Anadolu direnişinin öncüleri...

Oktay Akbal

UĞUR Mumcu "Biz Kuvvacılarız" derdi. Kuvvacı, yani Ulusal Kurtuluş'un öncüleri, savunucuları, gönüllüleri... Yetmiş beş yıl önce olduğu gibi, bugün de, inançlı Kuvvacıları bekleyen önemli görevler var. Kuva - yı Milliyecilerin çocukları olarak Atatürk devriminin savaşını vermekle yükümlüyüz. Boşuna değil ki Uğur'un "Biz Kuvvacılarız" sözü!..
Neydi Kuva - yı Milliye? Bir ulusun uyanışı, önce dış sonra da iç düşmanlara karşı direnişi... Nasıl başladı, nasıl sürdü, nasıl yengiyle sonuçlandı? Kuvvacılar Cumhuriyet'i kurdular. Halktan, halk yararından yana, çağdaş uygarlıktan yana bir ülke yarattılar. Bugün, gericilik, çağdışılık, ilkellik, çıkarcılık, dışa bağımlılık gibi düşmanlara karşı savaş veriyorsak, bu gücü o kalpaklı Kuvvacılardan almaktayız.
Kuva - yı Milliye'nin ilk ortaya çıkışı, ilk savaşımı, ilk halk direnişi İzmir'in Ödemiş'inden başladı. Ege'yi ele geçirmeyi, sonra da Ankara'ya kadar Anadolu'ya kadar yaygınlaşmayı hesaplayan, arkalarına emperyalist güçleri de alan Yunan ordusu bu işin o denli kolay olmadığını, Türk halkının kolayca dize getirilemeyeceğini 15 gün süren Ödemiş direnişiyle öğrendi. Her türlü yardımdan, silahtan yoksun Ödemiş halkı ilk Kuvvacılar olarak tarihte yer aldılar.
Bu ilginç olayı ayrıntılarıyla öğrenmekte yarar var. Alev Coşkun, eski Turizm Bakanı ve İzmir Milletvekili olmaktan çok gençlik çağında yer aldığı devrimci gençlik eylemlerinin ilk öncülerinden, babasının da katıldığı bu on beş günlük savaşı "En Uzun 15 Gün, Ödemiş Direnişi, Kuvayı Milliye'nin Kuruluşu" (Çağdaş Yayınları) adlı kitabında geniş biçimde anlatılıyor.
Önsözünde İlhan Selçuk'un dediği gibi:
"Ege'de bir kasaba. Düşman ordusu bekleniyor. Türkler kurbanlık koyun gibi. Rumlar evlerinde mavi beyaz Yunan bayrağı dikiyorlar. 15 Mayıs 1919'da Yunan askeri Kordonboyu'na çıkmış. Körfezdeki İngiliz, Fransız, İtalyan, Amerikan harp gemileri işgali destekliyor. Komşu il ve ilçelerin işgal edildiği haberi geliyor, kimi kasaba ya da kaza kurşun atmadan teslim oluyor."
Ne yapacak Ödemişliler? Teslim mi olacaklar, yoksa istilacılara karşı mı direnecekler? İkilem budur! Ama yanıtı çabuk gelir: Direneceklerdir, sevaşacaklardır, elde silah ne varsa, koskoca Yunan ordusuna karşı onurlu bir uğraş vereceklerdir.
Kimdir onlar? Ödemiş kaymakamı Bekir Sami Baran, yüzbaşı Fethi Özerk, Ali Orhan İlkurşun, İnceoğlu Şevket ve oğlu Refik Şevket ve Hamit Şevket İnce, Dr. Mustafa Bengisu, eczacı Tevfik Kocaman, Ahmet Şükrü Konuk, Selim Örsel, Salih Özben, Salih Vecdi Can, Selim Sarıgöl, daha niceleri...
Alev Coşkun şöyle yazıyor:
"İstanbul hükümeti işgalcilere yardım etmekten başka bir şey yapmıyor, olup bitenlerin Mondros Mütarekesi'nin temel ilkelerinden kaynaklandığını ileri sürüyordu. Kimi unsurlar da Yunan askeri birliklerinin padişahın izniyle Anadolu'ya girdiklerini halk arasında yayıyorlardı. O sırada Anadolu içlerinde en üst rütbeli subay olan Kolordu Komutanı General Ali Fuat Cebesoy hatıralarında 15 Mayıs Yunan işgalinden mayıs sonlarına kadar geçen günleri `teslim olma' dönemi olarak niteler. İlk on beş gün Kurtuluş Savaşı tarihimizin en talihsiz dönemidir. En uzun en karamsar on beş gündür."
Bu teslimiyetçilik, ilk kez Ödemiş'in Hacı İlyas tepesinde (bugün İlkkurşun Tepesi), kırılmıştır."
19 Mayıs 1919'un 77'nci yılında Ödemişli savaşçıları saygıyla anmak hepimizin borçudur.

---------
Sayın okurlarım: Bundan sonra yazılarımı yalnız salı ve cumartesi günleri okuyabileceksiniz. Saygıyla duyururum.