Yükselen ve yerleşik güçlerin çekişmesi

Yorum ve analizlerde, Brezilya ve Türkiye’nin temsil ettiği yükselmekte olan güçlerle yerleşik güçler arasında bir çekişme olduğundan söz ediliyor.
Financial Times (İngiltere): Yorum sayfasında yayımlanan karikatürde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan kırmızı-beyaz formayla, Brezilya lideri Luis İnacio Lula da Silva sarı-mavi, İran lideri Mahmud Ahmedinecad da kırmızı yeşil formayla, yeşil zeminde top koşturmaya çalışıyor. Topun üzerinde nükleer yakıtın simgesi bulunuyor. Hakem forması giyen ABD Başkanı Barack Obama ise düdüğünü çalarak “durun” işareti yapıyor.
Karikatüre “Yükselmekte olan güçler, Batı’nın kurallarıyla oynamak istemiyor” başlıklı bir makale eşlik etti. Philip Stephens imzalı yazıda, Batı’nın, Türkiye ve Brezilya’nın İran konusundaki girişimine “tenezzülle hiddet arasında” bir tepki verdiği, iki ülkenin en iyi ihtimalle “oyuna getirildiğinin” düşünüldüğü belirtildi.
Yazar, “Diplomatların neredeyse ‘İran meselesi yerleşik güçler tarafından çözülmeli’ dediğini duyar gibiyiz. Eğer Batı, küresel bir düzen istiyorsa, kurallarının belirlenmesinde başkalarının da söz sahibi olmasına alışmalıdır” dedi.
New York Times (ABD): Roger Cohen imzalı yorum yazısında “Amerika kale direklerinin yerini değiştirdi” başlığı kullanıldı. Cohen, ABD’nin Türkiye ve Brezilya’nın İran’la yaptığı anlaşmaya “huysuz” bir yanıt verdiğini belirtti ve “Obama’nın İran konusunda farklı şekilde düşünmeye hazır olduğuna inanmıştım. Anlaşılan böyle değilmiş” dedi.
Guardian (İngiltere): Guardian da önceki günkü bir makalede, “Taslak kararı büyük güçlerin diğer ülkelerin müzakere çabalarına diplomatik bir tokat olarak yorumlanabilir. Ancak bu yeni çok kutuplu dünyada Obama’nın bunu yapabilme lüksü yok” ifadelerine yer verdi.

‘3 maymun’ benzetmesi
Fransa’da yayımlanan Le Monde gazetesinde birinci sayfada yer verilen bir karikatürde, Tahran’da İran’ın nükleer çabaları konusunda anlaşma imzalayan Başbakan Erdoğan, Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva ve İran Cumhurbaşkanı Ahmedinecad “3 maymuna” benzetildi. Ünlü sanatçı Jean Plantu’nin çizdiği karikatürde, Erdoğan iki kulağını tıkayan maymuna, Silva gözlerini kapayan maymuna benzetilirken, Ahmedinecad ağzını kapatmak yerine elinde laboratuvar tüpleriyle deney yaparken resmedildi. Karikatürün üzerinde “Patlamaya hazır karışım: İran, Türkiye, Brezilya ve nükleer” yazısı yer aldı.
SABETAY VAROL Paris