Ankara, ocak ayının ortasında gerçekleşecek olan Bush - Ecevit zirvesine hazırlanıyor.
ABD Başkanı Bush'un Başbakan Ecevit'i davet etmesinin Türkiye'nin dış dünyadaki ağırlığının giderek daha fazla hissedilmesi olarak değerlendiriliyor. Davet, Ankara'nın Afganistan olayında izlediği politika başta olmak üzere, Irak, Ortadoğu, Kafkasya, Balkanlar, AB, Kıbrıs gibi dünya gündemindeki önemli konularda Washington nezdinde Türkiye'nin taşıdığı önemin yansıması olarak görülüyor.
Muhalefet günlerinden bu yana, özellikle Irak ve Ortadoğu konusunda ABD'nin Türkiye'ye danışarak hareket etmesi gerektiğini vurgulayan Ecevit, dün, "daveti nasıl karşılıyorsunuz" sorumuza gülerek şu yanıtı verdi:
"Bize danışacakları anlaşılıyor."
Ecevit'e göre Bush, Ankara'nın önemini kavramış durumda. Başbakan, zirvede Irak konusunun önemli yer tutacağı beklentisi içinde şu değerlendirmeyi yapıyor:
"ABD sözcülerinin açıklamalarından Irak konusuna girecekleri ve önemli yer verecekleri anlaşılıyor. Tabii biz de görüşlerimizi anlatacağız. Irak'ın toprak bütünlüğünün korunmasını çok önemsiyoruz. Bu yaklaşım içinde olacağız."
Ecevit, Irak'a müdahalenin yanlışlığı ve yol açacağı sorunlar konusunda Bush ve ABD yönetimini detaylı şekilde bilgilendirecek, yönlendirmeye çalışacak.
Ecevit'in Afganistan konusunda üzerinde durduğu konu ise bir an önce bu ülkede güvenliğin sağlanması ve bu amaçla Afgan ulusal ordusu ve polisinin oluşturulması. Başbakan'ın Washington'a da aktaracağı düşüncesi şöyle:
"Afganistan'da ordular var ama bir ulusal ordu yok. Birbiriyle anlaşamayan komutanlar var. Bize göre öncelikle yapılması gereken bu komutanları bir araya getirmek ve Afganistan ulusal ordusunu ve polisini oluşturmaktır. Türkiye bu konuda Afganistan'a yardıma hazırdır ve en fazla destek olacak ülkedir. Ulusal ordu oluşturulmazsa birçok gruptan oluşan birden fazla ordunun ve komutanın bulunduğu bir ortamda huzur ve güvenin sağlanması zorlaşır."
Başbakan Ecevit ve Dışişleri Bakanı İsmail Cem, Washington zirvesinde masaya gelecek dosyalar üzerinde şimdiden çalışmaya başladılar.
Dışişleri Bakanı Cem, dün Başbakan Ecevit'i ziyaret ederek Afganistan izlenimleri, Afgan ordusunun oluşumunda organizasyon katkısı ve gönderilecek Türk askeri konularında bilgi sundu. Washington ziyaretiyle ilgili olarak da Ecevit ve Cem ön değerlendirmeyi yaptılar.
Bush - Ecevit zirvesinde başlıca dört dosyanın gündeme geleceğini söyleyebiliriz:
1- Afganistan, 2- Irak , 3- Kıbrıs ve AB, 4- Ekonomi.
Ecevit ve Cem, Washington'da nasıl bir yaklaşım içinde olacaklar?
Dışişleri Bakanı İsmail Cem, dünkü görüşmemizde bu sorumuza, belki de gündeme yerleşecek bir kavramla iddialı bir yanıt verdi:
"Tabii Kıbrıs konusunu detaylı biçimde açacağız. Ezberlerini bozacağız. Bu konuda çok gayret gösterdik ve sonuç almaya başladık. Örneğin Avrupa Birliği'nin bu konuda ezberi bozulmaya başladı. Temel görüşleri değişti diyemem ama artık olaya eskisi gibi bakmadıklarını söyleyebilirim. Şimdi Washington'da da aynı sonucu almaya çalışacağız. Kıbrıs konusunda ezberi bozmaya çalışacağız. Diyalog süreci sonunda nasıl bir Kıbrıs görmek istediklerini, nasıl bir sonuç beklediklerini soracağız. Kıbrıs gerçeğini, bizim gerçeklerimizi anlatacağız. Etkili olacağımız kanısındayım."
Ezberi bozmak...
Cem'in sarf ettiği bu iki sözcük belki de anahtar niteliğinde. Başta Kıbrıs sorunu olmak üzere Batı'nın çeşitli tabularını yıkmak anlamına da geliyor.
Kendine güvenli ve iddialı bir yaklaşım.
Bush - Ecevit zirvesinde en kritik dosyayı Irak'ın oluşturacağı söylenebilir.
Irak'a müdahale tartışması hiç gündemden düşmedi. Başbakan Ecevit de Dışişleri Bakanı Cem de Türkiye'nin Irak'a müdahaleye karşı olduğunu defalarca vurguladılar. Bu kez, yüz yüze Başkan Bush'a aynı görüşü gerekçeleriyle anlatacaklar.
Irak'a müdahale konusunda Ecevit'in duruşunda bir değişiklik yok.
Ecevit ve Cem, zirvede öncelikle Bush ve Washington'un Irak'ta ne yapmak istediklerini anlamaya çalışacaklar. Zirvede, Bush'a yöneltmeyi düşündükleri soruları şöyle sıralayabiliriz:
- ABD, Saddam ve Irak konusunda ne düşünüyor, ne yapmak istiyor?
- Bir müdahale düşüncesi varsa, Arap dünyasıyla bir anlaşma var mı?
- Körfez Savaşı sırasındaki koalisyon ve gerekçeler olmadığına göre ABD, nasıl bir gerekçe ve nasıl bir uluslararası uzlaşma ile hareket edecek?
- Müdahale konusunda Rusya'yla bir görüşbirliği söz konusu mu?
- Olası bir müdahaleden Kuzey Irak nasıl etkilenecek?
Ankara, Washington'da, bu sorulara verilecek yanıtlar çerçevesinde Irak'a müdahalenin yanlışlığını ortaya koymaya çalışacak.
Ekonomi dosyasına gelince...
Ecevit ve Cem'in üzerinde durdukları kotaların genişletilmesi, mümkünse kaldırılması. Zirvede, "daha çok ticaret, siyasal ve askeri alanda olduğu gibi ekonomik alanda da daha yakın işbirliği" yaklaşımı gündeme getirilecek.
Ankara, Bush - Ecevit zirvesinden çok umutlu.