Akdenizli gizemli güzel

Dikkat sarı yandı! Bahar geldi geçiyor. Bahardan yaza geçişin ayrılmaz meyveleri can eriği, Malta eriği ve kiraz üçlüsünde sahne sarışın güzel Malta eriğinde. Sulu sulu mayhoş tatlılığıyla diğer ikisine rakip çıkan, ikisinden de rol çalan Akdenizli güzelin gizemli bir geçmişi var

Baharın güzel, ama bir o kadar da yalnız ve sessiz meyvesidir Malta eriği. Bahçelerde süs niyetine dikilmiş, öylesine tek başına kalmış gibi. Aslen Uzak Doğulu, ama kimse bilmiyor. Kimseye söylememiş çünkü! Gizlediğinden değil, “Nereden geldiğim önemli mi, ben benim işte!” demiş kendi kendine. Ona kâh Akdeniz’in tam ortasındaki Malta Adası’nı yakıştırmışız, kâh daha uzak diyarları yakıştırıp yenidünya demişiz. Sanki yıllardır yanı başımızda, hep komşunun bahçesinde, hem yakın, hem uzak!

Malta eriği desek de Maltalı değil, aslen Çinli bir Japon. Vakti zamanında Çin’de başına buyruk, vahşi bir hayat sürerken Japon adalarına göç etmiş, orayı kendine vatan bellemiş. Deyim yerindeyse evcilleşmiş, uslanmış, oturmuş. Gel zaman git zaman Japon diyarlarını keşfetmeye gelmiş Batılıların dikkatini çekmiş.

Japonya’dan Malta’ya

O zamanlar Japonya kapalı kutu. Yabancılar ülkeye sokulmuyor. Tek tük, zar zor izin koparan oluyor. Bunlardan biri Alman maceraperest botanikçi Engelbert Kaempfer. İlk kez 1690 yılında Nagazaki Limanı’na ayak basmış, iki yıl Japonya’da yaşamış ve burada keşfettiği bitkileri “Flora Japonica” kitabında toplamış. Böylece ilk kez bizim Çin asıllı Japon kızımızın adı kayıtlara geçmiş. Bir süre sonra bu kez İsveçli botanikçi Carl Peter Thunberg peşine düşmüş, ona Japon muşmulası demiş. Halt etmiş! Sonbaharın buruşuk karanlık yüzlü kocakarısı ile bu dipdiri bahar güzelinin alakası bile olamaz. Ama bu isim bir yapışmış, pir yapışmış. İtalyanlar, hatta işin komiği Maltalılar bile muşmula anlamına gelen nespola demişler. Kim bilir belki de onların etkisiyle bizde, Antalyalılar da hep  muşmula der.

Ferah tadı, acı çekirdeği,  sağlıklı çayı

Malta eriğinin kıymeti ferahlığında. Sulu suludur. Hem yumuşaktır hem de diri dokuludur. Ferah ferahtır. Ekşilik ve tatlılık tam dengededir. Bazıları daha solgundur, sarı rengi sönüktür; eti adeta krem rengidir, incecik kabuklu narindir ama bu alçak gönüllü halinden umulmayacak denli lezzetlidir. Kimi zaman göz alıcı parlaklıkta turuncudur, ama kabuğu kalındır; tadı beklendiği gibi çıkmaz, fazla sulandırılmış şerbet gibi yavan olur.

Kimisi çekirdeklerinin iriliğine kafayı takar, meyvenin yarısından fazlası çöp oluyor diye. Halbuki o kaygan cilalı bilye gibi çekirdeklerde bile hazine gizlidir. Çok ayarında hoş bir acı badem aroması vardır. Reçellere, sütlü tatlılara, şerbetlere bir iki tane çekirdeğini hafif ezip atarsanız adeta mahlep gibi uzaktan uzağa acılığını hissettirir; neyin içine katılırsa tadına tat katar. Dikkatli kullanmak şartıyla elbette, çünkü bu tadı veren toksin etkisi olan amigdalin maddesidir, azı karar,   çoğu zarardır.

Kasım ayında çiçekleri baygın kokusuyla akılları baştan alıcıdır. Çiçeklerinden ıhlamur gibi hoş bir çay olur. Ağacı, koyu yeşil kocaman parlak yapraklarını kışın dökmez, her daim yeşil kalır. Yaprakları şifa kaynağıdır; her derde deva bir çay olur. Malta eriği ağacının varlığı bile insana huzur verir.

Yenidünya Kebabı

Dikkat! Yenidünya kebabı erikler henüz ekşi iken yapılır. Erik tatlanmaya başlayınca kebap için uygun olmaz. Önemli olan etin yağı ile eriğin mayhoşluğu arasındaki dengeyi tutturmaktır.

Malzemesi:

750 gram kebaplık zırh kıyması
1 tatlı kaşığı tuz, karabiber
1.5 kilogram hafif mayhoş, iri ve etli Malta eriği

Hazırlanışı: Kıymayı tuz ve karabiberle karıştırın, ceviz büyüklüğünde toplar yapın. Erikleri boydan ikiye ayırıp, çekirdeklerini ve zarlı kısımlarını çıkarın. Şişe önce yarım yenidünya, sonra kıyma ve yeniden yenidünya şeklinde eriklerin kesik yüzü kıymaya denk gelecek şekilde saplayın. Harı geçmiş mangalda aynı yönde sık sık çevirerek pişirin. Pide ekmek üstünde servis edin. Tabii evlerde ateş yakıp mangal kurmak zor! Bu tarifi fırında tepsiye dizerek de yapabilirsiniz.

Biwa Cha

Yurt dışında “Loquat Leaf Tea” olarak satılan Japonların ünlü Biwa Cha (Biwa Çayı) evde kolayca yapılabilir. 10-12 adet Malta eriği yaprağının alt tarafındaki tüylü kısmı bir kaşık veya bıçakla kazıyın. Ortadaki sert damarı kesip atın, makasla şerit şerit doğrayın. Fırın tepsisine yayın, 30 dakika kadar yakmadan kurutun.