Öykünün adı "Karanlık Yollar"...1918de Edebiyat - ı Umumiye Mecmuasında yayımlanmış.Öykünün kahramanı meslek sahibi, aydın bir kadın...Eşi, geceleri "Beyoğlunda başka kadınlarla gönül eğlendiren" cinsten... Kadın, okumuş da olsa pencere önünde kocasını bekliyor. Ancak öykümüzün kahramanı farklı... Kocasının eve gelmediği bir gece, penceresini açıyor, karşı konağın penceresindeki ışığı fark ediyor ve sadakatini noktalıyor."Karanlık Yollar" öyküsü şöyle bitiyor:"Bir aydan beri hep korkarak, bir tehlike gibi görmek istemediği gölge yine oradaydı. Bu sefer kaçınmadı."Tarihe dikkat:1918...* * *Öykünün yazarı; Nezihe Muhiddin...Kadın hakları hareketinin önderlerinden... 19. yüzyılın sonunda İstanbulda doğmuş. "İyi bir hatip, karizmatik bir kişilik, esaslı bir feminist" olarak tanınıyor.Farsça, Arapça, Almanca, Fransızca biliyor.Çocukluğu II. Abdülhamidin baskı dönemine rastladığından "hürriyet âşığı" olarak yetişmiş. 20 yaşında İttihat Terakki Kız Sanayi Mektebine müdür olmuş. Aynı yaşlarda Sabah, İkdam gibi gazetelere sosyoloji, pedagoji, psikoloji yazıları yazmaya başlamış.Sahnelenmiş piyesleri, operetleri, filme alınmış senaryoları var.2 kez evlenmiş, ama hep babasından devraldığı "Muhiddin" soyadını kullanmış.* * *Muhiddin, 1908 - 1923 arası Esirgeme Derneğinde yöneticilik yapmış. Kadın hakları mücadelesini 1923ten sonra da sürdürmüş.Cumhuriyeti "kadın hakları için uygun bir zemin" olarak gördüğünden daha Cumhuriyet ilan edilmeden Haziran 1923te, kadınlara oy hakkı ve siyasal haklar talebiyle "Kadınlar Halk Fırkası"nı kurmuş.Parti programında kadınların milletvekili, hatta asker olması bile varmış.Ancak dönemin hükümeti, programdaki talepleri "aşırı" bulduğundan partiye izin vermemiş. Bunun üzerine Muhiddin, talepleri daraltarak Türk Kadınlar Birliğini (TKB) kurmuş ve mücadeleyi dernekte sürdürmüş.Dernek, kadınların seçme, seçilme hakkının olmadığı ilk seçimlerde inadına Nezihe Muhiddini aday göstermiş, camilerde kadın konferansları düzenlenmesi için Diyanete başvurmuş. Bütün bu girişimler reddedildiği gibi, rejimin sözcüsü Cumhuriyet gazetesi "Havvanın kızları, Meclise girip yılın manto modasını tartışacak" diye alaya almış hareketi...TKB, oy hakkı koparamayınca seçime bir "feminist erkek aday"la katılma kararı almış, ancak o da alaylara dayanamayınca adaysız kalmış.Bu arada üye sayısı 1000e yaklaşıp 4 ilde şube açınca CHP hükümeti TKByi kapatma kararı almış. Nezihe Muhiddin adı adeta tarihten silinmiş.* * *Muhiddin küsüp köşesine çekilmiş, kendini edebiyata vermiş.20 roman, 300 öykü yazmış.1908den beri ısrarla talep ettiği siyasi haklar, kadınlara ancak 1934te tanınabilmiş.O, 1958de İstanbulda bir akıl hastanesinde yapayalnız vefat etmiş. Ben bütün bu bilgileri Yaprak Zihnioğlunun "Kadınsız İnkılap" (Ekim 2003, Metis) kitabından aldım.Ve çoktan bir filme ya da belgesele konu olması gereken bu kahramanla daha önce tanışmadığıma hayıflandım."Kadınlar Günü" arifesinde tanımayanlarla tanıştırmak istedim. can.dundar@e-kolay.net "Kadınlar Günü" arifesinde, ilkin kısa bir öyküden, sonra da onu yazan kadından söz edeceğim size...
