'Sağlık’ terimini hiç detaylıca düşündünüz mü? Aslında, iyi olmak sağlıklı olmakla iç içe ve hepsi doğayı sevmekten geçiyor. Yani iyi ve sağlıklı olmamız için doğanın da iyi olması gerekiyor. Peki, doğaya nasıl iyi bakabiliriz? Korkmayın, cevabı çok basit. Çünkü doğayı en çok kirleten, en olumsuz etkileyen biziz. Doğaya olan olumsuz etkimizi ölçmenin bir yolu da karbon ayak izi. Ve bireysel faaliyetlerin ayak izinizin yaklaşık %45’ine katkıda bulunduğu tahmin ediliyor. Doğadaki olumsuz etkilerimizi, karbon ayak izimizi azaltmanın birçok yolu var. Beslenme düzeninizdeki bazı küçük değişikler bile doğaya daha iyi davranmanıza yardımcı olabiliyor. Araştırmalar dengeli, sağlıklı ve sürdürülebilir beslenme düzenini ilke edinmenin ise sera gazı emisyonlarını %70 oranında azaltabileceğini söylüyor. Kendimizi sevdiğimiz kadar doğayı, toprağı, suyu, havayı da sevip hem kendimiz hem de gelecek nesiller için onları korumalıyız.
7-13 Nisan Dünya Sağlık Haftası idi. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), 2022 Dünya Sağlık Günü'nde bireyleri ve gezegeni sağlıklı tutmak ve sağlıklı toplumlar yaratmak için çağrıda bulunuyor. Bu yılın teması ‘Bizim gezegenimiz, bizim sağlığımız’ . Öyle ki her yıl dünya çapında 13 milyondan fazla ölümün önlenebilir çevresel nedenlerden kaynaklandığını tahmin ediyor. Burada insanlığın karşı karşıya olduğu en büyük sağlık tehdidi olan iklim krizi başrol oynuyor. DSÖ’nün kamuoyuna “İklim krizi aynı zamanda bir halk sağlığı problemidir’ çağrısını bir kez daha hatırlatmakta fayda var. Unutmamalıyız, iklim krizi hepimizi etkiliyor. Hem insan sağlığı hem de gezegenimizin sağlığı için şimdi harekete geçme ihtiyacını görmezden gelemeyiz.
Beş maddede hem kendinizi hem gezegeni iyileştirin
Dünya Sağlık Örgütü’nün hem birey hem de gezegen sağlığı için önerilerini bir kez daha hatırlayalım istedim.
İŞE GİDERKEN HAREKETİNİZİ ARTIRIN: Bisiklet, toplu taşıma veya yürüyüş yaptığınız günlerin sayısını artırmaya ne dersiniz? Bu tarz yeşil seçenekler hem gezegeni koruyor hem de zihinsel ve fiziksel sağlığınızı iyileştiriyor. Ortalama olarak, bir araba motorunda yakılan her litre yakıt için 2.5 kg’dan fazla CO2 üretildiği göz önünde bulundurulduğunda arabayla gideceğiniz yolu bisikletle gittiğinizde çevreye verilen zararı 15 kat azaltabileceğinizi unutmayın.
ENERJİ TASARRUFU FAYDA SAĞLAR: Gerekmediğinde ışıkları, bilgisayarları ve telefon şarj cihazlarını kapatın. Enerji tasarruflu ampuller ve ürünleri kullanın. Düzgün bir yalıtım enerji tasarrufunu önemli oranda etkiliyor.
BİTKİSEL BAZLI BESLENME Hem gezegen hem de kendiniz için kırmızı et tüketiminizi azaltarak bitkisel besinler tüketiminizi artırmayı hedefleyin. Yerel üretimi destekleyin, yüksek oranda işlenmiş gıdalardan kaçının, kırmızı et tüketiminizi azaltın, sürdürülebilir olmayan ve palm yağı içeren ürünlerden kaçının.
GERİ DÖNÜŞÜME ŞANS VER: Plastiği hayatınızdan çıkarmaya çalışın. Yeniden kullanılabilir/geri dönüştürülebilir alışveriş çantaları kullanın, satın aldığınız giysi miktarını azaltın. Geçtiğimiz haftalarda Environment International dergisinde yayımlanan bir çalışmada, insan kanında mikroplastik parçacıklara rastlandığını belirtmiştim. İngiltere'de bilim insanları bu kez yaşayan insanlardan alınan akciğer dokularında küçük plastik parçacıkları (mikroplastik) bulunduğunu belirtiyor. Hull Üniversitesi’nde yapılan bir çalışmada, 13 akciğer dokusu örneğinden 11'inde plastik parçacıkları bulunmuş. En yoğun görülen plastik türlerinin ise ambalaj ve borularda kullanılan polipropilen, şişelerde kullanılan PET ve kıyafetlerde bulunan naylon olduğu belirtiliyor.
YAŞAM TARZI ALIŞKANLIKLARI: Kendi sağlığınız ve çocuklarınızın ve çevrenizdekilerin sağlığı için sigarayı bırakmaya ne dersiniz? Bu sayede hem havadaki toksinleri hem de tütün yetiştirmek için her yıl kesilen ağaç sayısını azaltacağınızı unutmayın.
Doğanın yardım çağrısına kulak vermenin zamanı geldi de geçiyor. Hem kendinizi hem de gezegeni besleme hedefiyle yaşam tarzı alışkanlıklarınızı bir kez daha gözden geçirin.
