Hitit biliminin duayeni
15.10.2006 - 00:00 | Son Güncellenme:
Türkiye’nin ilk Hititoloğu ve son ordinaryüs profesörü olan Ord. Prof. Dr. Sedat Alp’i 9 Ekim Pazartesi günü kaybettik. Alp’i, öğrencisi Prof. Dr. Aygül Süel yazdı
Günümüzden yaklaşık 4 bin sene önce Anadolu’da ilk siyasi birliği kuran, devlet kavramını getiren, idari, hukuki, kültürel ve sosyal konularda olduğu gibi, teknolojide de yaşadıkları çağa damgasını vuran Hititler, çağının en büyük devletlerinden biri olarak tarihe geçmiştir. Hitit medeniyeti araştırmalarının ağırlık merkezinin sadece ülkemiz topraklarında olduğu, Atatürk’ün sağlığında bu konuda bilim adamı olarak yetiştirilmek üzere seçilen bazı gençlerin yurtdışına gönderildiği, gerekli müesseseleri kurmak üzere çalışmalar yapıldığı bilinmektedir.
Söz konusu çalışmalar kapsamında Türkiye Cumhuriyeti’nin, yetişmekte olan başarılı öğrencileri arasından seçerek yurtdışına yolladığı ve eğitim almasını sağladığı hocam Ord. Prof. Dr. Sedat Alp, ülkesine döndüğü zaman Hititoloji kürsüsünü kurmuş, öğrenci yetiştirmeye ve bilimsel çalışmalar yapmaya başlamıştır.
Sedat Alp’in yaptığı çalışmalar Hititoloji ve arkeoloji bilimlerine yön vermiştir. Alp, yaptığı çalışmalarla Hitit bilimini uluslararası seviyede ilk sıraya yükseltmiş, hayatını Hitit medeniyetinin Anadolu ile olan sıkı ilişkisine adamıştır.
Hocam, çalışmalarında ve yayınlarında Hititoloji ile arkeolojiyi sentezlemiş, arkeolojik buluşlarını filolojik altyapıyla destekleyerek Türk tarihinin ve arkeolojisinin gelişmesine büyük katkılarda bulunmuştur.
Büyük Atatürk tarafından çok özel bir amaçla ve özenle kurulan Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi içerisinde oluşturulan Hititoloji, amaçları arasında yurdumuzun tarihini orijinal kaynaklara dayanarak araştırmak ve yazmak da bulunan, uluslararası bilim dünyasında büyük ilgi çeken çok önemli ve genç bir bilim dalıdır.
Adeta iğneyle kuyu kazdı
Hitit kaynakları ile ilgili arşivler Anadolu’da keşfedilmiştir. Eski Anadolu tarihini ve uygarlıklarını bu belgeleri araştırıp değerlendirmeden yazmak mümkün değildir. İşte Ord. Prof. Alp, bu görevleri başarıyla başlatmış ve yerine getirmiştir.
Hocamla çok uzun yıllar beraber çalıştık. Onun kişiliği ile mesleği arasındaki bağı hayranlıkla izledim ve yaşadım. Hititolojiye olan sevgimin ve bağlılığımın yaşam tarzıma bu denli nüfuz etmiş olmasının nedenini düşündüğümde bunu değerli hocam Sedat Alp’ten doğal olarak aldığımı fark ederim. Ölü bir dili öğrenmek, tarihi ölü dillerde araştırmak iğneyle kuyu kazmak gibidir.
Hocam, henüz Hititoloji biliminin bugünkü kadar güncel ve bilinir olmadığı zamanlarda oldukça zor şartlarda, işte böyle iğneyle kuyu kazar gibi ince ince, titiz çalışarak mesleğini aşkla devam ettirdi. Ve bana da bu ruhu vermeye çalıştı.
Çivi yazılı Maşat tabletlerini yayımlarken de aynı titizliği uygulamıştır. Yaptığı çok önemli hiyeroglifik çalışmalarıyla da tabletlerdeki yazışmaların deşifresinde yardımcı olmuştur. Bilim dünyasına, özellikle arkeolojiye çok önemli hizmetlerinden biri de 1953’te çalışmaya başladığı Konya Karahöyük kazılarıdır. Bu arkeolojik çalışmaların bilimsel anlam ve öneminin yanı sıra Asur Koloni Çağı’nın başından beri Anadolu’da Hititlerin varlığını ispatlaması Türk arkeolojisi ve Hititolojisi açısından çok önemlidir.
Hitit varlığı bizim zenginliğimiz olduğu gibi dünya kültür tarihinin oluşumunda da çok önemlidir. Hititolojinin konuları arasında arkeolojik kalıntıların ve eserlerin, tabletlerin ışığı altında yorumlanması önemli bir yer tutmaktadır. Çivi yazılı metinlerden elde edilen bilgilerle arkeolojik buluntuların bir arada değerlendirilmesinden verimli sonuçlar elde edilmiştir. Hocam Alp’in bu konuda yaptığı çalışmalarla Hitit mühür sanatının incelenmesi ve köklerinin araştırılmasında da önemli adımlar atılmıştır.
Alp, bilimsel çalışmalarını ve araştırma sonuçlarını çok sayıda yayınla arkeolojiye, Hititoloji’ye ve Anadolu’ya gönül verenler ile paylaşmıştır. Yaptığı araştırmalar ve çalışmalarla edindiği bilimsel platformdaki saygın yeri, birçok ulusal ve uluslararası ödül, nişan, üyelik ve konferans davetleriyle tescil edilmiştir.
En kibar, en titiz, en değerli hoca
Asistanlığımın ilk zamanlarında fakültede rastladığım hocalar bana kimin asistanı olduğumu sordukları zaman “Sedat Alp Hoca’nın” derdim; o zaman hocalar, fakültenin en kibar, titiz ve değerli hocasının yanında asistanlık yaptığım için ne kadar şanslı olduğumu söylerdi. Hocamın, sonradan Hititlerin bir diğer başkenti olarak tarihe yazılacak, Ortaköy - Şapinuva kazısına ilk geldiği zaman hissettiklerimi unutmam imkansız. Hocam yetiştirdiği öğrencisinin yeni başlamış olduğu kazıyı ziyaret etmek istemişti. Beraber Ortaköy’e gelmiştik. Her şeyin çok yeni, her buluntunun sürpriz, her günün heyecan dolu olduğu günlerden biriydi. Ekip, hocayla vardığımız gün ikinci arşiv odasına girmişti, onlarca çivi yazılı tablet hocanın önüne geliyordu. Hitit bilimine büyük bir aşkla hizmet vermiş hocamın nasıl bir heyecan yaşadığını anlamak için yüzüne bakmak yeterliydi. Hepimiz heyecandan uçuyorduk. Belediye başkanının hocamla bizi hem hayret ve şaşkınlık hem de mutlulukla izleyen bakışlarını herhalde hayatım boyunca unutmayacağım.
Çok değerli bir büyüğümüzü kaybettik, acımız büyüktür. Hocamızın çok uzun yıllar yaptığı gibi, Hitit biliminin geleceğini düşünmek ve onu daha ileriye götürmek, Hititolog olmaktan gurur duyan benim ve diğer meslektaşlarımın boynunun borcu olmalıdır.
Atatürk’ün özveriyle kurduğu devletini ileri götürecek aydınlığı bilimde aramasına ve bu vesile ile hocam ve hocam gibi başka öğrencileri yurtdışına göndererek yetişmelerini sağlamasına kendi adıma minnet duyuyorum. Hocamın kendisine yapılan tekliflerin hepsini reddederek “Atatürk’e ve Türkiye Cumhuriyeti’ne borcum var” düşüncesiyle Türkiye’ye dönmesi bana örnek olmuştur, hepimize de örnek olmalıdır.
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih
Coğrafya Fakültesi Hititoloji Anabilim Dalı
