Bozcaada’nın büyüsü

Antik Çağ’dan bugüne onunla tanışanlar, cazibesine kapılmaktan kendilerini alamamışlar. İngiliz The Guardian gazetesinin “Avrupa’nın en büyülü 10 adası” arasında 2’nci sırada gösterdiği Bozcaada’mızın bu sihirli havasını kokluyoruz bu hafta.

Bozcaada denilince akla şehir mimarisi gelmeli, bağ bozumu ile özbeöz Anadolu tanrısı olan Dionysos gelmeli.

Güneşin bahçesi Anadolu’muzun üç yanını çevreleyen denizler arasında Ege, serin sularıyla kıyısında yaşayan insanlara her daim dinçlik vermiş. Pek derin olmamasına rağmen, yanı başında şehirler kuranlara düşünsel anlamda çok derinlik katmış. Ege’ye anlam katan Anadolu yakasıdır ve Anadolu yakasındaki en özel ada ise elbette Antik Çağ’daki adıyla Tenedos, yani bizim Bozcaada’mız. Dünden bugüne Bozcaada ile tanışanlar, onun cazibesine kapılmışlar. Son yıllarda New York Times, Business Insider ve Forbes dergisinin görülecek yerler listelerinde önerilen Bozcaada’mız, bu kez İngiliz The Guardian gazetesince “Avrupa’nın en büyülü 10 adası” arasında 2’nci sırada gösterildi.

O zaman, bu büyülü adamızı biraz daha tanıyalım. Kuzey Ege’nin Geyikli iskelesinden feribotlarla sadece 30 dakikada ulaşılan Bozcaada, ızgara planlı mimari karakterini, günümüzde de korumuş. Denize doğru birbirini paralel kesen sokakları ve bu sokaklarda inşa edilen sivil mimari eserleriyle sıcak bir kimlik edinmiş. Adanın askerî mimari eseri olan kalesi, doğal limanı hem korumak hem de kullanmak maksadıyla son derece hassas bir şekilde inşa edilmiş.

POSEİDON’UN HAZİNESİ

Tenedos Kalesi’nde “labris” (çift ağızlı balta) motifleri görülür. Keza labris (labrys) Anadolu’nun en erken tarihli sembollerindendir. Anadolu’nun kuzeyindeki Amazonlardan Ege’ye birçok anlam yüklenerek taşınmıştır. Antik Çağ’ın Tenedos Adası’nda olası bir suçlu labris ile cezalandırılırdı. Labris, Karya bölgesinde bir şehre adını da verir; bu şehir Labranda’dır.

Tenedos Adası insanoğlunun bilimsel sorulara bilim dışı karşılıklar verdiği mitolojik düşünce dünyasında, denizler tanrısı Poseidon’un sarayının bulunduğu yerdi. Malum Poseidon, özünde korsanlıkla Ege’nin zengin şehirlerini soyup soğana çeviren Atinalı barbardı. Elde ettiği ganimetleri doğal ve son derece korunaklı limana sahip olan Tenedos’da saklıyordu. Eş deyişle hazinesi Bozcaada’ydı. Mitsel anlatıları çözümlemek gerekir ve bu bağlamda denizler tanrısı Poseidon’un sarayının karşılığı, hırsız korsan Poseidon’un Anadolu’dan çaldığı değerli eserleri sakladığı yerdi.

DİONYSOS ŞENLİKLERİ

Her ne kadar Anadolu’nun kıyı şehirlerini yağmaladıktan sonra kaçıp sığındıkları ada olan Tenedos, hırsız Poseidon ile öncelikle ilişkilendirilse de adanın daimi tanrısı elbette Dionysos’tu. Bu şarap ve eğlence tanrısı, özellikle bağ bozumuzda tüm neşesi ve bereketiyle adayı da Anadolu’muzu da eğlenceye sürüklerdi. Günümüzde de Bozcaada’nın bağ bozumu eğlenceleri şenlik kıvamındadır ve adaya sonbaharda gidilmelidir. Son beş yılda dikkatleri üzerine çeken ada, yaz mevsimi boyunca kalabalıktır. Ve kalabalıkları oluşturulanlar ironik şekilde kalabalıktan şikâyet ederler. Bozcaada’nın kimliği Dionysos’tur ve
mevsimi sonbahardır.

Başta Ayazma olmak üzere birçok koyu olan adada sular olması gerektiği gibi çok serindir. Küçük otelleri şıktır. Balık başta olmak üzere otlu mezeleri lezzetlidir. Antik Çağ’da ada halkı ellerinde üç başlı çatallarıyla ton balığı avlardı. O denli boldu ki bu balık, çatalla dahi avlanabiliyordu. Keza bu avlanma şekli ve kolaylığından dolayı Poseidon’un artibüsü üç başlı çataldır.

DENİZ ÜSSÜ OLMUŞ

Bozcaada “Tenedos”, Antik Çağ’dan Çanakkale Savaşı’na kadar barbar Batılıların Anadolu’yu yağmalamak için geldiklerinde bir deniz üssü olarak kullanılmıştır. Troya Savaşı’nda Spartalılar bu adada konuşlanmışlar, hazırlıklarını tamamlamışlardı. Çanakkale Savaşı’nda da İngiliz ve Fransız zırhlılarının üssü, Bozcaada’ydı.

Ege’nin en büyük adalarından biri olan Bozcaada denilince akla şehir mimarisi gelmeli, bağ bozumu ile özbeöz Anadolu tanrısı olan Dionysos gelmeli, labris gelmeli. Bozcaada denizdeki seyir terasıdır, seyretmeye doyulmaz, Anadolu’nun Ege’sine karşı kurulmuş olan haliyle. Bozcaada denilince akla Poseidon gelmemeli!