Zirve iki hafta önce planlanmış ve hazırlıkları Dışişleri Bakanlığı tarafından ilgili diğer kurumlarla koordineli şekilde yapılmıştı. Başbakanlıktaki zirve öncesinde Dışişleri Bakanlığında bir hazırlık toplantısı da yapıldı.Söz konusu zirvede Türkiyenin Irak politikasının tüm yönleriyle masaya yatırıldığını söyleyebiliriz. Ankara, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında önceki gün 3.5 saat süren bir Irak zirvesi gerçekleştirdi. Zirveye, Genelkurmay Başkanı Org. Hilmi Özkök, Dışişleri Bakanı Abdullah Gül, Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül ve üst düzey bürokratlar da katıldı. Dışişleri Bakanı Abdullah Gül, zirve sonrasında dün yaptığımız görüşmemizde Türkiyenin Irak sorununa yaklaşımını şöyle özetledi:"Bizce önemli olan Irakın bu süreçte bütünlüğünü koruyarak ve en az sıkıntıyla çıkmasıdır. Kendi iradesiyle kendini yönetebilir hale gelmesidir. Parçalanmadan kendiyle ve komşularıyla barışık biçimde bu süreci geride bırakmasıdır. Türkiyenin gözettiği ve bundan sonra da gözeteceği bu olmalıdır."Dışişleri Bakanı Gül, Türkiyenin Iraktan en fazla etkilenen ülke olduğunu anımsatarak, "Gelişmeleri yakından izliyoruz. Her türlü olasılığa ve senaryoya karşı hazırlıklarımızı sürekli gözden geçiriyoruz. Irakla ticaret konusu var. Bilindiği gibi sivil kayıplarımız var. Bu nedenle Irakın normalleşmesine katkıda bulunmaya çalışıyoruz" dedi.Dışişleri Bakanının önemsediği bir konu da bayramdan sonra yapılacak olan Irak toplantıları: Önce Iraka komşu ülkeler toplantısı, ertesi gün de G - 8 ülkeleri ve Çinin katılacağı toplantı. ABDnin ısrarla talep ettiği bu toplantı Irakın geleceği açısından büyük önem taşıyor.Son zamanlarda Kerkük konusu öne çıktı. Ankara bu konuya nasıl bakıyor?Gül, bu sorumuza şu yanıtı verdi:"Ortada birçok senaryo var. Tabii, iyi senaryo var, kötü senaryo var. Biz olmasını istediğimiz, Irak için de, Türkiye için de iyi bulduğumuz senaryonun gerçekleşmesini istiyoruz doğal olarak. Ama her türlü ihtimali de göz önünde tutuyoruz, her türlü hazırlığımızı yapıyoruz. Bundan kimse kuşku duymasın."Gülün değerlendirmesi böyle...Toplantıda ele alınan konulara gelince... Dört başlıkta toplamak mümkün:1- Iraktaki güvenlik sorunu ve seçimler,2- Kerkükün statüsü ve muhtemel gelişmeler,3- PKKnın varlığı ve faaliyetleri,4- Iraka komşu ülkeler ile G - 8 ülkeleri ve Çinin katılımıyla yapılacak toplantılar.Zirvede Iraktaki en önemli sorunun güvenlik sorunu olduğu ve diğer sorunların çözümüne de engel oluşturduğu saptamasının yapıldığını söyleyebiliriz. Bu bağlamda Irakta Ocak 2005te yapılması planlanan seçim hazırlıkları başta olmak üzere, bütün diğer faaliyetlerin sağlıklı biçimde yapılamadığına dikkat çekildiği belirtiliyor. Türkiye açısından Türk şoförlerin ve işadamlarının güvenliğinin sağlanamamış olması da üzerinde en çok durulan konular arasında. Buna ilişkin seçenekli önlemlerin ele alındığı toplantıda güvenlik alanında işbirliğine özel bir önem verildiği kaydediliyor. Keza Irak zirvesinde Türkiyenin Irak seçimlerinin normal zamanında yapılması (Ocak 2005) gerektiği, bu amaçla da güvenlik sorununun bir an çözülmesi üzerinde durulmasına dikkat çekildiği bildiriliyor. Güvenlik başlığı altında yapılan saptamalardan biri de ABDde yaklaşan seçimler nedeniyle Washingtonun Irakta güvenlik sorununun üzerine gerektiği gibi gidemediği ve seçimleri etkileyecek kontrol dışı gelişmelerden çekindiği...Kerkük konusunda ise zirveden çıkan sonuç, Türkiyenin bir oldubittiye izin vermeyeceği. Bu konuların Türkiyenin Irakın iç işlerine karışması biçiminde eleştirilmesine karşılık; Iraktaki her gelişmenin Türkiyeyi olumsuz yönde etkilediği, bu durumun 1990 hatta öncesinden beri devam ettiği, bu nedenle de Türkiyenin Iraktaki gelişmelerin hiçbirine kayıtsız kalamayacağı sonucuna varıldı.PKKnın varlığı ve faaliyetleri konusunda ise diğer terör örgütleriyle ilişkilere dikkat çekildiği, ABDnin yine aynı gerekçelerle PKKnın üzerine gitmediği saptamasının yapıldığı söylenebilir.Irak sorununa çözüm geliştirmek üzere daha önce Türkiyenin girişimiyle başlatılan "Iraka komşu ülkeler toplantıları"nın bir yenisinin daha yapılacak olması, zirvenin gündem maddelerinden biriydi. Bu toplantının ardından, bayram sonrasında Iraka komşu ülkeler, G - 8 ülkeleri ve Çinin katılımıyla Mısırda gerçekleştirilmesi planlanan daha geniş katılımlı toplantı da ele alındı. Bu toplantı için yapılan hazırlıklar gözden geçirildi.Sonuçta, Türkiyenin Irak sorununun her yönü ve aşamasıyla ilgili olması gerektiği teyit edildi. fbila@milliyet.com.tr Gül: Irak parçalanmamalı
