Yeni sistem 2019’dan önce başlayabilir

Anayasa değişiklik teklifinin referandumda kabul edilmesi halinde, yeni sisteme geçiş zamanını Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Ak Parti’nin tercihleri belirleyecek. Teklifte Cumhurbaşkanlığı sisteminin 3 Kasım 2019’da yürürlüğe girmesi öngörülmesine karşın, Meclis’in erken seçim kararı alması durumunda bu tarih öne çekilebilecek.

Yürütme yetkisi alacak

Ak Parti’nin anayasa değişiklik teklifinde, Cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinin bundan böyle birlikte yapılması öngörülüyor. Bu şekilde birlikte yapılacak ilk seçimin tarihi de 3 Kasım 2019 olarak belirleniyor. Ancak teklifte, Meclis’in erken seçim kararı alabilmesinin yolu da açık tutuluyor. Teklif, Cumhurbaşkanlığı seçimi ile birlikte yapılması şartıyla, 27. dönem parlamento seçimleri için Meclis’e 3 Kasım 2019’dan önceki bir tarihi belirleme imkânı tanınıyor.

Teklifte, Cumhurbaşkanı’nın partili olabilmesini sağlayacak hükmün, kabul edilmesi halinde referandumun hemen ardından, yürütmenin tüm yetkilerinin Cumhurbaşkanı’na devrini öngören hükümlerin ise, Cumhurbaşkanlığı ile parlamento seçimlerinin birlikte yapıldığı tarihte yürürlüğe girmesi öngörülüyor.

Teklifteki bu dizayn, Meclis’teki sayısal çoğunluğu sayesinde Ak Parti’ye seçim tarihini öne çekerek, Cumhurbaşkanlığı sistemine daha erken geçilmesini sağlama imkânı veriyor.

Yani anayasa değişikliklerinin referandumda kabul edilmesi durumunda Ak Parti isterse erken seçim yoluyla Cumhurbaşkanlığı sistemine süratle geçilmesini sağlayabilir.

Ancak bu yönde atılacak bir adım, Erdoğan’ın 2019’da dolacak 5 yıllık görev süresini de kısaltma anlamı taşıyacak. Bu nedenle Ak Parti’nin erken seçim konusunda adım atıp atmaması, Erdoğan’ın tercihine bağlı olacak.

Kongre zayıf ihtimal

Bu arada Ak Parti, Erdoğan’ın anayasa değişikliğinin kendisine tanıyacağı Genel Başkan olma imkanını hemen kullanmak istemesi ihtimaline karşı kongre takvimini şekillendirecek.

Ak Parti son olağan kongresini Eylül 2015’te yaptı. 2 yıldan az, 3 yıldan uzun sürede kongre yapılamıyor. Buna göre Ak Parti en yakın olağan kongresini Eylül 2017’de yapabilir. Olağan büyük kongrenin toplanabileceği en son tarih ise Eylül 2018. Ak Parti kurmaylarından edinilen bilgiye göre, Eylül 2018’e kadar süre olmasına rağmen, olağan kongre takvimine referandumun hemen ardından start verilecek. 2017 sonbaharında büyük kongre yapılacakmış gibi, teşkilat kongreleri hızlandırılmış bir takvimle gerçekleştirilecek.

Böylece Eylül 2017’den itibaren Erdoğan’ın istediği her an büyük kongre yapılabilecek halde hazır beklenecek. Parti kurmayları, Eylül 2017’den önce bir olağanüstü kongreye gidilip gidilmeyeceği yönündeki sorulara ise, “zayıf ihtimal” yanıtını verdi.

Erdoğan’ın tercihine göre ikili bir yapı

Cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimleri için Kasım 2019 beklenirse, Erdoğan’ın tercihine göre ikili bir yapı yürüyecek. Erdoğan hemen genel başkanlığı üstlenmek isterse, ama erken seçime gerek görmezse, kongreyle Binali Yıldırım koltuğunu Recep Tayyip Erdoğan’a bırakacak. Erdoğan böylece hem Cumhurbaşkanı, hem de Ak Parti Genel Başkanı ve Meclis Grup Başkanı olacak. Cumhurbaşkanlığı sistemi yürürlüğe girene kadar ise Yıldırım, “Başbakan” olarak kalacak.

Erdoğan’ın genel başkanlıkla birlikte erken seçimi uygun görmesi durumunda ise önce Ak Parti kongresi toplanacak. Böylece Ak Parti seçime Erdoğan’ın genel başkanlığında girecek.

Erdoğan ise Cumhurbaşkanlığı seçiminin eş zamanlı yapılacak olması nedeniyle hem partisi hem de kendisi için çalışacak. Teklifin yürürlük hükmü çerçevesinde de, Cumhurbaşkanı seçilmesi durumunda seçim tarihi itibarıyla yeni sistemden kaynaklanan tüm yetkilerini kullanma imkânı bulacak.