olan yerleşim yerlerindeki belediyeler, kadın ve çocuklar için konukevi açmak zorunda. Kadın cinayetlerinin en çok işlendiği il olan İstanbul’da bu zorunluluğa belediyeler ne kadar duyarlı? Nüfusu 100 binin üzerinde 36 ilçesi olan İstanbul’da sadece 8 belediyenin kadın konukevi bulunuyor. O belediyelerden birine ait kadın konukevinde kalan kadınlarla konuştuk.

Gelinlik-Kefen

13 yıl kayınvalidesi ve eşinden şiddet gördüğünü belirten 28 yaşındaki iki çocuk annesi A.M., “15 yaşında görücü usulüyle evlendim. 2017’de uğradığım şiddette canımı zor kurtardım. Boşanmayı planladım ama ailem destek vermedi. Ağabeyime şiddete uğradığımı söylediğimde, ‘Doğuda kadınları kocaları demirle dövüyor sen yine iyisin, sana rahat batmış. Bu evden gelinlikle çıktın, kefenle girersin’ dedi. Son çarem buraya gelmek oldu. Burada elinizi tutan çok fazla kadın kardeşiniz var. Ben buraya geldiğimde kendimi buldum, mutluyum. Cesaret her şeyden önemli. İyi ki bu yola çıkmışım” dedi.

‘Seni yaşatmam’

İki çocuğuyla 5 aydır konukevinde kalan E.S. (45), 11 yıllık evliliğini bitirmek isterken ölümle tehdit edilmiş. E.S. ağlayarak anlattı: “Evlendiğim günden itibaren şiddete maruz kalınca dayanamadım ve boşanmaya karar verdim. Eşim bu kararımı duyunca ‘Önce çocukları sonra seni gebertirim’ dedi. Evden ayrılmaya çalıştığımda ise öldüresiye dayak yedim. O gün çocuklarımı da yanıma alıp evden kaçtım. Buraya keşke daha önce gelseydim. Yıllarca o adama katlandığım için kendime kızıyorum. Şimdi işe girdim ve çocuklarımı kreşe bırakıyorum. Hiçbir kadın o dört duvar arasında şiddet görmesin ve bunları çocuklarına yaşatmasın.”

‘Babamın ilgisi...’

Kadın konukevinde kalan en genç isim olan 18 yaşındaki B.D. de şöyle konuştu: “Annem evlendiği ilk günden beri babamdan şiddet görmüş. Babamın uyguladığı şiddet annemle de sınırlı kalmadı. Bize de uyguluyordu. Diğer iki çocuğunu ve annemi istemiyordu. Sadece ben olmalıymış. Bana karşı farklı bir ilgisi vardı. Bir gün yine şiddet görünce anneme, ‘Ben gidiyorum’ dedim. Annem de kardeşimi alıp arkamdan çıktı. Karakola gittik. Sonra kadın konukevine geldik. Bir süre sonra annem eve döndü, ben dönmek istemiyorum. O evde biraz daha kalsaydım babamın ilgisi farklı bir şeye dönüşebilirdi.”

‘Otizmli çocuğa şiddet’

“Yıllarca bu adama katlandığım için kendime kızıyorum” diyen mağdur kadınlardan C.B. ise Milliyet’e şunları anlattı:

“15 yıl önce severek evlendim. Dört çocuğumuz oldu, çocuklarımın ikisine otizm tanısı konulduktan sonra eşim değişti. Psikolojik şiddetinin çocuklarıma etkisi iyice arttı. Hasta olmayan çocuklarını seviyor, diğer ikisine şiddet uyguluyordu. Dayanamadım ve buraya yerleştim. Konukevinde kaldığım süreçte kızım kurum yakınındaki okula kayıt oldu, diğer iki çocuğum özel eğitimlerine devam etti. Aldığım yardımlar ve kurumdan almış olduğum destekle evimi kurdum. Çocuklarım artık daha mutlu ve huzurlu.”

Kadınların yarısı çalışıyor

Konukevinde 10 anne, 22 çocuk bulunuyor. Kreş desteği sağlanan kadınlardan beşi çalışıyor. Diğer kadınlar ise kurslara gidiyor. Kurumda kalan çocuklar okula devam ederken, yaşları küçük olanlara kreşte eğitim veriliyor. Kurumda kalanlar sanatsal etkinliklere götürülüyor. Öte yandan kadınlar çocuklarıyla birlikte istedikleri zaman, kendilerini güvende hissettiklerinden emin olduklarında dışarıya rahatlıkla çıkabiliyor. Özel bir durum olmadığı sürece de en geç saat 20.00’de kurumda olmaları gerekiyor.

‘Çocuklarımla yeni evimdeyim’

Farklı dönemlerde konukevinde kalan iki çocuk annesi E.S. (30) geçen ay kendi evine yerleşti. E.S., “Babamdan gördüğüm şiddetten kurtulmak için 17 yaşında üvey annemin yeğeniyle evlendim. Şiddete eşimin madde bağımlılığı eklenince boşanmaya karar verdim. 2012’de kadın konukevine yerleştim. Bir yıl sonra çocuklarımla birlikte ailemin yanına döndüm. Eşim beni burada bulup bıçakladı. Sürekli öldürmekle tehdit ediyordu. Burada konukevinin kreş desteği sayesinde aşçılık kursuna başladım sonra iş buldum. Bu destekler sayesinde bir ev kurabildim. Şimdi çocuklarımla huzurlu bir yaşam sürüyoruz” dedi.

‘Bakın biz başardık’

Konukevine 11 yıl önce dört çocuğu ile birlikte yerleşen E.S. (48), 18 yıllık evliliği boyunca her türlü şiddeti gördü. E.S. yaşadıklarını anlattı: “Bir gün yine gördüğüm şiddet nedeniyle çocuklarımla karakola sığındık. Sonra da buradaki konukevine geldim. Geçmişi sildik. Çocuklarım bana ‘Anne senin gibi güçlü olmak istiyoruz’ diyor. Çünkü onlar mücadelemin en yakın şahidi. Konukevinde çocuklarım şiddet ortamından uzak, huzurlu bir yerde büyüyorlar. Şiddet gören kadınlar çekinmesinler. Çünkü şiddet bitmiyor. Kendilerine inansınlar ve güvensinler. Biz yeni bir düzen kurmayı başardık, onlar da başarabilirler.”

İstanbul’da kadın konukevi olan ilçeler 

Ataşehir, Eyüp, Kadıköy, Kartal, Küçükçekmece, Pendik, Şişli, Üsküdar.