Birçok sektörde dışa bağımlı olduk

Hiç unut­mu­yo­rum. Dö­ne­min Muğ­la Va­li­si Hü­se­yin Ak­soy, Mo­pak Da­la­man Te­sis­le­ri’nde dü­zen­le­nen “Oka­lip­tüs Gran­dis Plan­tas­yon­la­rı Pro­je­si” im­za tö­re­nin­de şöy­le bir ko­nuş­ma yap­mış­tı.
“Ka­mu ku­ru­luş­la­rı­nın özel­leş­ti­ril­me­sin­de bir­çok olum­suz ör­nek bu­lun­ma­sı­na kar­şın Mo­pak ba­şa­rı­lı bir özel­leş­tir­me mo­de­li or­ta­ya koy­du. Özel­lik­le yak­la­şık 10 bin ki­şi­ye is­tih­dam sağ­la­ya­cak ve 22 mil­yon do­lar ta­sar­ruf ge­ti­re­cek pro­je için ken­di­le­ri­ne te­şek­kür edi­yo­rum...”
Ger­çek­ten de Mo­pak Da­la­man ile baş­la­yan özel­leş­tir­me sü­re­cin­de da­ha son­ra Kas­ta­mo­nu te­sis­le­ri­ni de ala­rak ka­ğıt sek­tö­rü­nün li­de­ri ha­li­ne gel­di.
Mo­pak’ın sa­hi­bi Meh­met Ali Mo­lay ile ge­çen­ler­de soh­bet et­tik.
Sek­tör özel­lik­le son beş yıl­da dı­şa ba­ğım­lı ha­le gel­miş­ti.
Ba­zı ra­kam­lar ver­di.
Du­rum ger­çek­ten va­him­di.
Se­lü­loz ham­mad­de­si olan odu­nun, Se­ka Da­la­man te­sis­le­rin­de 2001 yı­lın­da met­re­kü­pü 19 YTL’ye sa­tı­lır­ken şu an­da 108 YTL’ye çık­mış.
Bun­da en bü­yük et­ken Tür­ki­ye’de en­düs­tri­yel odun üre­ti­mi­nin art­ma­ma­sı.
Yıl­lık 10 mil­yon met­re­küp olan en­düs­tri­yel odun üre­ti­mi­ne kar­şı­lık ta­lep 25 mil­yon met­re­küp olun­ca dı­şa ba­ğım­lı­lık ka­çı­nıl­maz ha­le ge­li­yor.
En­düs­tri­yel oka­lip­tüs or­man­la­rı pro­je­si Mo­pak ka­dar ül­ke­miz için de önem­li bir fır­sat­tı.
An­cak Mo­lay, son­ra­ki yıl­lar­da­ki ge­liş­me­le­rin ken­di­le­ri için de ba­zı sı­kın­tı­la­rı be­ra­be­rin­de ge­tir­di­ği­ni söy­lü­yor.
Da­la­man’da­ki se­lü­loz üre­ti­mi 2005 yı­lın­dan iti­ba­ren dur­du­rul­muş, bu­nun so­nu­cun­da da 800 ki­şi­nin işi­ne son ve­ril­mek zo­run­da ka­lın­mış.
Böl­ge eko­no­mi­si için 800 ki­şi­lik is­tih­dam ol­duk­ça önem­li bir ra­kam...
Mo­lay, uzun yıl­lar­dır gel­mek­te olan bu sı­kın­tı­yı di­le ge­tir­dik­le­ri­ni an­cak ses­le­ri­ni du­yur­mak­ta zor­luk çek­tik­le­ri­ni ifa­de edi­yor.
* * *
İt­ha­lat­ta­ki hız­lı ar­tış ka­ğıt­ta bir ta­kım teş­vik­le­rin gel­me­si­ni sağ­la­mış an­cak Mo­lay asıl de­ği­şik­li­ğin or­man ya­sa­sın­da ya­pıl­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni vur­gu­lu­yor.
Bu­nun için de Fin­lan­di­ya mo­de­li­nin bir an ön­ce ha­ya­ta ge­çi­ril­me­si ge­rek­ti­ği­ni söy­lü­yor.
Ba­zı adım­lar atıl­mış, bü­rok­ra­si mo­de­lin fay­da­lı ol­du­ğu­na ina­nı­yor an­cak hü­kü­me­tin bu ya­sa­yı ne za­man de­ğiş­ti­re­ce­ği şim­di­lik be­lir­siz.
Pe­ki Fin­lan­di­ya mo­de­li ne­dir?
Tür­ki­ye ile ay­nı bü­yük­lük­te or­man­la­ra sa­hip olan Fin­lan­di­ya’nın or­man kat­ma de­ğer ge­li­ri 50 kat da­ha faz­la du­rum­da.
Ka­ğıt ürün­le­ri üre­ti­min­de dün­ya li­de­ri olan Fin­lan­di­ya’da, or­man köy­lü­le­ri­ne, en­düs­tri­yel ku­ru­luş­la­ra, or­man ve ağaç ta­rı­mı­na uy­gun ara­zi­ler ki­ra­ya ve­ri­le­bi­li­yor.
Ke­si­len her ağaç için iki fi­dan eki­li­yor.
Böy­le­ce hem or­man ürün­le­rin­den aza­mi de­re­ce­de fay­da­la­nı­lı­yor hem de or­man alan­la­rı ge­niş­le­ti­li­yor.
Tür­ki­ye’de ise bin­ler­ce hek­tar­lık alan her yıl yan­gın­lar­da kül olu­yor.
Oy­sa Ka­na­da, ABD, Fin­lan­di­ya gi­bi ül­ke­ler­de bu uy­gu­la­ma­lar sa­ye­sin­de or­man yan­gın­la­rın­da da be­lir­gin azal­ma­lar sağ­lan­mış.
Tür­ki­ye’nin 2001 yı­lın­da 750 mil­yon do­lar olan ka­ğıt it­ha­la­tı, 2007 yı­lın­da 3 mil­yar do­la­rı aş­tı.
10 yıl için­de sek­tö­rün 10 mil­yar do­lar­lık bin hac­me ulaş­ma­sı bek­le­ni­yor.
Genç nü­fu­sa sa­hip Tür­ki­ye’de bel­ki bu ra­kam­la­rın bi­le aşı­la­bi­le­ce­ği söy­le­ni­yor.
* * *
Mo­lay di­yor ki...
“Tür­ki­ye’de şu an­da ka­ğıt ham­mad­de­si olan se­lü­lo­zu üre­ten hiç­bir te­sis bu­lun­mu­yor. Ar­tık ta­ma­men dı­şa ba­ğım­lı ha­le gel­dik. Fin­lan­di­ya’da 23 mil­yon hek­tar or­man ala­nı­nın üç­te bi­ri ko­ru­ma al­tın­da­ki do­ğal or­man­lar­dan, üç­te iki­si de odun ham­mad­de­si üre­ten ti­ca­ri or­man­lar­dan mey­da­na ge­li­yor. Or­man­cı­lı­ğın eko­no­mi­ye kat­kı­sı 50 mil­yar do­lar... Or­man var­lı­ğı sto­ku ise 500 mil­yar Eu­ro. Tür­ki­ye’nin çı­kı­şı da an­cak böy­le bir mo­del­le sağ­la­na­bi­lir...”
Sa­de­ce ka­ğıt­ta de­ğil bir­çok alan­da dı­şa ba­ğım­lı ha­le ge­li­yo­ruz.
Oy­sa dün­ya­da ba­şa­rı öy­kü­le­ri yaz­mış ül­ke­ler ve ku­rum­lar var.
Tür­ki­ye gi­bi her yaz yü­re­ği­mi­zin ağ­zı­na gel­di­ği bir ül­ke­de de bu mo­del ba­şa­rı­lı ola­bi­lir.
Ta­bii geç kal­maz isek...