Türkiye, 14 Mayıs’ta sandık başına gidiyor. Bu seçimin kaderini belirleyecek iki kesim var. Kuşkusuz bunlardan biri depremzedeler. 6 Şubat depremlerinden etkilenen 11 ildeki 9 milyon seçmenin ne kadarı oy kullanacak belirsiz. Yetkililerin verdiği bilgiye göre yaklaşık 3 milyon kişi bölgeden göç etti ve gittikleri illerde seçmen kaydı alanların sayısı yaklaşık 130 bin. Dolayısıyla seçimin sonucunu ortalama 5 puan etkileyecek bir kesimden bahsediyoruz.
Ama bundan daha büyük bir etki yaratacak olan kesim gençler, daha doğrusu bu seçimde ilk kez oy kullanacaklar. Yüksek Seçim Kurulu, bu hafta 64 milyon 113 bin 941 seçmenden 4 milyon 904 bin 672’sinin ilk kez oy kullanacağını açıkladı. Cumhurbaşkanlığı seçimi 2. tura kalırsa, bu sayıya 47 bin 523 genç daha eklenecek. Bu verilere göre bu gençlerin seçime yaklaşık 10 puanlık bir etkisi olacak. Bu veriler aslında başka bir gerçeği daha yüzümüze vuruyor: Yaşlanıyoruz! Türkiye’nin uzun yıllardır elinde bir umut olarak tuttuğu ‘genç nüfus’ artık yaşlanıyor...
Yeni seçmende 4 kat artış
Haziran 2018’deki seçimlerde bu sayı 1.5 milyondu. Haziran 2015’te aynı veriye baktığımızdaysa sayı 1 milyon civarındaydı. Aslında bu veriler şaşırtıcı da değil. Zira TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu), yaşlandığımızın resmini 2022 verileriyle çizmişti. Orta yaş grubu nüfus oranının yükseldiğini, genç nüfus oranının azaldığını açıklamıştı. Tabii Avrupa ile kıyaslandığında hâlâ iyi durumdayız ama makasın da hızla kapandığını unutmayalım. Türkiye’de yüzde 15.3’lük genç nüfus oranına karşılık, Avrupa’da bu oran yüzde 10.6 civarında.
Yaşlı nüfusun artmasının temel sebeplerine baktığımızdaysa, doğurganlık hızının azalması ve yaşam süresinin uzamasını görüyoruz. Bu da nüfusun yapısını değiştiriyor. Bir ülkenin “yaşlı nüfus” olarak tanımlanması ise toplam nüfus içinde yaşlıların sayısına, daha doğrusu oranına bağlı. 65 yaş üstü nüfus yüzde 10’u geçerse, o ülke “yaşlı nüfus” olarak kabul ediliyor. Türkiye 2022 yılında o sınıra dayandı. 65 yaş üstü nüfus 8.5 milyon oldu ve oran da yüzde 9.9’u buldu. 2017 yılında bu sayı 6 milyon 895 bin 385, oran da yüzde 8.5’tu. Bir başka deyişle yaşlı nüfus son 5 yılda yüzde 22.6 arttı.
7 Haziran 2015 seçimleri
(Yurt içi seçmen sayıları – YSK verileri)
Toplam seçmen: 53 milyon 741 bin 838
İlk kez oy kullanan: 1 milyon 507 bin 127
18-24 yaş seçmen: 8 milyon 399 bin 201
65+ seçmen: 6 milyon 320 bin 250
(Yurt içi katılım oranları – YSK verileri)
18-34 yaş
Erkek: Yüzde 78
Kadın: Yüzde 83
65+ yaş
--------------
Erkek: Yüzde 87
Kadın: Yüzde 76
24 Haziran 2018 seçimleri:
(Yurt içi seçmen sayıları – YSK verileri)
Toplam seçmen: 56 milyon 322 bin 632
İlk kez oy kullanan: 1 milyon 571 bin 65
18-24 yaş seçmen: 8 milyon 27 bin 952
65+ seçmen: 7 milyon 124 bin 507
(Yurt içi katılım oranları-YSK verileri)
18-34 yaş
-------------
Erkek: Yüzde 81
Kadın: Yüzde 85
65+ yaş
---------------
Erkek: Yüzde 89
Kadın: Yüzde 80
AB nüfus projeksiyonları:
(65 üstü nüfusun toplam nüfusa oranı- Eurostat verileri)
2030: Yüzde 24
2050: Yüzde 28
2080: Yüzde 30
Türkiye nüfus projeksiyonları:
(65 üstü nüfusun toplam nüfusa oranı- TÜİK verileri)
n 2030: Yüzde 12,9
2050: Yüzde 21
2080: Yüzde 25.6
En yaşlı ülkeler sıralaması
(BM Nüfus verileri -2021)
Monako: Yüzde 35.97
Japonya: Yüzde 29.79
İtalya: Yüzde 23.68
Finlandiya: Yüzde 22.89
Portekiz: Yüzde 22.56
Yunanistan: Yüzde 22.51
…
87- Türkiye: Yüzde 8.38
Projeksiyonlar parlak değil
Bu tabloya bakıldığında, yaşlı Avrupa’ya yaklaşıyoruz. Bugün Avrupa Birliği’nin 27 ülkesinin ortalaması alındığında 65 yaş üstü nüfusun, toplam nüfusa oranının ortalaması yüzde 21.1 şeklinde.
Türkiye de ise bugün bu oran yüzde 9.9 oldu. Tabii ki Türkiye, Avrupa ortalamasının hâlâ yarısı seviyesinde bile değil ama TÜİK’in nüfus projeksiyonları yaşlı nüfusun oranının 2030’da yüzde 12.9 olacağını gösteriyor.
2040 yılında bu oran yüzde 16.3 olacak. Zaten büyük kırılmayı da 2040 yılında yaşayacağız. Projeksiyon grafiklerinde 0-14 yaş grafiği ile 65 yaş üstü grafiği 2040 yılında çakışacak ve yaşlı nüfus grafiği hızla yükselirken, çocuk nüfus grafiği hızla aşağıya doğru inmeye başlayacak.
2080’e gelindiğinde ise 65 yaş üstü nüfusumuz yüzde 25, yani Türkiye’de her 4 kişiden biri yaşlı olacak. 2080 yılı için Avrupa projeksiyonu yüzde 30. Bu da yarım yüzyıl sonra Avrupa’daki yaşlı nüfusu yavaş yavaş yakalayacağımız anlamına geliyor.
