ABDdeki temaslarını tamamlayarak Ankaraya gelen ve dün Dışişlerinde görüşmelerde bulunan Bayan Durrieu, bugün İranda olacak...ABD - Türkiye - İran hattında Irak, Filistin - İsrail, İran, Türkiye - AB konularında görüşmeler yapan Fransız sosyalist senatörün önemli gözlemleri var. Söyleşimizin ilk konusu Filistin lideri Arafatın ölümü ve muhtemel gelişmelerdi.Arafattan sonra ne olur? ABD, Filistin - İsrail sorununu çözmek amacıyla yeni bir girişimde bulunabilir mi? İkinci kez seçilen Bush, "adil" bir çözüm için inisiyatif alır mı? Arafat sonrası İsraile baskı yaparak yeni bir dönem açabilir mi?Bayan Durrieunün Washingtondan aktardığı taze izlenimler bu sorulara olumlu yanıt oluşturmuyor, doğrusu. Washingtonun gündeminde Filistin - İsrail sorununa çözüm bulmak gibi öncelik bulunmadığını söylüyor. Ayrıca ABD yönetiminden tutum değiştireceklerine ilişkin bir izlenim de almamış, Fransız senatör, Başkan Bushun kendine göre bir terör ve terörle mücadele anlayışı olduğunu ve bu konudaki yaklaşımının Filistin konusu da dahil pek değişecek gibi görünmediğini aktarıyor. Avrupa Konseyi İzleme Komitesi üyesi Fransız Senatör Josette Durrieu ile önceden saptanmış randevumuz sıcak gelişmelerin yaşandığı gün ve saatlere denk geldi. Senatör Durrieunün üzerinde en çok durduğu konulardan biri de İran oldu. Tahranın nükleer programını durdurmaması, durdurmakla yetinmeyip bu konuda geçerli güvenceler vermemesi halinde, ABDnin kısa süre içinde İranın nükleer tesislerini vurması Fransız senatöre göre de çok güçlü bir olasılık. Washington temaslarından aldığı izlenimin bu yönde olduğunu aktarırken, "İranın fazla zamanı yok" değerlendirmesini yaptı. ABDnin İranın nükleer programını acil müdahale edilmesi gereken bir sorun olarak gördüğünü aktardıktan sonra, takvimle ilgili olarak da şöyle dedi:"ABD, İranı uzun süre bekleyecek gibi görünmüyor. Aciliyetten kastım, günlerle sayılı bir sorundan söz ettiğimizdir. Beklenen iki tarih var. Birincisi, 12 Kasıma kadar verilmiş olan sürede İranın ne yapacağını görmek. İkincisi de 25 Kasımda yapılacak iki zirve. Şarm El Şeyhte toplanacak olan Iraka komşu ülkeler ve G - 8 zirvesi, yine aynı gün toplanması planlanan Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Guvernörler toplantısı. ABDliler Şarm El Şeyhte mutlaka İranlılarla temas kuracaklardır. 25 Kasıma kadar İran nükleer programını durdurmaya ve bunu garanti altına almaya yönelmezse, ABDnin İrana nokta vuruşlar yapması güçlü bir olasılıktır." ABD, İranı vurabilir Türkiye - AB ilişkileri ve 17 Aralıkta yapılacak AB zirvesinde alınacak karar konusunda ise senatör Durrieu, iyimser mesajlar verdi.Öncelikle, Fransa Cumhurbaşkanı Chiracın 17 Aralık zirvesinde Türkiye lehine oy kullanacağından emin olduğunu söylüyor. Chiracın, Türkiyenin AB üyesi olması konusunda samimi olduğunu vurguluyor."Peki o zaman tereddüt ve sorun nedir?" sorusuna ise şu yanıtı veriyor:"Fransız ve Avrupa kamuoyunda bir kafa karışıklığı yaratıldı. AB Anayasası ile Türkiyenin üyeliği konuları birbirine karıştırıldı. Bu da kafa karışıklığına yol açtı. Bu bakımdan Chirac, bu kafa karışıklığının giderilmesinden sonra net ve daha sağlıklı bir ortamda daha iyi sonuç alınabileceğini düşünüyor. Bunun dışında bir sorun veya Türkiyeye karşı özel bir karşı tutum söz konusu değil. Chirac, Türkiyenin üyeliği aşamasında Fransada referandum yapılmasını önerdi ancak bu sadece Türkiye için yapılacak bir uygulama değil. İngilterenin üyeliği sırasında da Fransa referanduma gitmişti. Kaldı ki bundan sonra Birliğe alınacak tüm ülkeler için bu yöntemin uygulanması eğilimi var. Tabii, o aşamada koşullar değişeceği için de şimdiden bunu kesin bir engel olarak görmek yanlış olur. Fransa, ABde, anayasasında laik yazan tek ülke, Türkiyenin üyeliğiyle bu ikiye çıkmış olacak. Fransa, bu nitelikleri itibariyle Türkiyeyi kendisine yakın hisseden bir ülkedir. Ben Türkiyenin AB üyeliği konusunda iyimserim."ABD gibi Avrupanın ilgisi Ortadoğuda yoğunlaşmış durumda. Irak, İran, Arafat sonrası Filistin - İsrail sorunları ve Büyük Ortadoğu Projesi gündemin en üst sıralarındaki sorunlar...Fransız senatörün, Irak sorununun yanı sıra yakın gelecekte sıcak gelişmelere aday gördüğü sorunların başında ise ABDnin İranı vurma olasılığı geliyor... fbila@milliyet.com.tr Türkiye ve 17 Aralık
