‘ÇİFTE FATURA’ ŞOKU

CHP Grup Başkanvekili Kemal Kılıçdaroğlu ile AKP Genel Başkan Yardımcısı Dengir Mir Mehmet Fırat arasında, Uğur Dündar'ın moderatörlüğünde yapılan tartışmada, Kılıçdaroğlu'nun gündeme getirdiği konulardan biri de "çifte fatura" kullanımıyla ilgiliydi.
Fırat'ın pek çok şirketin çifte fatura kullandığına ilişkin sözleri, gerçekte sahtecilik anlamına gelen bu tür işlemleri sakıncasız gördüğü izlenimi yarattı.
Fırat'ın bir dönem ortağı olduğu MENAS şirketinden Ukrayna'ya yapılan bir ihracatta Türk ve Ukrayna gümrüklerine verilen beyannamelerin birbirinden farklı olduğu, konuyla ilgili raporlara yansımıştı. Tartışmada bu "çifte fatura" konusu da gündeme geldi. 

Değerin çarpıtılması demek
Kılıçdaroğlu, Fırat'ın çifte fatura düzenlediğini kendi ağzıyla itiraf ettiğini belirterek "Bu itiraf olayı Maliye Bakanlığı tarafından incelenmelidir" dedi.
Çifte fatura kullanımı, kullanan açısından gerçek değerin çarpıtılması, gizlenmesi ve bu yolla çıkar temin edilmesini sağlıyor. İhracatta prim uygulaması varsa, yapılmayan ihracatı yapılmış gibi göstererek veya az yapılan ihracatı çok göstererek iade ya da prim alınabiliyor. 

Çok yaygın bir uygulama
Türkiye'de artık prim uygulaması yok, ancak vergi iadesi uygulaması var. İhracatçı üretimde mal tedarik ederken iç piyasada KDV ödüyor. Ancak ürünü ihraç ettiği yabancı alıcıdan KDV tahsil edemiyor.
Türkiye'deki sistemde bu vergi iadesini devlet ödüyor. İhracatçı ihracat yaptığının belgelerini verip vergi iadesi almaya hak kazanıyor.
CHP'li Kemal Kılıçdaroğlu, AKP’li Dengir Mir Mehmet Fırat'ı eleştiriken gümrüklerde çok başvurulan bir usulsüzlüğü de dile getirmiş oldu.

‘Düşük vergi ödemek için yapılıyor’
Erdoğan Sağlam (Milliyet Vergi Yazarı):
Çifte fatura, Türkiye'de kayıtlara giren resmi faturadan farklı olarak ikinci bir fatura düzenlenmesidir. Buradaki durumda Ukrayna gümrüğüne ibraz edilen fatura İngilizce, alelade bir kağıda yazılmış fatura olabilir. Daha düşük bedelden düzenlenip ihracat yapılan ülkeden vergi kaçırılmak isteniliyor olabilir. Böylece orada daha düşük KDV, gümrük vergisi ödeniyor.
Türk makamları bunları biliyor olsa bile, doğrudan Türk Hazinesi'ni ilgilendiren bir durum olmadığı için işlem yapmıyor olabilir. Yaygın olan çifte fatura uygulaması bu, ihracat yapılan ülkede avantaj sağlar. Bir de Türkiye'de ihracat teşviklerinden yararlanmak üzere, ihracat yapılan ülkenin gümrüğünde faturayı yüksek gösterip Türkiye'de düşük göstermek gibi bir durum söz konusu olabilir.

Yahya Arıkan (İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Başkanı):
Fatura tektir; ihracat sırasında gümrükteki faturayla Türkiye'de muhasebe kayıtlarına giren fatura aynı olmak zorundadır. Çift fatura düzenlenmesi durumu sahte ve yanıltıcı belge düzenlenme kapsamına girer.  Ne amaçlanıyorsa, kârı yüksek gösterme, düşük gösterme, ihracat teşvikinden faydalanmak, ikinci fatura o amaca uygun şekilde düzenlenir.
İhracat yapılan ülkenin gümrüğünde düşük bedelden fatura gösteriliyorsa, vergiler daha düşük ödenir, kâr da düşük gösterilip kârdan ödenecek vergi de azaltılmış olur. Vergi ziyanı hangi ülkede gerçekleşiyorsa, o ülkenin maliyesi duruma el koyar. Cezası ise halk tabiriyle kaçırılan verginin üç katı kadar ödeme, ayrıca üç yıla kadar hapistir.

Ukrayna'ya ihracat olayı nedir?
Tartışmada gündeme gelen Ukrayna'ya ihracat konusu şöyle olmuştu:
-  Ukrayna'ya ihracat yapan ABD'li Raiges firması, ürünü Türkiye'deki MENAS'tan aldı ve sevkiyat da MENAS üzerinden yapıldı.  
-  MENAS kendi faturalarını Türk gümrüğüne verdi. İbraz ettiği 20 Ekim 2003 tarihli faturada malın kıymeti 91 bin 908 dolar, ürün miktarı 222 bin kilogram. Yine MENAS'ın 5 Aralık 2003 tarihli ikinci ihracat faturada tutar 89 bin 585 dolar, miktar 205 bin 250 kilogram olarak gözüküyordu.
-  Ancak Raiges'in Ukrayna gümrüğüne verdiği belgelerde miktar ve rakamlar yüksekti. 21 Ekim 2003 tarihli faturada malın kıymeti 149 bin 849 dolar, miktarı da 675 bin 950 kilogram; ikincisinde tutar 185 bin 363 dolar, miktar 865 bin 761 kilogram olarak gözüküyordu.
-  MENAS'ın Türk gümrüğüne verdiği belgedeki değer ve bilgilerle, alıcı-ihracatçı ABD'li firma Raiges'ın Ukrayna'ya verdiği bilgiler arasındaki farklılık, çifte faturadan zarar gören Ukrayna'nın talebi üzerine başlatılan incelemeyle anlaşıldı.
-  Yapılan araştırmada, MENAS'ın Türk gümrüğüne doğru bilgiler verdiği, ancak alıcı firma Raiges'in başka malları da MENAS üzerine tek bir faturada birleştirdiği, bu yolla Ukrayna gümrüğüne gerçeğinden daha düşük miktar beyan ederek vergi yüklerinden kaçınmak istediği anlaşılmıştı.
-  Fırat ve MENAS yöneticileri bu konu ile ilgili olarak "kovuşturmaya yer olmadığı kararı" ile aklanarak çıkmışlardı.