2020 model Bob Dylan şarkıları

Hayatın amacı kendini ya da herhangi bir şeyi bulmak değildir. Kendini ya da bir şeyleri yaratabilmektir…” Martin Scorsese’nin çektiği “Rolling Thunder Revue: A Bob Dylan Story” (2019) belgeseli, Bob Dylan’ın bu sözleriyle açılıyor. Müzikal yolculuğunun büyük bölümünde bir arayış içerisinde olduğunu dile getiren Dylan, bir noktada bu tutumundan vazgeçerek sadece üretmeye odaklandığından bahsediyor. Çıktığı turnelerde yaptığı gözlemler, tanıştığı müzisyenlerle paylaştıkları ve dünyada yaşanan olaylardan edindiği izlenimler ona her zaman farklı karakterlerde şarkı yazma fırsatı hazırladı. Müzikal yolculuğunda 58’inci yılını deviren modern zamanlar şairi, belgeselde ortaya koyduğu fikrinin altını doldurmaya son derece kararlı bir şekilde üretmeye devam ediyor. Sekiz yıl sonra çıkan ilk albümü “Rough and Rowdy Ways”de de bu tutumunu sürdürüyor Dylan.

Efsane hissi

Bob Dylan, 58 yıllık müzik kariyerine 39 albüm sığdırmış durumda. Müzikle temas halinde olan herkesin yolu bir Dylan şarkısıyla kesişmiştir mutlaka. Dinleyiciyi farklı bir ruh haline ya da yeni bir bakış açısına yöneltir şarkıları. Yazar Sam Shepard, Bob Dylan için “şarkılarında bir efsane hissi vardır. Dinleyicide coşkulu olma hissi yaratır,” diyerek konuyu en iyi şekilde özetliyor aslında. İlk yıllarında büyük hayranı olduğu Woody Guthrie’nin izini takip ediyordu Dylan. “The Times They Are a-changin” (1964) şarkısında tıpkı Guthrie gibi dünyanın karşısına oturup, öğütler veriyordu. Toplumsal konularda her zaman söyleyecek bir sözü oluyordu. Boksör Rubin carter’ın Paterson’da gerçekleşen bir cinayetten dolayı haksız yere suçlanması ve ömür boyu hapis cezasına çarptırılması üzerine yazdığı “hurricane” (1976) şarkısında, “Peterson’da işler böyle yürür / Eğer siyahsan sokağa çıkmamalısın,” sözleriyle olayın ırkçılık boyutuna dikkat çekmeyi ihmâl etmiyordu. ‘70’lerde edebiyattan aldığı ilhamı müziğine daha çok yansıtmıştı Dylan. Buna rağmen 2016 yılında kazandığı Nobel Edebiyat Ödülü için hazırladığı konuşmada, şarkı sözlerinin edebiyat eseri olarak ele alınmaması gerektiğinden bahsediyordu: “şarkılar edebiyat gibi değildir. Onlar söylenmek içindir, okunmak için değil. Nasıl ki Shakespeare’in oyunlarındaki kelimeler sahnede oynanması içinse, şarkı sözleri de bir sayfada okunmak için değil, söylenmek için yazılır.” 2004’te yayımlanan “Bob Dylan Kayıtlar (1. cilt)” (Kara Plak yayınları, 2017) kitabında kendisini şöyle ifade eder Dylan: “Asla olduğumdan daha fazlası değildim. Sadece kör ve yaşlı gözlerle gri sise bakan ve aydınlık bir pus içinde yüzen şarkılar yapan bir halk müzisyeniyim.”

1975 yılında bir Rolling Stone muhabiri, Bob Dylan’a dinleyicilerin yeni şarkılara dair beklentisi hakkında ne düşündüğü sorar. Dylan bu soruya: “Beklentileriniz büyükse boşa çıkar. Hiçbir zaman bir beklenti olmamalı. Çünkü bir müzisyen hiçbir zaman beklentisi büyük olan herkesi hesaba katamaz,” cevabını verir. Amerikan folk kültürünü devam ettiren modern bir ozan olarak tanınsa da Dylan’ın müziğe basit kalıplarla yaklaşmaktan her zaman uzak durduğunu buradan anlayabiliriz. Kariyerinin 39’uncu albümü “Rough and Rowdy Ways”den yayımlanan ilk şarkısı “Murder Most Foul”da John F. Kennedy suikastını konu alıyor Dylan. Bu hikâyi anlatmak istediğini dile getiriyor. Albümden yayımladığı ikinci şarkısı “I Contain Multitudes”ı ise NY Times’a verdiği röportajda şöyle anlatıyor: “insan ırkının ölümünü düşünüyordum. Çıplak maymunun uzun garip yolculuğu... her insan ne kadar güçlü olursa olsun, ölüm söz konusu olduğunda zayıftır.” Aynı röportajda yeni albümün esin kaynağı olarak dünyanın aldığı yeni düzeni işaret ediyor: “Dünyanın içinde bulunduğu durum hakkında endişeli olmamız için birçok neden var. Bugünlerde eskisinden daha çok endişe ve gerilim var. Ancak bu sadece benim gibi belirli yaştaki insanlar için geçerli bir durum.

Bellek şeridi

Biz geçmişte yaşamak gibi bir eğilime sahibiz. Gençlerin ise bir geçmişi yok, bu yüzden bildikleri, gördükleri ve duydukları her şeye inanacaklar. Ergenlik çağındaki gençlerin artık hatırlayacak bir bellek şeridi yok. Teknoloji ilerledikçe herkesi savunmasız hale getiriyor, ama gençler böyle düşünmüyor. Onların daha az umursamaları için haklı gerekçeleri de var, çünkü onlar bu dünyaya doğdular.” Bob Dylan müziği ve şarkı sözleriyle her zaman gelenekleri yıkan, aykırı bir figür oldu. Dünyada değişen her koşul üzerine yaptığı gözlemleri şarkılarına konu ederek, dinleyicisine farklı bir perspektif kazandırdı. Bu açıdan bakarsak, Bob Dylan şarkılarının dinleyene arkadaşlık ettiğini de düşünebiliriz. İçinden geçtiğimiz tuhaf zamanlarda Dylan şarkılarının anlattıkları daha da önem taşıyor. Belki de farklı şartlara adapte olmak zorunda kaldığımız 2020’de, onun yeni şarkıları bize yeni ufuklar açacaktır.