Büyük Dairenin Öcalanın yargılanmasını adil olmadığına hükmetmesi halinde ne olacak? Öcalan yeniden yargılanacak mı?Adalet Bakanı Cemil Çiçek, bu sorumuzu yanıtlarken şu değerlendirmeyi yaptı:"Önce şunu söyleyeyim ki, bu, parça tesirli bir olaydır. Ne demek istediğimi herkesin anlayacağından eminim. İçeriği ve tesirleri itibariyle çok yönlü bir olay olduğunu herkes takdir edecektir. Güvenlik boyutundan hukuki boyutuna, siyasi boyutundan uluslararası boyutuna kadar birçok alanı ilgilendirmektedir."Bakan Çiçek, siyasetçi olarak değerlendirmesini ayrık tutarak, usul hukuku açısından durumu şöyle özetledi: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Büyük Dairesinin Abdullah Öcalanla ilgili kararını vermek üzere olması, yeniden yargılama tartışmalarına yol açtı. "Tabii bizim tercihimiz Büyük Dairenin yargılamanın adil yapıldığına hükmetmesidir. O zaman sorun kalmaz. Ama aksine hükmederse usul hukuku açısından durum nedir? CMUK ve 1 Nisanda yürürlüğe girecek CMK hükümleri bu konuda bir istisna taşıyor. Bu hükme göre, Öcalan davası ve benzer koşullarda olan davalar açısından yeniden yargılama mümkün değil. Kanundaki bu hüküm durdukça kapsam dışı kalıyorlar. Usul hukuku açısından durum budur."Anayasanın 90. maddesine ve usulüne göre kabul edilmiş uluslararası sözleşmelerle, yasa hükümleri arasında çelişki olursa, sözleşmelerin üstün sayılacağına ilişkin düzenleme Öcalan için yeniden yargılama yolunu açabilir mi?Çiçek, bunun kapsamlı bir araştırma gerektirdiğini, henüz bu açıdan bir inceleme yapmadığını belirttikten sonra, henüz uygulanmadığı için de bir içtihat bulunmadığını kaydetmekle yetiniyor. CMKdeki istisna Bu konuyla ilgili tartışmalarda öne çıkan görüşler ise şöyle:1- CMKnin Öcalanı yeniden yargılama dışı bırakan istisna hükmü değiştirilmedikçe veya Anayasa Mahkemesince iptal edilmedikçe, yeniden yargılama yolu açılmaz.2- Anayasanın 90. maddesine göre çelişki halinde uluslararası sözleşmeler üstün olacağından yeniden yargılama yolu açıktır. Öcalan ve aynı durumdaki 90 davanın ayrımcılık yapılarak yeniden yargılama dışı bırakılması ABnin Türkiyenin önüne çıkaracağı bir engel durumuna gelir. Türkiye, AİHM kararlarını yeniden yargılama nedeni saymıştır, bu konuda istisna ayrımcılık olarak değerlendirilecek. AİHM Büyük Dairesi bu yönde karar verirse, Öcalan da olsa yeniden yargılama yapılmalı ve ABnin Türkiyeye karşı kullanabileceği bir bahane ortadan kaldırılmalıdır.3- Bir alt mahkeme söz konusu istisna hükmünü Anayasa Mahkemesine iptal talebiyle götürebilir. Anayasa Mahkemesi iptal kararı alırsa hem tartışmalar sonlanır hem de yeniden yargılama konusunda Türkiyenin eleştirileceği bir düzenleme kalmamış olur. Çelişki halinde durum... 4- Öcalan yeniden yargılansa bile sonuç değişmez. Gözaltında avukatlarıyla görüştürülmediği gibi nedenlerle adil yargılanmadığı iddiası vardır. Usul açısından böyle bir karar çıkabilir. Bu, Öcalanın yeniden yargılanması halinde sonucun değişeceği anlamına gelmez. Mevcut yasalara göre yine en ağır cezaya hükmedilmesi en yüksek olasılıktır. Yeniden yargılama, Türkiyeyi AB açısından rahatlatmış olur.Bu konunun Ankarayı kısa süre içinde sıkıntıya sokacağı görülüyor.Siyasi boyutu bir tarafa iç hukuk-AİHM çatışması doğarsa, hükümet bir tercih yapmak zorunda kalacak... fbila@milliyet.com.tr Sonuç değişmez
