Türkiye ve dünyada gelecek 10 yılın trendleri neler?

Zeynep Aktaş

Küresel bazda ekonominin hareket seyri değişiyor. İklim değişikliği, doğal afetler, salgınlar, doğal kaynakların azalması ekonomide değişimi zorunlu kılıyor. Öte yandan teknolojide yaşanan gelişim iş yapma biçimlerinde yeni fırsatları sağlıyor. Benzer ekonomik koşullar içinde daha avantajlı hale gelmek ve yatırım ikliminin oluşturulması, hızlandırıcı değişim unsurlarını da beraberinde getiriyor. Gelişmelere baktığımızda pandemi sonrasında oluşan yüksek enflasyon, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ile başlayan gerilim, emtia milliyetçiliği ve ekonomideki yeni alanlardaki yüksek oynaklık yatırımda yeni fırsat alanlarının değerlendirilmesini zorunlu kılıyor. Diğer taraftan blokzincir, merkeziyetsiz finans, yapay zekâ, metaverse gibi yeni alanlar, toplumsal yapıları olduğu kadar organizasyonları da adım atmaya zorluyor.

İklim değişikliği endişesi

PwC Türkiye ve KONDA iş birliğiyle gerçekleştirilen Gelecek Trendleri Araştırması, riskler ve fırsatlar konusunda farkındalıkları ortaya koyuyor. Farklı uzmanlık alanlarından üst düzey yönetici, akademisyen ve kanaat önderlerinden oluşan 250 kişi arasında yapılan araştırmada katılımcılara önümüzdeki 10 yılda Türkiye ve dünyanın hangi sektörler öncülüğünde gelişeceği soruldu. Olumlu yönde gelişme göstereceği düşünülen konularda katılımcıların büyük çoğunluğu teknolojinin insan hayatına etkisinden söz ederken, katılımcıların en karamsar oldukları konuların başında ise iklim değişikliği geldi. Katılımcıların neredeyse tamamı bu konuda olumlu yönde bir gelişme olacağına inanmıyor. Gelir dağılımındaki eşitsizlik konusunda ise her on kişiden dokuzu olumsuz yönde ilerleme olacağını düşünüyor.

Dijitalleşme ve girişim

Dünyanın ve Türkiye’nin gelişiminde önemli rol oynayacak faktörlerin arasında dijitalleşme başı çekiyor. Bununla birlikte sıralamada dijitalleşmeyi takip eden 5 konunun dünya ve Türkiye açısından farklı oranlarda öneme sahip olduğu görülüyor. Katılımcılar dünyanın gelişiminde etkili olacak konular için yüzde 80 - 90 bandında daha kesin görüş belirtiyor. Buna karşın Türkiye sonuçlarına baktığımızda, dijitalleşme dışında bu kadar yüksek oranda ortaya konmuş bir konu öne çıkmıyor. Türkiye için yüzde 60 - 65 bandında daha çekimser yanıtlar karşımıza çıkıyor. Her 3 katılımcıdan ikisi, Türkiye’nin gelişiminde girişimciliğin önemli bir rolü olabileceğini düşünüyor.

İşte değişimin öncü sektörleri

Sektörel sınırlar yavaş yavaş kaybolmaya başlarken gelir dağılımı ve nakitsiz ekonomi gibi konular da önümüzdeki dönemde makro bazda ön plana çıkıyor

DÜNYADA İMALATTAN ZİYADE TEKNOLOJİ

 Dünyada sanayi toplumunun imalat esaslı sektörleri yerine teknoloji esaslı sektörlerin daha fazla ön plana çıkacağı anlaşılıyor. Önümüzdeki 10 yılda hangi sektörler öncülüğünde gelişimin sağlanacağına ilişkin yanıtlar teknoloji, bilişim ve iletişim teknolojilerinin sıralamada ilk ikiyi oluşturuyor. Hızla dönüşen dünyada artan ihtiyaçlar ve sınırlı kaynaklar çerçevesinde enerji, altyapı ve doğal kaynaklar küresel gelişime katkıda bulunmaya devam edecek üçüncü grup sektör olarak öne çıkıyor. Küresel salgın sürecinin kişilerin sağlık ve önleyici tedbirlere daha fazla önem verme gereksinimi, ilaç ve sağlık sanayiinin gelişime öncülük edecek sektörler olarak ilk beşte yer almasını sağlıyor

TÜRKİYE’DE ENERJİ VE TURİZM FAVORİ

 Katılımcıların yüzde 33’ü Türkiye’nin enerji, altyapı ve doğal kaynaklar alanlarının öncülüğünde gelişeceğini düşünüyor. Katılımcıların yüzde 31’i turizmin önümüzdeki 10 yılda Türkiye için önemli bir diğer gelir kaynağı olacağını öngörüyor. Türkiye’de öngörülen sektör öncülüğü sıralaması dünyadan farklı. Türkiye’nin önümüzdeki 10 yılda hangi sektörler öncülüğünde gelişeceğine dair beklentilere bakıldığında ilk beşte dünyadan farklı bir sıralama dikkat çekmekte. Türkiye için önemli gelir kaynağı olan turizm, dünyada son sıralarda olmasına rağmen önümüzdeki 10 yılda Türkiye’nin gelişimine en çok öncülük edecek ikinci sektör olacağını katılımcılar düşünmekte. Diğer yandan dünya için son sırada yer alan inşaat ve mühendislik ile ilgili katılımcılar, Türkiye’nin gelişimine katkı yapacak ilk 5 sektör arasında 4. sırada yer verdi. Dünyada ilk sırada gösterilen teknolojinin ise Türkiye’de öncülük edecek 8. sektör olacağı yönünde bir beklenti söz konusu. Katılımcılar hem dünya, hem de Türkiye açısından enerji, altyapı ve doğal kaynakların önümüzdeki 10 yılda gelişimde öncü sektörler olacağı beklentisini ifade ederken ilk beş sektör içinde saydı

Katma değer hangi sektörde?

Türkiye için mevcut durumdan beslenen ve gerçekçi bakış diyebileceğimiz öngörüler, sektörlerin katma değer yaratma potansiyeline ilişkin beklentilerde de kendini gösteriyor. Bu konuda turizm çok belirgin bir şekilde öne çıkarken enerji, sağlık ve yazılım sektörünün de diğer sektörlere göre ön planda olduğunu söyleyebiliriz. Bu sıralama ve sıralamaya esas olan sayısal oranlar dikkate alındığında; yöneticiler Türkiye’nin öncü sektörlerinin yarattıkları katma değer konusunda da temkinli bir öngörüye sahip.