Boy ver yavrum

13 Eylül 1998
Dilek Sancılı Büyürken boyu normalden kısa kalan çocukların ve gençlerin boyunu uzatmak artık mümkün. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi'nden Dr. Özer Açbay, uyguladıkları yöntemlerle yüzde yüz başarı sağladıklarını söylüyor.

Çocuklar birarada oynarken ailelerin en çok dikkat ettikleri şeylerden biri, kendi çocuklarının boylarının akranlarıyla aynı olup olmadığıdır. Bir karşılaştırma yapıp çocuklarının normalden kısa ya da uzun boylu olduğuna kanaat getirirler. Aşırıya kaçmamak kaydıyla uzunsa "sorun yok" diye düşünürler, ama eğer kısaysa kaygı duyar, kara kara düşünürler. Bir çocuğun boyunu belirleyen en önemli etken, anne babaların kendi boy ortalamasıdır. Ancak bunların dışında gerçekten boyu kısa olan çocuk ve gençlerin de en kısa zamanda bir uzmana görünmeleri gerekiyor. Çünkü artık kısa boyluluk çeşitli tedavi yöntemleriyle önlenebiliyor. Bunlardan biri de endokrinoloji yöntemi. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi'nden Doç. Dr. Özer Açbay, kısa boyun nedenlerinden birinin büyümemizi sağlayan hormonların yetersiz salgılanması olduğunu söylüyor. Büyümemiz için gerekli olan hormonları "Tiroid bezinden ve hipofiz bezinden salgılanan hormonlar, seks hormonları, D vitamini üreten hormonlar ve bir de kalsiyum metabolizması," diye sıralıyor. Bu hormonlardan herhangi birinde arıza varsa kişi normal gereken genetik boya ulaşamıyor. Bu durumdaki hastaların imdadına nasıl yetiştiklerini ise şöyle anlatıyor: "Hormon tedavisinde öncelikle, gelen kişinin gerçekten araştırılması gereken bir boy kısalığı var mı, bu kontrol ediliyor. Boyu 1.70 olup da hostes olmayı düşündüğü için boyunu uzatmak isteyen biri de bize gelebiliyor. Elimizde yaşa ve cinsiyete göre standart olarak belirlenmiş cetveller var. Bu cetveller yardımıyla kişinin anne ve baba boyunu da dikkate alıyoruz. Daha sonra kişiye genetik olarak boyunun kısa veya normal olduğunu söylüyoruz. Boy kısa ise zaten tedaviden yararlanıyor, ama değilse kişinin tedaviden yararlanması mümkün değil. Tedavi sonucunda da kişi genetik boyuna kavuşuyor." Dr. Açbay, kendilerinin 13 yaşından büyük hastalarla ilgilendiklerini, ama pediyatrik endokrinolojinin de olduğunu söylüyor. Tedaviye erken başlamak boy uzatmada önemli. Çünkü boy uzamanın sağlanabilmesi için büyüme plaklarının açık olması gerekiyormuş. Aksi takdirde altta yatan bozukluk belirlense bile büyüme kapakları kapandıktan sonra boy uzatmak mümkün olmuyor. Kadınlarda büyüme plağı ortalama 17 yaşında, erkeklerde ise 18 yaşında kapanmış sayılıyor ve bu yaşlardan sonra genellikle boy uzaması mümkün olmuyor. Tabii ki bu, seks hormonları normal salgılanan kişiler için söz konusu. Bu hormonların salgılanmasında patolojik olarak bir bozukluk, yetersizlik varsa, o zaman kişi 22 - 23 yaşına gelene kadar bu plaklar kapanmamış olabilir.

Boy uzatmanın oldukça pahalı bir tedavi olduğunu söylemeden edemiyor Dr. Açbay. Ardından sözlerine şöyle devam ediyor: "Üstelik uygulama her gün olmak zorunda. Nasıl bir şeker hastası kendine her gün insülin enjekte etmek zorunda ise büyüme hormonu eksikliği olan bir kişi de her gün kendine belirlenmiş bir dozu cilt altına uygulamak zorunda. Aylık 250 - 500 milyon lira arası bir tedavi masrafı var. Hastanın bir sosyal güvencesi olmadıktan sonra çoğu zaman hastalığı tespit bile etsek tedavisini uygulayamıyoruz. SSK ve Emekli Sandığı, boy kısalığını testlerle ispatladığımız takdirde, büyüme hormonu eksikliğini gideren ilaçları karşılıyor. Sosyal güvencesi olan hastalar böyle bir tedaviyi görebiliyor ama bunun dışındakiler ne yazık ki yararlanamıyor." Hastalığın teşhis edilmesinden büyüme kapakları kapanıncaya kadar süreceği için tedavi uzun yılları gerektiriyor. Burada önemli olan hastanın ilaçları sürekli temin etmesi.
Dr. Açbay büyüme hormonu eksikliği olan hastalara uygulanan büyüme hormonu tedavisinde, tanı doğru konulduğu takdirde yüzde yüz başarı ile tedavinin sonuçlanacağını söylüyor.