Yeni keşfedilmiş antioksidanların, az bilinen moleküllerin peşinde koşarken, bazen en hayati maddeler göz ardı ediliyor. Bugünkü yazımızın şeref konuğu B vitamini ailesinin değerli üyesi B12
B12 vitamini eksikliğinin en önemli belirtilerinden biri hâlsizliktir. Yani, bir türlü geçmeyen bitkinlik ve özellikle de bu bitkinliğe eşlik eden konsantrasyon bozukluğu, unutkanlık söz konusu olduğunda sorunun kaynağında B12 eksikliği olup olmadığı mutlaka kontrol edilmeli. El ve ayaklarınızda karıncalanma hissi oluyorsa yine bu hayati önem taşıyan vitaminin eksikliğinden muzdarip olma ihtimalinizi göz önüne almanızı öneriyorum. Depresyona eğilimi olanlar da B 12 değerlerine mutlaka baktırmalı. Zaten depresyon vakalarında sorunun arkasında B 12 vitamini eksikliği olup olmadığı mutlaka araştırılmalı, bu bir altın standart olmalı. B12 vitamini eksikliğinin en önemli belirtilerinden biri hâlsizliktir. Yani, bir türlü geçmeyen bitkinlik ve özellikle de bu bitkinliğe eşlik eden konsantrasyon bozukluğu, unutkanlık söz konusu olduğunda sorunun kaynağında B12 eksikliği olup olmadığı mutlaka kontrol edilmeli. El ve ayaklarınızda karıncalanma hissi oluyorsa yine bu hayati önem taşıyan vitaminin eksikliğinden muzdarip olma ihtimalinizi göz önüne almanızı öneriyorum. Depresyona eğilimi olanlar da B 12 değerlerine mutlaka baktırmalı. Zaten depresyon vakalarında sorunun arkasında B 12 vitamini eksikliği olup olmadığı mutlaka araştırılmalı, bu bir altın standart olmalı.
Sinsi ilerler
Bu önemli vitaminin eksikliği öyle hemen kendini göstermez. Sinsi sinsi giderek ilerler. Eksiklik belirtileri ortaya çıktığında B12 değeriniz artık yerlerde sürünüyordur. “Ne olacak canım, altı üstü bir vitamin” diyerek sorunu hafife almayın. Bir vitaminin eksikliği tüm sağlığınızı tehlikeye atabilir, sizi hastanelik edebilir, hatta sonuçları ölümcül bile olabilir. Şimdi anlatacağım vaka, The New England Journal of Medicine’da yayınlandı.(1) 62 yaşındaki bir erkek hasta, eklemlerde dayanılmaz ağrılar, nefes darlığı, ellerinde iğne batması, yanma, hâlsizlik, yürümede zorluk, ağır depresyon ve ten renginin sarımsı olması gibi şikâyetlerle hastaneye kaldırılıyor. Yapılan tetkikler sonucunda hastada sadece B12 eksikliği olduğu anlaşılıyor. Evet, sadece bir vitamin eksikliği, ama bakın ne kadar farklı ve korkutucu belirtilerle ortaya çıkabiliyor.
Risk altındakiler
Besin maddelerinin emilimi, DNA sentezi, kan hücrelerinin yapımı, sağlıklı sinir sistemi fonksiyonları, bağışıklık sisteminin etkin bir şekilde çalışması için elzem olan bu vitaminin eksikliğine neden olan faktörlere bir göz atalım. Gelişigüzel kullanılan, hatta tabiri yerindeyse leblebi gibi yutulan mide ilaçları B12 eksikliğine neden olur. Neden? Çünkü mide asidine müdahale eden bu ilaçlar B12 vitamininin emilimini azaltır. Yani ne kadar çok et yerseniz yiyin, eğer mide ilacı kullanıyorsanız, etin içinde bulunan bu değerli vitaminden faydalanamazsınız.Yeterince hayvansal gıda tüketmeyenler de risk grubunda. Vejetaryenlerde ve veganlarda B12 eksikliği kaçınılmazdır. Çünkü bu vitamin sadece hayvansal besinlerde, en çok da ciğerde, kırmızı ette bulunur. Özellikle vejetaryenlerin ve veganların B12 değerleri mutlaka kontrol edilerek takviye ile desteklenmeli. İleri yaşlarda B 12 eksikliğine çok sık rastlanır. Yaşınız ilerledikçe yiyeceklerde bulunan B12 vitaminini ayrıştırmak için ihtiyaç duyulan mide enzimleriniz azalır. Yani yeteri kadar et tükettiğinizi düşünüyor olabilirsiniz, ama bu vücudunuzun ette bulunan B12 vitamininden etkin bir şekilde faydalandığı anlamına gelmiyor.
Bu yüzden mutlaka B12 değerlerinizi kontrol ettirin ve eğer eksiklik söz konusu ise diyetinizi takviyeyle destekleyin. Zayıflamak için yapılan mide ameliyatlarının ne kadar tehlikeli olduğunu sık sık dile getiriyorum. İşte, bu ameliyatların yan etkilerinden biri de B12 eksikliğidir. Mide ameliyatı geçirenler sadece bu vitaminden değil vücut için elzem olan birçok besin maddesinden mahrum kalırlar. Eğer kalp krizi geçirip ölmezlerse gıdasız kaldıkları için sağlıklarını, hatta hayatlarını kaybederler. Tip 2 diyabet tedavisinde kullanılan diyabet ilaçlarının yan etkilerinden biri de B12 vitamini eksikliğine neden olmalarıdır. Hâlbuki beslenme yanlışları yüzünden ortaya çıkan Tip 2 diyabet, doğru bir diyet ve egzersizle tedavi edilebilen bir hastalıktır. Tip 2 diyabet hastasının diyeti düzenlendiğinde tam şifa ile iyileşir. Fakat maalesef bu hastalara yanlış diyetler verilerek iyileşmesinin önüne geçilir ve ilaç kullanmak zorunda bırakılırlar.
7 ZENGİN KAYNAK
Aşağıda diyetinize eklemeniz gereken 7 zengin B12 kaynağı var. İdeal değer olarak 800-1.000 pg/ml arasını hedeflemelisiniz.
1. Ciğer: Sakatattan korkmayın. B12 açısından en zengin kaynak ciğerdir. Herkese haftada en az iki defa sakatat tüketmesini tavsiye ediyorum.
2. Böbrek: İkincilik ödülü yine bir sakatata gidiyor… Böbrek de son derece zengin bir B12 kaynağıdır.
3. Kırmızı et: Et ama hangi et? Mutlaka merada yayılmış hayvanın etini tercih edin. GDO’lu yemle beslenen hayvanın etinden de sakatatından da hayır gelmez!
4. Tavuk: Serbest gezen, güneş gören tavuğun etini tercih etmelisiniz.
5. Yumurta: Aynı uyarı burada da geçerlidir. Yumurtadan korkmayın, ama endüstriyel olarak yetiştirilmiş tavuğun etinden de yumurtasından da fayda olmadığını bilin.
6. Somon balığı: B12 açısından zengin bir kaynaktır. Daha yerel ve daha hesaplı bir B12 kaynağı mı arıyorsunuz? Bol bol sardalye balığı tüketin derim. Tam da mevsimi!
7. Peynir: Şirden ya da bazı yörelerde kursak olarak bilinen doğal maya ile yapılan probiyotik zengini peynirleri tercih edin.
1 “Case: A 62-Year-Old Man with Paresthesias, Weight Loss, Jaundice, and Anemia” Alberto Puig, M.D., Ph.D., Mari Mino-Kenudson, M.D., Anand S. Dighe, M.D., Ph.D. The New England Journal of Medicine, 26 Nisan 2012; 366:1626-1633 DOI: 10.1056/NEJMcpc1111575
