Keyfinize bakın!

Keyfinize bakın!
"Keyif Verici Maddelerin Tarihi" isimli kitap, keyifle okunacak bir inceleme. Schivelbusch, kitabında uyarıcı maddelerle tanışıklığımızın keyfen olmadığını anlatıyor
SEMA ASLAN

Dost Yayınları’nın Yaşam Kültür Dizisi’nden çıkan "Keyif Verici Maddelerin Tarihi / Cennet, Tat ve Mantık" isimli kitap, Wolfgang Schivelbusch tarafından yazılmış ve Zehra Aksu Yılmazer tarafından çevrilmiş. Kitap, "keyf"e dair olunca keyifli şeyler düşünüyor insan. Ama hemen ardından, bu "keyifli şeyler"in, keyfi kaçıran, yüz buruşturan, çoğu kez hedefsiz bir öfke yaratan keyifsiz sonuçlarını anımsıyor ister istemez. "Şeyler", "madde"ye karşılık gelince, bu kaçınılmaz gibi.
Schivelbusch, edebiyat bilimi, sosyoloji ve felsefe okumuş. Kitabı, "Keyif Verici Maddelerin Tarihi" de kahve, çay, tütün, afyon ve bilumum baharatın insanlık tarihindeki anlamı üzerine. "Zevk"in nedenini - niçinini sorgulayan Schivelbusch, sorduğu sorularla her bir maddenin sosyal statülere karşılık geldiğini ve bir anlamda sömürgeciliğin tarihine de hiç değilse ana hatlarıyla ışık tuttuğunu anlatıyor. Kitabın okura sunduğu en ilginç bilgilerden biri maddelerin tanımıyla ilgili. Günümüzde artık bir suç unsuru haline gelen ve bu suç unsurunu yanında bulunduran ya da kullananların "başına gelenler"i toplumun ibretle seyretmesine neden olan maddelerin, geçmişte, günlük tüketim ürünlerinin arasında yer aldığı düşünülürse bu tanımlar kuşkusuz çok daha anlam kazanıyor. Schivelbusch, iyi bir ipucu veriyor: "Zevk içinde çalışmak". Yani hem eğlenmek hem de kamusal hayata bağlanmak ve maddelerin uyarıcı yönünü es geçmemek. Bu uyarıcı yönleri, kimi maddelerin toplumda kabul görmesinin de asıl nedeni olmuş. Örneğin kahvenin Araplar tarafından benimsenmesi, Muhammed’in uyku problemiyle yakından ilgiliymiş.

Uyarıcı madde: Çikolata Pek çok uyarıcı maddenin aynı zamanda aksesuvar olarak da kullanıldığına işaret eden yazar, "tütünün kuru sarhoşluğu"na değiniyor: "20. yüzyıl dönümünde sigaranın zaferiyle birlikte, kadın ve tütün ilişkisine dair görüşler de baştan aşağı değişir. Bu dönemde sigara artık son derece kadınsı bir aksesuvara dönüşür."
Tüm bu keyif verici ve uyarıcı maddelere çikolata da dahil. Hatta çikolatanın afrodizyak olduğuna dair yaygın bir inanç da var:
"Al sana bir içecek uzak batıdan / Sevişmemize budur en iyi gelen / Cesaretini toplar, gençleştirir seni / Tat bir sevgilim, sonra da ben içeceğim / Sana sunuyorum onu kalbimle birlikte / Dünyaya çocuklar verelim diye".

Red Kit’in sigarası Ünlü çizgi roman kahramanı Red Kid de, dostu Düldül kadar dudaklarından hiç düşürmediği sigarası ile akıllarda. Ancak Red Kid, sigarasını bırakmış ve maceralarına daha "sağlıklı" bir şekilde devam etmişti.
Keyif verici maddelerin kullanım alanı tartışma konusu olmaya devam ediyor. Ancak bunlar bir yana, Schivelbusch’un hazırladığı kitap uyarıcı maddelerle tanışıklığımızın keyfen olmadığını anlatan ciddi bir inceleme.



PAZAR