Nasıl çağdaşlaştık?

Osmanlı’da 18. yy. başlarından Cumhuriyet rejiminin kuruluşuna dek gerçekleşen tarihsel olaylar ve izdüşümlerin, oynadıkları roller açısından incelendiği bir çalışma olan Prof. Niyazi Berkes imzalı "Türkiye’de Çağdaşlaşma" yeniden yayımlandı. Niyazi Berkes’in bu incelemesi, iki yüz yıllık tarihin, rejimi hanedanlıktan Cumhuriyet’e nasıl taşıdığını, süreç içinde yansımalarıyla ele alıyor. Bunun bir sonucu olarak ise Cumhuriyet’in kuruluşundan sonraki dönemin siyasi, ekonomik ve kültürel sorunlarının köklerini gösteriyor. Siyaset ve ekonominin, din ve gelenekten ‘sorunlu biçimde’ etkilenişinin portresini çiziyor. Montreal’deki McGill Üniveristesi’nden emekli olan Niyazi Berkes (1908 - 1988), 1973’de "Türkiye’de Çağdaşlaşma"yı yazdığında uzun yıllar boyunca bu denli kapsamlı bir paralel çalışmanın yapılmayacağını, kitabının baskısına kolay ulaşılamadığı için meraklı tarih araştırmacılarının kütüphanelere taşınacağını kestirebiliyor muydu, bilemeyeceğiz. Berkes, 1975’te emekli olduktan sonra İngiltere’ye yerleşmişti. Yani bugün hala güncelliğini koruyan "Türkiye’de Çağdaşlaşma", Berkes’in, McGills’de aktif olarak görev yaptığı dönemde yazıldı. Ancak Türkçe’de yayımlanması 1978’i buldu. (İstanbul: Doğu - Batı Yayınları)
Kitabı, YKY için yeniden basıma hazırlayan Ahmet Kuyaş, bu işe, Berkes’in oğlu, Manitoba Üniversitesi öğretim üyesi, Prof. Fikret Berkes ile birlikte soyunmuş. Ahmet Kuyaş tarafından yayına hazırlanan "Türkiye’de Çağdaşlaşma"nın yeniden basımının ‘yeniliği’ dört öğeye dayanıyor. Bunlardan ilkini Niyazi Berkes’in kişisel kopyası üzerine aldığı notlar oluşturuyor. İkinci yenilik Kuyaş’ın, Berkes’in metnine itiraz, ekler ve yeni kaynak ilaveleriyle yaptığı müdahaleler. Üçüncü öğe ise, bölüm sonlarında ‘yayınlayanın notu’ hatırlatmasıyla verilen ve konuya ilişkin yeni yayınlardan oluşan ek bilgiler. Kitabın yeni baskısının dördüncü ve son yeniliğiyse, bazıları Niyazi Berkes, bazılarıysa Ahmet Kuyaş tarafından metin üzerinde yapılan değişiklik ve düzeltmelerden oluşuyor.
"Türkiye’de Çağdaşlaşma", üç ana bölümlük bir çalışma. "İlk Adımlar" olarak adlandırılan ilk bölümde Niyazi Berkes, çağdaşlaşma kavramı üzerinde dururken Osmanlı devlet ve toplum kuruluşunun özellikleri, saltanat, hilafet, gelenek, Batı Avrupa ve Osmanlı Devleti’nin yapısından; şeriat yasası, halifelik ve uluslaşma akımlarına kadar geliyor. İkinci bölüm "Mutlakiyetten Meşrutiyete" ise Tanzimat, dil çağdaşlaşması ve siyasal anlamları, Kanun - ı Esasi, Meşrutiyet ve sonrasıyla ilgileniyor. Üçüncü bölüm Cumhuriyet’e ayrılmış. Ulusal bağımsızlık savaşı ve cumhuriyet devrimleri inceleniyor.
Cumhuriyet tarihine damgasını vurmuş 75 kitaptan biri olarak kabul edilen, vazgeçilmez bir kaynak olan bu kitap, tarihi ve bugünü daha sağlıklı değerlendirebilmemizi sağlayacak.

Niyazi Berkes
Yayına Hazırlayan: Ahmet Kuyaş
598 s.
Fiyatı: 15.000.000 TL.