Ecevit'ten Demirel'e: `Rejim değişir'

Cumhurbaşkanı Demirel'in, "Cumhurbaşkanını halk seçsin" önerisini, Başbakan Ecevit, "Ben farklı düşünüyorum" diyerek paylaşmadığını ifade etmişti.
Başbakan Ecevit, Demirel'in önerisine neden karşı çıkıyor?
Cumhurbaşkanını halkın seçmesinde ne gibi sakıncalar görüyor?
Bu soruları dün Başbakan Ecevit'e yöneltme olanağı bulduk.
Başbakan, "öncelikle" dedi, "Sayın Demirel'in önerisinin kabulü rejim değişikliği anlamına gelir."
"Sonra" diye devam etti:
- Cumhurbaşkanını halkın seçtiği bir modelde yürütme organı ne olacak? Hükümetin işlevi ne olacak? Bu soruların yanıtları da açık değil.
Ecevit, cumhurbaşkanını halkın seçtiği modelde, hükümetin parlamenter sistemdeki işlevlerinin ortadan kalkacağına işaret ediyor.
Ecevit'in dikkat çektiği bir husus da Türkiye'nin demokratikleşme düzeyi ve feodal yapı kalıntıları:
- Sayın Demirel'in önerdiği model dünyada demokrasisi çok gelişmiş birkaç ülkede başarıyla uygulanabiliyor. Özellikle Türkiye'nin bazı yörelerindeki feodal yapı da göz önünde bulundurulursa çok sakıncalı sonuçlar doğabilir. Bu nedenlerle Sayın Cumhurbaşkanı'ndan farklı düşünüyorum.
- Sizin öneriniz nedir?
- Ben Sayın Demirel'in görev süresinin bir dönem daha uzatılmasını önermiştim, biliyorsunuz. Yani cumhurbaşkanı seçimini yenileyip bir seçim süresi daha görevini uzatmayı öneriyorum. Ama, Sayın Demirel, TRT - 1'deki Politikanın Nabzı programında bunu istemediğini söylemiş. Elbette kendi takdiridir.
* * *
CUMHURBAŞKANI'nın önerisi elbette sadece Cumhurbaşkanı'nı halkın seçtiği bir "yöntem" değişikliği önerisi değil.
Demirel, yetkileri artırılmış cumhurbaşkanını halkın seçmesini isterken, başkanlık veya yarı - başkanlık denilebilecek yeni bir model öneriyor.
Parlamenter sistemden farklı bir model.
Böyle bir modelde "demokratik laik Cumhuriyet"e karşı bir başkan veya yarı - başkanın seçilme olasılığı nedir?
Cumhurbaşkanı, "iki turlu" seçim önerisini muhtemelen bu olasılığa karşı bir önlem olarak düşünüyor.
İki turlu seçim bir garanti olabilir mi?
Peşinen "evet" demek zordur.
Kurulduğu günden bu yana Cumhuriyet'e karşı duran din ve etnik kökenli siyasal akımların böyle bir seçimde güçbirliğine gideceklerini tahmin etmek hayalcilik sayılmaz. Bu akımların adayı iki tur sonunda seçilemese bile, seçilmiş kadar olur. Rejim karşıtı akımların bir adayın etrafında toplanmaları demokratik laik rejime karşı tehdidi büyütür.
Bu da "Dimyat'a pirince giderken evdeki bulgurdan olma" anlamına gelir ki, bu olasılık, Demirel'in, "halk seçsin" önerisi yerine, Ecevit'in, "görev süresini uzatalım" önerisinin bir daha düşünülmesini gerektirecek önemdedir.


Yazara E-Posta: fbila@milliyet.com.tr