Bakan Ergin'den Cumhurbaşkanı'nın görev süresi ile ilgili açıklama

Meclis Genel Kurulu Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün görev süresini belirleyecek Cumhurbaşkanlığı Seçim Kanunu’nun görüşmelerine başladı. MHP Grubu adına söz alan Konya Milletvekili Faruk Bal, Cumhurbaşkanı’nın görev süresine ilişkin yapılan Anayasa değişikliği ile yetkili ama sorumsuz bir cumhurbaşkanı yaratıldığını, bunun da diktatörlüğün kapısını açtığını savundu. Bal anayasayı kanunla değiştirmenin yanlış olduğunu, tasarının anayasaya, siyasi etiğe, siyaset ahlakına aykırı olduğunu ileri sürdü.

BDP adına söz alan Hakkari Milletvekili Adil Kurt, "Kendi iç çatırdamanızı, çok başlılığınızı Türkiye’nin gündemi haline getirdiniz. Cumhurbaşkanı görev süresinin 5 yıl olduğunu düşünüyoruz. Ağustos 2012’de görevi bitiyor. Yeniden seçilme için de aday olma hakkı var. Bu konuda değişiklik yapıp Cumhurbaşkanı onayına sunmak zul’dür. Cumhurbaşkanını kendi görev süresiyle ilgili yasayı, kendisine yapılan haksızlığı onaylamaya sunmak Meclis’in tercih edeceği bir yöntem olmamalı" dedi.

CHP grubu adına konuşan Konya Milletvekili Atilla Kart, söz konusu tasarıyı "Yeni Kenan Evrenleri ve orta Asya tipi demokrasiyi yaratacak tasarı" olarak nitelendirdi. Halk oyuyla gelen ama halka hesap vermeyen bir Cumhurbaşkanı seçmenin demokrasi ve hukuk devleti ile bağdaşmayacağını savunan Kart, fiili başkanlık sistemi ile orta Asya tipi demokrasi inşa edileceğini ileri sürdü. Tasarının çıkması durumunda "Adeta kral gibi bir cumhurbaşkanı" ortaya çıkacağını savunan Kart, başbakan ile yetki kavgasına girileceğini, bir fetret yapılanmasına neden olacağını iddia etti. Kart, fetret yapılanmasına neden olacak bu yasanın tarihi sorumluluğuna ortak olmayacaklarını söyledi.

-"CUMHURBAŞKANININ AZLİNİN YOLUNU AÇAR"-

AKP İstanbul Milletvekili Mustafa Şentop, Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesinin sivilleşme ve demokratikleşme adına büyük bir adım olduğunu savundu. Şentop konuşması sırasında CHP Konya Milletvekili Kart’ın sözlü sataşmalarına "Geçiş hükmünün anayasa ile düzenlenmesi gerekir mi? Bu konuları da açıklayacağım" yanıtı verdi. Kart’ın tekrar konuşması üzerine Şentop, "Atilla bey gel sen konuş o zaman. Lütfen?" diye çıkıştı.

Cumhurbaşkanının görev süresinin 5 mi 7 yıl mı olduğunun siyasetçilerin yanı sıra akademisyenler arasında da tartışma konusu olduğunu anlatan Şentop, "Bir yerde iki hukukçu varsa 3 farklı görüş vardır, derler. Önemli olan bu görüşlerin hukuk ve mantık olarak ortaya konulmasıdır" dedi. 11. Cumhurbaşkanının 31 Ekim 2007’de yürürlüğe giren değişiklik öncesi seçildiğini bu nedenle mevcut Cumhurbaşkanının durumunu düzenleyen bir madde olmadığını söyleyen Şentop, sözlerine müdahale edilmesi üzerine, "Atilla bey müsaade ederseniz bitireyim. Arkanızdakini biliyorum o görevini yapıyor. Bitireyim mi size mi yanıt vereyim" diye tepki gösterdi. 11. Cumhurbaşkanını süresi ile düzenleme olmadığını anlatan Şentop bunu Meclis’in ele aldığını, geçiş hükümlerinin anayasa ile düzenlemesi gerektiğiyle ilgili de bir kanun bulunmadığını söyledi. Değişiklik öncesi Cumhurbaşkanı görev süresinin "7 yıl yapar" şeklinde değil, "7 yıllık süre için seçilir" şeklinde olduğunu hatırlatan Şentop, yeni düzenlemede de görev süresinin 5 yıldır deniliyor. Burada önemli bir ifade farklılığı var.

Parlamenter sistemde Cumhurbaşkanının süresinin dolması, ölüm, istifa, hastalık gibi nedenlere görevinden ayrılabileceğini belirten Şentop, "Parlamenter sistemde cumhurbaşkanı azliyle ilgili düzenleme yoktur. Yüce divan meselesi hariç. Seçilmiş Cumhurbaşkanın görev süresinin daha sonra yapılan hukuki düzenleme ile değiştirileceğini var saymak Cumhurbaşkanının dolaylı olarak azledileceğini öngörmek demektir. Cumhurbaşkanı 7 yıl için seçilmiş, 5 yıla indirilirse anayasayı değiştirecek çoğunluğa sahip bir iktidarda Cumhurbaşkanından rahatsızlık duyuluyorsa bunun 5 yıllık süresini 3 yıla indirebilir böylece azletmiş olur. Anayasa değişikliklerinin geriye yürüyeceğini kabul edersek Cumhurbaşkanının dolaylı olarak azil yolunu açmış oluruz. Bu nedenle de 7 yıllık mesele önemlidir" dedi.

-"CUMHURBAŞKANINI HALKIN SEÇMESİ DEMOKRATİK BİR ADIM"-

Gruplar adına konuşmalardan sonra Adalet Bakanı Sadullah Ergin söz aldı. Geçmiş dönemlerde Meclis tarafından Cumhurbaşkanı seçilmesinin derin siyasi kilitlenmelere neden olduğu noktasında örnekler veren Ergin, hatta 12 Eylül darbesinin gerekçeleri arasında bu kilitlenmenin olduğunu söyledi. Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesi tartışmasının uzun yıllardır yapıldığını ve 2007 yılında yapılan değişiklik ile bunun gerçekleştiğini anlatan Ergin, yeni sistemin parlamenter sistemle uyuşmayacağı eleştirilerine İrlanda, Finlandiya gibi ülkelerde örnekleri olduğunu belirterek yanıt verdi. Yetkili ama sorumsuz Cumhurbaşkanı eleştirilerine de yanıt veren Bakan Ergin, bunun 82 Anayasası Cumhurbaşkanlığı için doğru eleştiri olduğunu ama 2007 değişimi için geçerli olmadığını savundu. Yetkili Cumhurbaşkanının hesap vermesi gerektiğini kaydeden Bakan Ergin, Anayasa Uzlaşma Komisyonu’nun bunu değerlendirebileceğini söyledi.

Cumhurbaşkanını halkın seçmesinin demokratik katılım için ileri ve yerinde bir adım olduğunu belirten Bakan Ergin, Cumhurbaşkanını halkın seçmesinin Cumhurbaşkanlığının meşruiyetini arttıracağını söyledi.

-CUMHURBAŞKANININ GÖREV SÜRESİNİ ETKİLEYECEK GİRİŞİMLER ÖNLENİYOR-

Bakan Ergin mevcut Cumhurbaşkanının görev süresiyle ilgili eleştirileri de yanıtladı. Cumhurbaşkanını halkın seçmesiyle ilgili yasanın 11’inci Cumhurbaşkanının halk tarafından seçileceği düşünülerek kaleme alındığını, ihtiyaç olmadığı için yasaya görev süresi geçiş hükmü konulamadığını anlatan Bakan Ergin, 11. Cumhurbaşkanı seçiminden sonra kanunun geçici maddelerinin anayasa metninden çıkartıldığını, Anayasa Mahkemesi’nin de bunu anayasaya aykırı olmadığını ifade etti. Bakan Ergin şunları söyledi:

"11. Cumhurbaşkanlığı görev süresinin olayı yöneten hukukta öngörülen süre olduğu, geçiş hukuku düzenlemeleri açısından bir sorun yoktur. Esasen Cumhurbaşkanlığı makamının anayasal yapısı da aynı sonucu kılıyor. Aksine durum kurucu iktidarın yasama organının görev süresine müdahalesi ile bu makamın istikrarsızlaşmasının teamülü yolu açılmış olur. Bu 105. madde 3 fıkra dışında yasama organının görevdeki cumhurbaşkanının görev süresini etkileyebilecek girişimleri önleyici niteliktedir."

Bakan Ergin, mevcut Cumhurbaşkanın görev süresi açısından hukuk bilimi açısından sorun olmadığını ancak konjonktürel olarak dile getirilen kimi duraksamaların yasama iradesi ile kesin olarak giderilmesi anayasal imkan dahilinde olduğu için bu düzenlemenin yapıldığını kaydetti.

Bakan Ergin Cumhurbaşkanı adayı olacak Başbakan ve bakanların istifa etmeyecek olmasına yönelik eleştirilere de seçim sürecinde 3 bakan Başbakan ve Bakanların görevde bulunduğunu hatırlatarak, "Başbakanın konumunu kullanmama açısından yasalarda önleyici hükümler vardır. Bu yasada da o önleyici düzenlemelere atıf vardır. Endişeye mahal bırakacak hal yoktur" yanıtı verdi.