EKONOMİK ve mali sorunlar iki temel noktada yoğunlaşıyor:
1- Dünyadaki daralmadan etkilenen ihracat sektöründeki durgunluk,
2- İç ve dış borç ödemeleri.
Hükümet, bayram tatilini büyük ölçüde bu iki konu üzerinde çalışarak geçirdi.
Sıkıntıdaki sektörler için ne yapılacak?
Başbakan Bülent Ecevit, bu sorumuzu yanıtlarken, krizden etkilenen sektörler için daha önce alınan tedbirlerin titizlikle uygulanacağını kaydediyor ve şöyle diyor:
"Bu krizden etkilenen bazı sektörlerde yasal takiplerin yarattığı güç durumlar var. Bir yandan yasaları uygulamak, bir yandan da bu sektörlerde çalışan insanları korumak zorundayız. İlgili arkadaşlar neler yapılabileceğini araştırıyorlar."
Ecevit'e krizden etkilenen işadamlarından Bursa bağımsız Milletvekili Cavit Çağlar'ın ziyaretini soruyoruz:
"Sayın Çağlar, Ankara'ya gelmişken bayram ziyaretinde bulundu. Kendisinin herhangi bir talebi olmadı. Ama güç durumda olduğunu biliyoruz. Bir yandan üzerinde ağır hacizler var, bir yandan da 16 bin 500 kişi tesislerinde çalışıyor. Hem yasaların uygulanması, hem de çalışanların korunması bakımından tedbirler alınması gerekli. Zor bir durum."
Ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Hikmet Uluğbay ise sıkıntıdaki sektörler için şu değerlendirmeyi yapıyor:
"Dünyadaki krizden etkilenen ihracatçı sektörler için bazı önlemler alındı. Bunların etkin uygulanması gözetilecek. Bu sektörler için Eximbank kaynakları takviye edildi. Koşullara uyanlar bu krediden yararlanacaklar."
Uluğbay, Türkiye'nin dünya krizinden çok az etkilenmiş ülkelerden biri olduğunu vurgulayarak, "ekonominin iç dinamikleriyle bu sorun aşılacak nitelikte görünüyor" diyor.
IMF ile yapılacak görüşmeye gelince...
Başbakan Yardımcısı Uluğbay, çerçeveyi şöyle çiziyor:
"IMF heyeti ayın 27'sinde gelecek. Yapılacak görüşme yakından izleme anlaşmasının sonuçlarının dönemsel olarak değerlendirilmesidir. Bu görüşme sırasında ilişkilerin geliştirilmesi konusunda zemin yoklaması da yapılacaktır."
Uluğbay, "çok acil" bir kredi talebinde bulunmanın söz konusu olmadığını da belirtiyor ve şu bilgiyi veriyor:
"4 aylık sürede 24 milyar dolar iç ve dış borç ödememiz gerekiyor. Ancak, bunlar zaten programlanmış durumdadır. Türkiye, normal yollardan iç ve dış piyasa olanaklarıyla bu borç servisini yapacak güçtedir."
Uluğbay'a göre ekonomik ve mali politikalarda köklü değişiklikler gerektirecek bir durum yok.
* * *
MALİYE Bakanı Zekeriya Temizel ise borçları ödemek için yeniden borçlanmanın maliyetine dikkat çekiyor.
Temizel, iç borçlanma maliyetinin, dış borçlanma maliyetinden yüksek olduğunu vurgulayarak şöyle diyor:
"24 milyar dolar iç ve dış borç ödeyeceğiz. Türkiye herhangi bir borç ertelemesine gitmeden bu yükümlülüğünü yerine getirebilecek durumda. Geçen yılın ilk aylarında da 20 milyar dolar borç ödemiştik. Türkiye, net dış borç ödemesine geçti. Bence sorun iç borçlanmanın maliyeti. İç piyasadan borçlanırken faiz çok yükseliyor. Pahalı bir borçlanma oluyor."
Maliye Bakanı Temizel'e iç borçlanmanın maliyetini soruyoruz:
"Enflasyon toptan eşya ölçütüyle yüzde 54, tüketici ölçütüyle yüzde 70'ler düzeyinde. Buna karşın biz geçenlerde yüzde 118'le iç piyasadan borçlandık. Brezilya krizi patladıktan sonra ise ancak yüzde 140 faizle borçlandık. Enflasyon düzeyi dikkate alınırsa Türkiye yüzde 30 - 35 oranında net faizle borçlanıyor ki, bu çok yüksek bir orandır. Çok pahalı bir borçlanmadır."
Temizel'e bu sorunun nasıl çözülebileceği sorusunu yöneltiyoruz:
"Dış piyasalardan, özellikle uluslararası mali kuruluşlardan borçlanmak çok daha ucuz. Bu kaynaklardan borçlanıp, iç borçlar ödenirse Türkiye rahatlar. Faizler düşer. Enflasyon olumlu yönde etkilenir. Belki IMF ile yapılacak görüşme bu açıdan değerlendirilebilir. Yapılacak bir diğer iş de sosyal uzlaşmadır. Sosyal uzlaşmayla bu maliyet düşürülebilir."
Bu açıklamalar ışığında Ecevit hükümetinin ekonomik ve mali alanda üç hedefi olduğu söylenebilir:
1- Dış piyasalardan ucuz borçlanıp, iç borç servisi yapmak ve böylece maliyeti düşürüp, faizleri aşağı itmek.
2- Bankalar Yasası'nı,
3- 1999 Bütçe Yasası'nı çıkarmak.
Maliye Bakanı Temizel, Bankalar Yasası'nın çıkarılması için hafta başında diğer partilerle temasa geçeceklerini vurguluyor.
Değişikliğin, bankaları disipline etmek ve denetimi etkinleştirmeye dönük olduğunu belirterek, "mevduata yüzde 100 fon garantisi" uygulamasının da devam edeceğini kaydediyor. Kesinlikle seçim ekonomisi uygulamayacaklarının da altını çiziyor.
Ecevit hükümeti, hafta başından itibaren içerde "sosyal uzlaşma", dışarda içerden daha ucuz borçlanma olanağı arayacak...
Yazara E-Posta: f.bila@milliyet.com.tr