Birey ve toplum tepkileri de b"yle gelişir. "™deme gücü" bu sınırı belirleyen "lçülerden biridir. Bu sınır aşılırsa bireyle birey veya bireyle devlet arasında olsun, bütün s"zleşmelerden doğan edimin yerine getirilmesi olanaksız hale gelir ve s"zleşme anlam taşımaz.Türkiye, ""deme gücü" "lçüsünü zorlayan birçok "rneğin yaşandığı bir ülke...Son olarak doğalgaz fiyatlarında bu yaşandı.Vergi yüküyle ilgili olarak her yıl yaşanıyor.Vergi, vergi "deme gücünü çok aşınca, vergi kaçırma, kayıt dışına çıkma yaygınlaşıyor. Sonuç, vergi "denmemesi oluyor.Keza, "KİT ürünlerine" zam da Türkiye'nin aynı nitelikte yaşadığı bir başka gerçek. Vergi açıklarının KİT ürünlerine zam yapılarak karşılanması, ürün fiyatlarının vergi niteliğine d"nüşmesi de Türkiye'nin yakın geçmişinde en fazla tartıştığı konulardan biri olmuştur.Keza son zamanlarda kredi kartlarından alınan faizin de "deme gücünü çoktan aştığı, mahkemelerde açılan davalardan, "denemeyen kredi kartı borçlarından bellidir.Daha küçük çapta da olsa bu "rneklere elektrik ve su fiyatlarını da katmak mümkündür. Maliyetlerde bir artış olmamasına karşın kurumun gelir gider dengesi için her fırsatta zamlanan bu ürünlerin fiyatları da birçok aile için "deme gücünü aşmıştır.Sonuca bakarsak...Doğrudan vatandaşın cebine yüklenen vergilerin artması, vergi kaçağını ve kayıt dışı ekonomiyi beslemiştir. Enflasyondan arındırılmış halde vergi gelirlerini artırmak giderek zorlaşmıştır.Doğalgaz fiyatlarındaki artış, doğalgaz abone sayısı arttığı halde tüketiminin kısılması sonucunu doğurmuştur. Vatandaş doğalgaz tüketimini kısmış, evin bir odasını ısıtmakla yetinmiş veya "deme gücü iyice zayıflayanlar doğalgaz faturalarını "deyemez hale gelmişlerdir.Aynı durum düşük gelirli vatandaşlarımız için elektrik ve su paraları için de geçerlidir. Kaçak elektirik ve su kullanımı artmıştır.Gaz, elektrik, su gibi zorunlu tüketim maddelerinin belediye, kurum ve Hazine için gelir kaynağı gibi g"rülmesi, vergi niteliğine d"nüştürülmeleri kamu hizmetinin aksamasına yol açtığı gibi giderek sosyal sorunlar doğurmaktadır.Doğalgaz fiyatlarıyla ilgili tartışmalar bu gerçeğin son "rneği olmuştur. "™deme gücü" "lçüsü sosyal adaletin "lçüsüdür.Bu "lçü zorlandıkça sosyal ve siyasal tepki kaçınılmaz olur.Bu baskı karşısında vatandaşın, "mükellef" ve "tüketici" niteliği aşınır, vergi ve fatura "deme bilinci zayıflar, tepkisi artar. fbila@milliyet.com.tr Bir kediyi bir odaya koyup kapıyı pencereyi kapattıktan sonra k"şeye sıkıştırırsanız, sizi tırmalamaktan başka çaresi kalmaz...
