İbre yine solda

Tunceli geleneksel olarak sola oy veren bir il. CHP en şanslı parti; DYP'li Kamer Genç'in ise işi bu kez zor...

Önay Yılmaz - Tunceli


Tunceli bir dağ kenti... Bir milli park olan Munzur Dağları, vadisi ve çayı, kente inanılmaz bir doğa güzelliği vermiş. Bu coğrafi yapı, kent ve çevresine İsviçre dağ köylerini aratmayacak bir doğa güzelliği kazandırmış kazandırmasına ama, aynı zamanda bir terör mağduru kent havası da yaratmış. Yıllardır terör örgütleri, Tunceli'de kendine iyi zemin bulmuş. Bu açıdan Tunceli, belki de ülkenin en şanssız illerinden biri... Coğrafi koşullara, bir de kente yatırım yapılmaması eklenince, terörü besleyen koşullar artmış.
Tunceli'nin de devletle arası hep açık kalmış. Devlet, halkı terör örgütlerine yataklık yapmakla, halk da devleti kendilerine ilgi göstermemekle, kaderlerine terketmekle suçlamış. Tunceli, okuma yazma oranı en yüksek illerimizden. Yüzü devamlı Batı'ya, gelişmeye dönük. Ancak terör yüzünden 1994 -95 arası büyük bir göçe maruz kalmış. 300'e yakın köy boşaltılmış. Uygulanan gıda ambargosu, yayla yasağı, ekonomiyi, özellikle de hayvancılığı tamamen felce uğratmış; vatandaşı da canından bezdirmiş. İşsizlik ve göç, en önemli sorun haline gelmiş. Bu nedenle Tunceli, ivedilikle müdahale edilmesi gereken, hatta özel bir kalkınma politikası hazırlanması gereken bir ilimiz.
Tunceli Valisi Mehmet Ali Türker, buraya gelip de, kendi sırça saraylarında oturan bürokratlara hiç benzemiyor. Kentin sorunlarını iyi analiz etmiş ve halkın büyük sevgisini kazanmış. Vali, Tunceli'nin özel kapsama alınmasını istiyor, "Tunceli'nin artık kendine bir hedef belirlemesi gerekiyor. Bu hedef bence turizm olmalı. Tunceli halkı herşeyiyle hazır, artık ileriye gitmek istiyor. Artık bunun koşulları hazırlanmalı." diyor.

Siyasi tablo

Tunceli'de bu seçimlerde de, aşiretlerin seçim sonuçları üzerinde söz sahibi olması bekleniyor. Tunceli, siyasi tarihinde hep sola destek vermiş. En şanslı parti olarak yine CHP ön plana çıkıyor. Tabii HADEP barajı aşamazsa...
En büyük aşiretlerden Alan, kendi adayının önseçimi kaybetmesi nedeniyle CHP'ye küskün. Yıllarca CHP'yi destekleyen Alan Aşireti ortada kalmış gözüküyor. Aşiretin iki bin civarındaki oyunun CHP, DYP ve DSP arasında dağılması bekleniyor.
Kureyşan Aşireti'nin desteklediği Bekir Gündoğan da, CHP'de önseçimi kaybetmiş. Üç bin oya sahip bu aşiret de ağırlıklı olarak seçimlere bağımsız olarak girecek Gündoğan'ı destekleyeceğini açıklamış.
Yine üç bin oy potansiyeline sahip Yusufhan Aşireti ise, CHP'ye göz kırpıyor. Beş bin oya sahip Pilvenk Aşireti'nin bulunduğu Pertek İlçesi, Tunceli'nin kilit ilçelerinden. Adaylarının ön seçimi kaybetmesi nedeniyle oyların Pertek'li ANAP adayı Selahattin Tekin'e kayacak gibi gözüküyor. Hiç milletvekili çıkaramamış Pertek'de Tekin'e herkes sıcak bakıyor. Küçük aşiretlerin bulunduğu Mazgirt ilçesinde ise en şanslı adaylar DSP'li Cihan Açıkgöz ve İmam Kılıç.
DYP adayı Kamer Genç, daha çok Nazimiye ve Pülümür ilçelerine ağırlık veriyor. Bu ilçelerde güçlü olan ve dört bin 500 civarında oy potansiyeline sahip Areyli Aşireti bulunuyor. Ancak CHP burada Genç'in karşısına Fethi Aydın'ı çıkarmış. İki aday da Nazimiye'li. Oylar bu iki parti arasında paylaşılacak gibi görünüyor. Ancak Genç, siyasi yaşamında en şanssız dönemini yaşıyor. Geçmişte aldığı altı bin oyun altına düşmesi bekleniyor. Tunceli halkı, Cumhurbaşkanı Demirel hakkında söylediği yakışıksız sözleri, kamuoyunda olumsuzluk yaratan üslubuyla Genç'e bu sefer pek sıcak bakmıyor. Genç, seçime oldukça dezavantajlı durumda giriyor.
Özetle CHP, bazı aşiretleri aday belirleme aşamasında küstürmekle birlikte, yine de birinci parti konumunda. Her aşiretten oy alabilecek güce sahip. ANAP ise Tunceli genelinde yabancı oyları, asker, polis oylarını, Sünni kökenli Pertek ve Çemişgezek oylarını toplayacak şansa sahip. Bağımsız aday Bekir Gündoğan'ın şansı ise CHP'nin barajı aşıp aşamayacağına bağlı. HADEP etkin ama baraj sorunu var. DSP ise eskisine oranla daha canlı...

TUNCELİ

İlçeleri: Merkez, Çemişkezek, Hozat, Mazgirt, Nazımiye, Ovacık, Pertek, Pülümür.
Nüfusu: 86.268
Milli Gelirden Aldığı Pay: 1946 USD
1995 ve 1999 Seçmen Sayısı: 53.586 / 50.477
1995'te Seçime Katılma Oranı: %70.01
1995'te Partilerin Aldığı Oy Sayısı ve Oranı: CHP 8.434 (%23.4), DYP 6.048 (%16.8), HADEP 6.109 (%16.9), ANAP 3.295 (%9.1), MHP 1.977 (%5.5), DSP 1.358 (%3.8), YDH 1.307 (%3.6), RP 961 (%2.7), İP 269 (%0.7), MP 137 (%0.4), YDP 113 (%0.3), YP 75 (%0.2).
1995'te Seçilen Milletvekilleri ve Partileri: Kamer Genç (DYP), Orhan Veli Yıldırım (CHP).
18 Nisan'da Çıkaracağı Milletvekili Sayısı: 2