Yahya Kemal'i anlamak

YAHYA KEMAL'İN KÂİNATINI YANSITAN, 500 SAYFALIK BİR ANSİKLOPEDİ... (www.korpus.com.tr )Eseri yazanın Beşir Ayvazoğlu, hakkında ansiklopedik biyografi yazılanın Yahya Kemal olması, kitabın değerini büsbütün artırıyor. Ansiklopedik boyda 500 büyük sayfa içinde, Yahya Kemal ile ilgili veya Yahya Kemal'in temas ettiği her şeyi bulmak mümkün: Türk ve Fransız edebiyatından isimler, akımlar... Şehirler, mekanlar, yazdığı gazete ve dergiler, kavramlar, terimler... Hatta kritik siyasi konular: Mesela, Atatürk, Falih Rıfkı, Dil Devrimi gibi maddelerde anlatılanlar... İnsan merakını kışkırtan sorular: Yahya Kemal, Falih Rıfkı'nın iddia ettiği gibi Atatürk'ün ayaklarına kapanıp özür diledi mi? Atatürk'ün huzurunda ona itirazları oldu mu?.. Beşir Ayvazoğlu edebiyat tarihçisi, edebiyat eleştirmeni, estetikçi ve şair. Yazdığı eserlerin en büyüğü yeni yayımlandı: "Yahya Kemal, Ansiklopedik Biyografi", Korpus Yayınları. Ayvazoğlu haklı olarak, önce, Yahya Kemal'in sadece büyük bir şair değil, aynı zamanda büyük bir kültür ve düşünce adamı olduğunu anlatıyor:"Bizde Mehmed Âkif dışında, hiçbir şair, yazar ve fikir adamı hakkında o kadar çok kitap yazılmış değildir. Bugün söz gelişi Cenab Şahabeddin'i, Ahmet Hâşim'i vb. değil de Yahya Kemal'i tartışıyorsak, bu, onun yaklaşık iki yüz yıldır yaşadığımız kimlik krizi hakkında doğru cevaplar vererek son derece kritik bir dönemde önemli bir misyonu üstlenmiş olmasındandır.Osmanlı tarihi ve kültürüyle Cumhuriyet arasında köprüler kurma misyonu, onu kültürel muhafazakârların âdeta bir idolü haline getirmiştir..."Bizde ve Batı'da mesela T.S. Eliot'ta, kültürel muhafazakârlığın adeta sihirli kavramı 'devamlılık'tır; Yahya Kemal 'imtidat' diyor, talebesi Ahmet Hamdi Tanpınar'ın deyişiyle 'devamlılık': "Devam ederek değişmek, değişerek devam etmek."Kitabın niteliğini anlatmak için belirteyim, mesela 'imtidat' maddesi var, Yahya Kemal'in bu terimi hangi eserinde, hangi bağlamda kullandığını görüyorsunuz.Ayvazoğlu'nun belirttiği gibi, "Türk kültürünü Yahya Kemal'in penceresinden yansıtan" bir kavramlar, kişiler, mekanlar ansiklopedisi bu.Yahya Kemal'in çok sevdiği kelimeyle, ben "Yahya Kemal'in kainatı"nı yansıtan bir ansiklopedi diyorum. Kültürel muhafazakârlık Yahya Kemal elbette Doğu'nun, Osmanlı'nın edebi ve estetik değerlerinden çok yararlandı. Hakkındaki 'kültürel muhafazakâr' nitelemesi buradan geliyor. Ama Ziya Gökalp'in dediği gibi Yahya Kemal bir 'harabati' midir?!Ayvazoğlu'nun kitabındaki uzun 'resim ve heykel' maddesini okuduğunuzda Yahya Kemal'in Batı medeniyetine verdiği önemi görüyorsunuz.Şu satırlar Yahya Kemal'in:"Mâziye dönüş, mâzinin zihniyetine dönüş olmamalıdır... Eski güzelliklerin yeni mânâlarla dolması zaruridir... Aksi takdirde eskinin antikadan başka mânâsı yoktur..."Yahya Kemal gerçekten bir kültür kâinatıdır. Ayvazoğlu bize bu kâinatı yansıtıyor; edebiyat alanında bizde ilk olan bu muazzam ansiklopedik biyografi çalışmasıyla. Doğu-Batı sorunu