Tekel’den şarap atağı

Tekel, Türkiye’nin en tuhaf kurumlarındandır. Bir zamanlar yurdun dört yanını deneme şarap evleriyle donatarak, buralarda yerel üzümlerden şaraplar deneyip en iyilerini meydana çıkararak, Fransa’dan şarap üstatları getirtip ülkenin üzüm ve şarap envanterini çıkarttırarak büyük işler yapmıştı. 40’larda başlayan bu atılımın sonuçları 70’li yıllara kadar sürmüştü. 70’lerde bir Buzbağ şarabını içen, dömisek beyaz Narbağ veya sek beyaz Barbaros şarabını yudumlayan, kalitesi karşısında hayretler içinde kalırdı.
Derken efendim, 80’lerde tam Türkiye turizme açılır, turistlerin de etkisiyle şaraba talep artarken, tam Tekel’in bu güzel şarapları haklarını bulacakken, bu güzide müessesemiz şarapta küçülme kararı alıverdi! Güzelim Narbağ’ın yapıldığı Tokat fabrikası, buruk lezzetli kırmızı Güneybağ’ın yapıldığı Gaziantep fabrikası, Kalecik Karası üzümlerinden buram buram meyve kokulu Kalebağ’ın yapıldığı Kalecik fabrikası gibi bir dizi şarap tesisi kapanıverdi, çoğunun sonu "bağöla biten değerli markalar birer birer çöp sepetine atıldı.
80’li yıllarda özel sektör şarapçılığı aldı yürüdü, Tekel’in pazar payı çok düştü. Özel sektör şarap üreticileri lokantacının, marketin ayağına gidiyor, iskontolar yapıyor, vadeler uyguluyordu. Tekel’den şarap almak için ise elinizde tomarla peşin para, Tekel depolarının önünde kuyruk beklemek zorundaydınız. Hem şaraplar bir var, bir yoktu. Müşteriniz Buzbağ isterken şarabın gerisini getiremeyebiliyordunuz. Böyle böyle, Tekel şarapları ortalardan çekildi, ucuzcu bakkallara kaldı.

Nihayet uyandılar!
Yıllar yılları kovaladı, Tekel şarapçılıkta darbe üstüne darbe yedi. Fiyatları ucuzdu, bu yüzden şaraptan yeterince gelir de kazanamıyordu. Türkiye’de de iyi şaraba biraz daha yüksek fiyat ödeyebilecek hatırı sayılır bir kesim oluşmasına rağmen, Tekel hâlâ üç otuz paraya Güzel Marmara satmaya bakıyordu. Ta önceki yıla kadar...
Önceki yıl, geçenlerde görevinden alınan genel müdür Mehmet Akbay’ın talimatıyla, Tekel yeniden "kalite şarabı" arayışına girdi. Normalde Buzbağ’ın üretildiği Elazığ’daki modern ve yeni şarap fabrikasının bu işi yürütmesi beklenecekken, fiyat politikası ve siyasetçi baskısı nedeniyle en kötü üzümleri alan ve bu yüzden Buzbağ’ın kalitesini düşüren Elazığ fabrikası projeden uzak tutuldu. Başında hem bir şarap aşığı hem de işinin ehli tecrübeli bir uzman olan Kadir Albayrak’ın bulunduğu Tekirdağ Şarap ve İçki Fabrikası’na verildi bu görev. Amaç yeni moda olan, etiketinde üzüm isminin yazdığı bir kırmızı, bir de beyaz yapmak, bunu daha iyi ambalajlamak ve daha yüksek fiyata satmaktı.
Albayrak kolları sıvadı, önce eskiden Hoşbağ şarabının yapımında kullanılan Gamay üzümlerinin en iyilerinden Tekel Gamay’ı hazırladı. 99 rekoltesi bu şarap, 2002’de sessiz sedasız piyasaya sürüldü.
Üç yıllık bir Gamay, Fransızlar için inanılmaz sayılır. Zira bu Fransız kökenli üzüm, Fransa’nın Beaujolais bölgesinde hafif, yumuşak içimli, derinliksiz ve iddiasız bir şarap verir. Oysa bağ çubukları Fransa’dan getirilerek uzun yıllar önce Tekirdağ’a dikilen ve burada iklime adapte olduktan sonra değişim geçiren Trakya Gamay’i iki tür. Biri "Beaujolais Gamay", biri de "Yeni Gamay"... Beaujolais Gamay, adı üstünde genç içilecek hafif şarap veriyor. Yeni Gamay’in şarabı ise güçlü, gövdeli, tanenli, dolgun... Yıllanmaya da uygun.
Tekel Gamay; Mürefte, Hoşköy ve Uçmakdere’de yetişen bu üzümlerden yapılmış. Burunda vişnemsi ve topraksı bir kokusu, damakta da vişne ve siyah kiraz çağrışımlı bir lezzeti var. Damakta dolgun kıvamlı, tatmin ediyor. Tadı da damakta uzun kalıyor. Güçlü, öte yandan rahat içimli. 9 milyon liralık uygun fiyatıyla, şu anda bence Tekel’in en güzel kırmızı şarabı, hatta Türkiye’nin en iyi kırmızılarından biri. Ancak Tekel bu yeni ve iddialı şarabına hiçbir tanıtım yapmadığı, dinamik pazarlama faaliyetlerine de girişmediği için, çok az yerde, çok zor bulunuyor. Restoranlar da satmıyor.
İkinci güzel şarap ise bu ay çıktı: Tekel Semillon... Tekel’in yine Fransız kökenli Semillon üzümlerinden yapılma beyaz Trakya şarabı, zaten güzel bir şaraptır. Bu ise 2001 bağbozumundan sonra alımı yapılan Semillon’ların en iyilerinden, özel bir parti olarak üretilmiş. Üretim yeri de Tekel’in iki yıl önce Şarköy’de devreye giren ultra modern şarap fabrikası.
Tekel Semillon da yağlı kıvamlı, beyaz şaraplarda alışmadığımız derecede dolgun, öte yandan zengin lezzetli ve rafine bir şarap. İdeal bir denge ve armoniyi yakalamış tatmin edici bir beyaz. Üzümün yıllanmaya uygun şarap verme özelliğinden dolayı, bir-iki sene daha bekletilebilir. Fiyatı da çok uygun, sadece 7 milyon 500 bin lira.
Bence şimdi sıra, Tekel’in bu hazinelerini duyurmasında, pazarlamasında, şarapseverlere keşfettirmesinde... Yoksa bir-iki yıl sonra "Efendim, ne yapalım, biz ürettik ama satmadı" deyip üretimden kaldırıldıklarına şahit olabiliriz. Çok da şaşırmam doğrusu!