Hükümler şöyle: 1 Mart tezkeresinin ekonomik mutabakat ekinin ikinci bölümünde, nitelikli sanayi bölgelerinden, Bakû - Ceyhan boru hattına, askeri alımlardan Irakın yeniden inşasına kadar Türkiye - ABD işbirliğinin detayları yer alıyor. Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi- ABD hükümeti, Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) çerçevesinde Türkiyeden ithal edilecek bazı altın mücevherat ve diğer bazı ürünlere gümrük muafiyeti tanıyacak, ayrıca bu yıl içinde ilave Türk mallarının da GTS listesine dahil edilmesi çalışmalarını hızlandıracaktır. Türkiyeden ABDye ihraç olunan söz konusu kategorilerde yer alan ürünlerin halihazırdaki tutarı 180 milyon ABD dolarıdır.- Genelleştirilmiş Tercihler Sistemine Türkiyenin daha fazla katılımını kolaylaştırmak amacıyla, ABD hükümeti teknik yardım sağlayacaktır. TERCİHLİ TİCARET DÜZENLEMELERİ - ABD Başkanı acil ulusal güvenlik önceliği olarak Kongreden, Türkiyede belli bir ürün sınırlaması yapılmaksızın, Nitelikli Sanayi Bölgeleri kurulmasına izin verilmesini isteyecektir. Nitelikli Sanayi Bölgeleri, halen mevcut işyeri ve sanayi merkezleri ile yeni üretim olanaklarının bu program çerçevesine dahil edilmesi suretiyle, Türk sanayi ve çalışanları için önemli fırsat ve yararlar sağlayabilecektir. Nitelikli Sanayi Bölgeleri, Türkiyenin eğitimli sanayi işgücünü artırabilecek, teknoloji aktarımı sağlayabilecek, böylece Türkiyenin dünyadaki rekabet gücünü genişletebilecektir.- Nitelikli Sanayi Bölgeleri hükümleri altında bazı ABD kaynaklı girdilerin kullanılmasıyla üretilen tekstil ürünlerinin ülkeye girmesine izin verilecektir. Türkiyenin dünya çapında rekabet gücü bulunduğu bilinen ayakkabı sanayii dahil olmak üzere, diğer birçok sanayi alanında yapılacak üretim, Nitelikli Sanayi Bölgelerinin yıllık potansiyel üretimini artıracaktır.- ABD, Türk firmalarının Nitelikli Sanayi Bölgelerinin sunduğu olanaklardan yararlanabilmeleri için yardımcı olacaktır.Bazı Seçilmiş Tekstil Ürünlerinin Kota Dışında BırakılmasıABD, Nitelikli Sanayi Bölgeleri kapsamına dahil olanlar dışında, bazı ABD kaynaklı girdilerin kullanılmasıyla Türkiyede üretilen tekstil ürünlerinin kotasız olarak ihraç edilmesini teminen gerekli idari önlemleri alacaktır. NİTELİKLİ SANAYİ BÖLGELERİ Başkan, Kongreden ABD askeri alım kurallarındaki kısıtlamaların kaldırılarak, ABD Savunma Bakanlığının, önümüzdeki yıl boyunca, bölgedeki ABD güçlerinin kullanımı için Türkiyeden tekstil ürünleri satın almasına izin verilmesini isteyecektir. ASKERİ ALIMLARDA ESNEKLİK ABD, Savunma Bakanlığı vasıtasıyla Türkiye ve bölgedeki ABD askeri gücünün ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla, Türk ekonomisinden önümüzdeki yıl içinde tahmini 750 milyon ABD doları tutarında mal ve hizmet almayı taahhüt eder. YEREL ASKERİ ALIMLAR ABD ve Türkiye, Irak halkının ihtiyaçlarının karşılanması ve Irak ekonomisinin canlandırılması amacıyla Iraka gıda, ilaç ve askeri olmayan diğer malların akışının sağlanmasının önemi üzerinde mutabık kalmışlardır. Bu amaç doğrultusunda, ABD ve Türkiye beraberce çalışacaktır. Bu amaç çerçevesinde, ABD ve Türkiye, BM Petrol Karşılığı Gıda Programı çerçevesinde sağlanan insani mal ve ürünlerin Iraka zamanlıca ulaştırılması ortak amacını paylaşmaktadır.- İki ülke, Türkiyenin Petrol Karşılığı Gıda Programı uyarınca Irak halkının hayati insani ihtiyaçlarını karşılama yolunda önemli bir kaynak konumunda bulunduğu ve bulunmaya devam edeceğinin bilincindedirler. Birleşmiş Milletler programları çerçevesinde Irakla ticaret yapan Türk firmaları, bankaları ve özel kişiler için ekonomik fırsatların korunması ve geliştirilmesinin önemi üzerinde anlaşmışlardır. Bu çerçevede, mevcut Petrol Karşılığı Gıda Programıyla bağlantılı insani sözleşmelerinin adil ve hakkaniyet ilkelerine uygun biçimde ele alınmasına çalışmak niyetindeyiz.- Türkiye ile Irak arasında ulaştırma, enerji ve telekomünikasyon bağlantılarının geliştirilmesi için büyük potansiyel bulunmaktadır. Enerji kaynakları da dahil olmak üzere, sınır ötesi ticaretin sürdürülmesinin ekonomik anlamının bilincindeyiz. ABD ve Türkiye, Türkiyenin Güneydoğu bölgesi için özel önem taşıyan bu ticaretin geliştirilmesi yönünde gayret göstereceklerdir.- Daha geniş bir çerçevede, Türkiye ve ABD; bölgesel ticaret ve yatırımın geliştirilmesi yönünde mevcut büyük potansiyelin bilincindedirler. Bölgesel ticaret ve refahın artması için altyapı oluşturulması ve somut olanakların yaratılması yönünde öncelikli çaba göstermeyi taahhüt etmektedirler.- Türkiye ve ABD, Bakû - Tiflis - Ceyhan petrol boru hattı ile Güney Kafkaslar (Bakû - Tiflis - Erzurum) doğalgaz hattının başarıyla tamamlanması yönündeki kararlılıklarına bağlıdırlar. TİCARET VE YATIRIMLAR - ABD ve Türkiye arasında Afganistanda yapılan başarılı işbirliği, Türk şirketleri için milyonlarca dolarlık sözleşmelerin gerçekleşmesini mümkün kılmıştır. ABD, Irakta yeniden imar ve diğer sözleşmeler hususunda Amerikan ve Türk şirketleri arasında işbirliğini destekleyecektir.- ABD ve Türkiye, bu olanaklardan tam olarak faydalanılabilmesi için gerekli adımların geliştirilmesini teminen kamu ve özel sektör yetkililerini bir araya getiren bir çalışma grubunu toplamaya hazırdırlar. YENİDEN İMAR SÖZLEŞMELERİ - ABD, bölgedeki dost petrol üreticileriyle temaslarını kullanarak, Türkiyeye önümüzdeki sene boyunca 1 milyar dolar değerinde petrol hibe edilmesi için en üst seviyede gayret gösterecektir. fbila@milliyet.com.tr PETROL ARZI
