‘Kur hareketleri gerçeğe uymuyor’

ÖNDER YILMAZ | BAHAR ATAKAN | MEHTAP GÖKDEMİR | AYŞEGÜL KAHVECİOĞLU | ASLIHAN ALTAY KARATAŞ |  NAMIK DURUKAN

TBMM Genel Kurulu’nda, 2022 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi’nin görüşme maratonu başladı. Haftasonu dahil aralıksız 12 gün devam edecek görüşmelerin ilk gününde Genel Kurul’u TBMM Başkanı Mustafa Şentop yönetti. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin salondan takip ettiği görüşmelerde CHP ve HDP grupları adına konuşmaları Genel Başkanlar yaptı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Katar ziyareti nedeniyle Cumhurbaşkanlığı’na vekalet eden Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, Genel Kurul’da hükümet adına bütçeyi sundu. Milletvekili olmadığı için önceki yıllarda bütçe görüşmelerini locadan izleyen İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, Genel Kurul’da bu kez yoktu. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay, 1 saat 21 dakika süren konuşmasında, özetle şunları söyledi:

GÜÇLENEN TÜRKİYE VİZYONU: 2022 bütçe teklifini her türlü küresel etki, yaptırım ve manipülasyon girişimine rağmen “güçlenen-kalkınan-büyüyen Türkiye” vizyonuyla hazırladık. 2022 bütçesi, yatırım, üretim, istihdam ve büyüme odaklı bir yapıda; Yeşil Kalkınma Devrimi ile Milli Teknoloji Hamlemizi güçlendirecek bir çerçevededir; Dijital Türkiye’nin yenilikçi ve çevreci bütçesidir.

BÜYÜMEDE YÜZDE 10’U AŞACAĞIZ: Halihazırda ekonomik aktivitedeki dinamik ve canlı gidişat ile artan ihracat desteğiyle, yılın son çeyreğinde de yüksek bir büyüme performansı öngörülmektedir. 2021 yılının tamamında yüzde 10’u aşabilecek düzeyde bir büyüme oranı kaydetmeyi bekliyoruz. Başta bütçe olmak üzere tüm politika araçlarımızla işçi, memur, esnaf, çiftçi ve emeklilerimiz dâhil olmak üzere tüm kesimlere bu büyüme refah olarak yansıyacaktır.

MB’NIN DOLAR REZERVİ 126 MİLYAR DOLARI AŞTI: Kasım sonu itibarıyla ihracatımız 221 milyar dolar gerçekleşerek Cumhuriyet tarihi rekoru kırılmıştır. 2021 Ocak-Kasım dönemi ihracatın ithalatı karşılama oranı, geçen seneye kıyasla 6,8 puan artışla yüzde 83,8’e yükselmiştir. Turizm gelirlerinde de 24 milyar dolara ulaşmayı bekliyoruz. Merkez Bankası’nın rezervleri de son dönemde 35 milyar doların üzerinde bir artışla 126 milyar doları aşmıştır.

ÜSTESİNDEN GELECEĞİZ: Kurlarda son dönemde yaşanan hareketlenmeyi sadece politika faizi çerçevesine bağlamak son derece yanlıştır ve Türkiye’nin büyüme, ihracat, cari denge ve mali disiplinde sahip olduğu başarıyı yok sayma anlamına gelmektedir. Salgının getirdiği olağanüstü koşullarla birlikte sadece Türkiye’de değil, diğer pek çok ülkede de politika faizinin enflasyonun altında yer aldığı bir dönemden geçmekteyiz. Son dönemde yaşanan gelişmeleri, doların dünyada güçleniyor olması, para birimimize karşı yapılan spekülatif hareketler ve ülkemizin döviz talebini artıran etmenler çerçevesinde ele almak gerekmektedir. ABD başta olmak üzere gelişmiş ekonomilerin sıkılaştırma programını devreye alacağı beklentisiyle dolarda, diğer tüm ülke para birimleri karşısında bir yükselme söz konusudur. Küresel etkilerle ülkemizde artan ekonomik kırılganlıkların bilincindeyiz, bunun üstesinden gelecek olan da yine bizleriz.

MANİPÜLATİF ATAKLAR SÜRDÜRÜLEBİLİR DEĞİL: Birçok göstergede son derece iyi seviyeleri yakaladığımız bu dönemde para birimimiz, manipülatif ataklara maruz kalmaktadır. Son günlerdeki kur hareketleri, ekonominin gerçeklerine uygun değildir. Bu manipülasyon girişimlerinin bize olduğu kadar, bunu yönlendirenlere de giderek artan bir maliyeti vardır ve bu sınama, ekonomi üzerinden ülkemize sözde diz çöktürmek isteyenler için de sürdürülebilir değildir. Biz yatırım, üretim, istihdam ve ihracatı önceliklendiren bakış açımızla ülkemizin döviz ihtiyacını en aza indirecek ve bu saldırılara karşı çok daha dayanıklı bir ekonomik yapıyı hızlı bir şekilde tesis edeceğiz. 

TAM BAĞIMSIZLIK: Amacımız daha çok üreten, daha çok istihdam sağlayan, oluşan katma değerden tüm milletimizin yararlandığı tam bağımsız bir ekonomik yapıyı oturtmaktır. Enflasyonun vatandaşlarımıza en az şekilde yansıtılması hususunda büyük gayret sarf ediyoruz. Milletimizi enflasyon karşısında ezdirmeyecek ve enflasyonda kalıcı düşüşü temin edecek tüm politika tedbirlerini kararlılıkla uygulayacağız.

‘Ekonomik vesayet altına girmeyeceğiz’

AK Parti Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş, AK Parti grubu adına yaptığı konuşmada Türkiye’nin 2021 sonunda yüzde 10 büyüme rakamını yakalayacağını söyledi. Türkiye’nin üç şeyi asla yapmayacağını söyleyen Kurtulmuş, şunları kaydetti: “Bir daha neoliberal tezlerin yüksek faiz-düşük kur sarmalının içine düşmeyeceğiz, bu şekilde yürümeyeceğiz. İkincisi asla ve asla IMF başta olmak üzere uluslararası ekonomik vesayet merkezlerinin gölgesine; onların siyasal emir komutaları altına girmeyeceğiz. Üçüncüsü de bütçe açığı ve cari açık meselesindeki tuzağa düşmeyeceğiz. Bu üç parametre ile üretim, yatırım istihdam, ihracat alanında yıldız gibi parlayan bir Türkiye’nin geleceğini hep birlikte inşa edeceğiz.”

‘Terörle mücadelenin rövanşını kurla alıyorlar’

MHP Grup Başkanvekili Erkan Akçay, bütçe görüşmelerinde grubu adına yaptığı konuşmada, Cumhurbaşkanlığı Hükümet sistemiyle siyasi istikrarın sağlandığını ve güçlü yürütme-güçlü Meclis hedefine ulaşıldığını söyledi. Sistemin temelinin yüzde 50+1 uygulaması olduğuna vurgu yapan Akçay, Türkiye’nin önceliğinin terör olduğunu kaydetti. Sadece dolar kuru ve faiz üzerinden değerlendirme yaparak ekonominin battığını iddia etmenin “kara propaganda” olduğunu söyleyen Akçay, “Terörle mücadelemizin rövanşını kur üzerinden almaya çalışıyorlar. Doların yükselmesi psikolojik algı operasyonları neticesinde olmuştur. Kriz ortamı yoktur” dedi.

‘Dış güç saldırısı değil, kötü yönetim’

İYİ Parti Grubu adına Grup Başkanvekilleri Müsavat Dervişoğlu ve Erhan Usta kürsüdeydi. Dervişoğlu, “İstiklal mücadelesini vermiş ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni kurmuş bu Gazi Meclis ekonomik çöküşün, bürokratik yozlaşmanın Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi’ne ve tek adam rejimine de asla teslim olmayacaktır” dedi. Usta da, şunları kaydetti: “Türkiye’ye dış güç saldırısı yoktur, Türkiye finansal saldırı altında değildir; yapılan şey sizin yanlış yönetiminizdir. Esas milli güvenlik sorunu Türkiye ekonomisinin güçsüzleşmesidir; esas milli güvenlik meselesi, ekmeği 50 kuruş ucuza almak için akşama kadar, yağmurda Halk Ekmek kuyruklarında bekleyen vatandaşların durumudur.”

HDP’den muhalefete erken seçim çağrısı

HDP Eş Genel Başkanı Pervin Buldan, “Bu bütçe, adaletsizliği ve eşitsizliği daha da çoğaltma bütçesidir. Bu bütçe iktidarınızın son bütçesidir” diye konuştu. Muhalefete ortak hareket etme çağrısı yapan Buldan, “Toplumsal muhalefete, tüm demokratik muhalefete buradan mücadele ortaklığı çağrısı yapıyorum: Gelin yeni bir dönemi hep birlikte başlatalım. Siyaset üstü bakalım. Bu ülke halklarının enkazdan kurtarılması için en güçlü birlikteliği kuralım” dedi. HDP Eş Genel Başkanı Mithat Sancar ise iktidarı istifaya davet ederek “Ama istifa etmeyeceklerini biliyoruz. Erken seçim kararı bir an önce bu Meclis’ten çıkarılmalıdır. Bütün muhalefet partilerine çağrımızı yeniliyoruz” ifadelerini kullandı.

TBMM Başkanı Şentop’tan Sayıştay yanıtı

- Cumhurbaşkanı Fuat Oktay’ın sunuş konuşmasındaki “Son günlerdeki kur hareketleri, ekonominin gerçeklerine uygun değildir. Sayın Cumhurbaşkanımızın ifade ettiği gibi ‘Artık ekonomide de Dünya 5’ten büyüktür’ diyoruz” ifadesi AK Partili vekillerden alkış aldı.

- İYİ Parti Grup Başkanvekili Müsavat Dervişoğlu’nun, “Nerede Cumhurbaşkanı? Kendi bütçesini savunmaya, sunmaya gelmiyor. Bakanların dahi Cumhurbaşkanı izin vermeden konuşamadığı, onurlu bir istifa hakkına dahi sahip olmadığı, yalnızca af dileyebildiği bu ucube sistemde belki de size çok fazla yükleniyoruz, fazla şey istiyoruz” ifadesi tartışmaya neden oldu. AK Parti Grup Başkanvekili Mahir Ünal “Burada gördüğünüz her milletvekili haysiyetli ve şereflidir. Her birimizin iradesi, haysiyeti ve onuru alidir. İnsanların onurları ve haysiyetleriyle ilgili konuşamazsınız” tepkisini gösterdi. Dervişoğlu’nun, AK Parti’lilerden gelen tepkiler nedeniyle konuşmasını sürdürümemesi üzerine TBMM Başkanı Şentop devreye girdi. Şentop, AK Parti grup başkanvekillerine, laf atan milletvekillerini susturmaları uyarısında bulundu.

- AK Parti İstanbul Milletvekili Ahmet Hamdi Çamlı’nın “Yolda kalan öğrenciler” ifadesi üzerine Kılıçdaroğlu’nun, “Arkadaşlar, ‘Yeliz’ konuşuyor” demesi, CHP sıralarında gülüşmelere neden oldu. Kılıçdaroğlu’nun “Bu bütçeye ‘hayır’ diyeceğiz ve Allah’ın izniyle bunları göndereceğiz” cümlesini CHP’li vekiller ayakta alkışladı.

- CHP lideri Kılıçdaroğlu’nun konuşmasında kendisine yönelik “Sayıştay raporlarının değiştirildiğine” dair iddiada bulunduğunu söyleyen TBMM Başkanı Şentop, “Sayıştay raporları Meclise Sayıştay Başkanlığının imzasıyla geliyor. Buraya gelen raporlarda herhangi bir değişme, bir iade, değiştirilme söz konusu değil. Sayıştayın kendi içinde raporların oluşmasıyla ilgili süreçlerde eğer bir şey kastediliyorsa o Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni ve Başkanlığı ilgilendiren, alakadar eden bir husus değil” dedi.