NATO’dan ‘Soğuk Savaş’ ayarı

NATO Zirvesinde Rusya, İttifak’a yönelik doğrudan bir tehdit olarak kabul edilirken, Çin ile ‘stratejik rekabet’ içinde olunduğu vurgulandı.

NATO Zirvesi İspanya’nın başkenti Madrid’de başlarken, üye ülkelerin devlet ve hükümet başkanları, İttifak’ın yeni stratejik konseptini oy birliğiyle kabul ettiler. Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı savaşın ardından artan ciddi tehditlere karşı hazırlıklı olma konusunda kararlı olan liderler, NATO’nun caydırıcılığını ciddi ölçüde artırma kararı aldılar.

İsveç ve Finlandiya’ya ‘davet edilmiş ülke’ statüsü vermeyi kararlaştıran liderler, NATO’nun karşı karşıya kaldığı en büyük tehdidin ise Rusya olduğuna işaret ettiler. Bununla birlikte Çin’e de atıfta bulunan NATO liderleri, Pekin’in NATO’yla ‘stratejik rekabet’ içerisinde olduğuna dikkat çekerek, İttifak’ın çıkarlarına, güvenliğine ve değerlerine meydan okuduğuna dikkat çektiler.

Yeni askeri yığınak

Kuzey Atlantik Konsey toplantısından önce NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’le görüşen ABD Başkanı Joe Biden, ülkesinin NATO’ya yönelik askeri katkısını ciddi ölçüde artıracağını açıkladı. NATO’nun kurucu antlaşması olan Washington Antlaşmasının kutsallığının altını çizen Biden, ABD’nin, İngiltere’deki NATO hava üssüne ek olarak 2 adet F-35 filosu konuşlandıracağını açıkladı. ABD’nin NATO’nun deniz kuvvetlerine yönelik katkısını da artıracağını ifade eden Biden, İspanya’nın Rota kentinde bulunan NATO Deniz üssünde bulunan 4 adet ABD firkateynine ek olarak 2 firkateyn daha gönderme kararı aldı. ABD, Polonya’ya 5’inci ordu birliğini kurma kararı aldığını da açıkladı.

Zirvede Rusya ve Çin’in NATO’ya yönelik oluşturduğu tehdide yer verilirken “Terörizm tüm biçimleri ve tezahürleriyle, halklarımızın güvenliğine, uluslararası istikrar ve refaha doğrudan tehdit oluşturmaya devam ediyor. Terörizmi kategorik olarak reddediyor ve mümkün olan en güçlü şekilde kınıyoruz” ifadeleri kullanıldı.

İttifak’ın siber, uzay ve hibrit ile diğer asimetrik tehditlerle ve yıkıcı teknolojilerin kötü niyetli kullanımıyla karşı karşıya kaldığını ifade eden liderler, kurallara dayalı uluslararası düzeni baltalamaya çalışan Çin de dahil olmak üzere sistematik bir rekabet içinde olunduğu belirtildi.

Liderler yeni bir ‘Stratejik Konsept’ onaylayarak aslında İttifak’ın karşı karşıya olduğu güvenlik ortamını tanımlayıp, NATO’nun 360 derecelik bir yaklaşıma dayalı toplu savunma sağlama konusundaki temel amacını belirledi. Buna göre NATO’nun üç temel görevi olan caydırıcılık ve savunma, kriz önleme ve yönetimi ile güvenlik işbirliği konusunda iradesi yinelendi. Önümüzdeki yıllarda, transatlantik dayanışmanın önemine vurgu yapılırken, İttifak’ın caydırıcılık ve savunmaya ağırlık vereceğine dikkat çekildi. Otoriter aktörlerin, NATO üyelerinin çıkarlarını, değerlerini ve yaşam tarzlarını tehdit ettiğine işaret edildi. Liderlerin zirve bildirisinde Rusya ve Çin birer tehdit olarak tarif edilmesine karşılık, ‘Stratejik konsept’te ise İttifak, iki ülkeye diyalog elini uzatmaya devam etti. NATO’nun Rusya’ya karşı cephe almaya çalışmadığı açık bir şekilde ifade edilirken, İttifak’ın da Rusya’yı asla tehdit etmediği vurgulandı.

NATO sadece Avrupa kıtası ile transatlantik alanda etkili olmakla yetinmiyor. Aynı zamanda bölgesel işbirliklerini de pekiştirmeyi amaçlıyor. Nitekim sonuç bildirgesinde gerek Avustralya, Japonya, Güney Kore ve Yeni Zelanda’yla, gerekse Gürcistan, Moritanya ve Ürdün ile yapılan işbirliği çalışmalarının ne kadar etkili olduğuna vurgu yapılıyor; Avrupa Birliği ile işbirliğinin pekiştirileceğine işaret ediliyor.

Barış döneminde liderlerin çok zor bir şekilde mutabık kalabilecekleri prensipler ve reformlar, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı savaş ile Çin’in Moskova’ya verdiği destek sayesinde neredeyse sorunsuz bir şekilde kabul edildi. İttifak neredeyse Soğuk Savaş ayarlarına döndü.

İsveç ve Finlandiya resmen davet edildi

Türkiye ile önceki gece varılan mutabakatın ardından İsveç ve Finlandiya’nın resmen NATO’ya davet edildiği açıklandı. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg basın toplantısında Finlandiya ve İsveç’in resmen davet edilmesiyle NATO’nun ‘açık kapı politikasının bir kez daha gösterildiğini’ ifade etti. Genel Sekreter, Ukrayna’nın, ne süre alırsa alsın, NATO’nun yardımına güvenmeye devam edebileceğini belirtirken, müttefiklerin uzun süreli mücadele için hazır olduğunu duyurdu.

Zelenskiy konuştu

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, NATO Zirvesine çevrimiçi oalrak bağlandı ve liderlere ülkesinin kendisini Rusya’ya karşı savunmak için daha fazla gelişmiş silaha ve paraya ihtiyacı olduğunu söyledi.

Rusya’nın hırslarının bitmediğini belirten Zelenskiy, ülkeyi işgale karşı savunmanın aylık maliyetinin 5 milyar dolar olduğunu ifade etti. Zelenskiy, “Bu Rusya’nın sadece Ukrayna’ya karşı yürüttüğü bir savaş değil. Bu, Avrupa’daki koşulları dikte etme hakkı için gelecekteki dünya düzeninin nasıl olacağını dayatan bir savaş” açıklamasında bulundu.

RUSYA ARTIK DOĞRUDAN TEHDİT

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından İttifakın, 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana en büyük zorlukla karşı karşıya olduğu uyarısında bulundu. Stoltenberg, “Müttefik ülkeler olarak şu ana kadar karşılaştığımız en ciddi güvenlik krizinin ortasında bir araya geliyoruz. Bu tarihi ve dönüştürücü bir zirve olacak” ifadesini kullandı. NATO’nun Stratejik Konsept belgesinin bu zirvede değişeceğini hatırlatan Stoltenberg, Rusya’nın artık “İttifak’ın güvenliği için doğrudan tehdit” olarak değerlendirileceğini bildirdi.

Stoltenberg basın toplantısında ise Finlandiya ve İsveç’in resmen davet edilmesiyle NATO’nun ‘açık kapı politikasının bir kez daha gösterildiğini’ ifade etti. Genel Sekreter, Ukrayna’nın, ne süre alırsa alsın, NATO’nun yardımına güvenmeye devam edebileceğini belirtirken, müttefiklerin uzun süreli mücadele için hazır olduğunu duyurdu.