NATO’nun etki alanı genişliyor
Vilnius Zirvesi sonunda yayımlanan sonuç bildirgesinde, liderler, İttifak’ın yeni tehditlere karşı caydırıcılık ve savunma yeteneklerini artırma kararı alırken, NATO bayrağının daha fazla coğrafyada dalgalanması konusunda mutabık kaldı.
NATO’ya üye ülkelerin liderleri, Litvanya’nın başkenti Vilnius’ta iki gün süren zirvede, İttifak’ın etkinlik ve temsil alanını ciddi anlamda genişletme kararı aldı. İttifak üyesi ülkelerin liderleri, yeni tehditlere karşı caydırıcılık ve savunma imkan ve yeteneklerini artırma kararının ötesine de geçerek, NATO’nun bayrağını çeşitli coğrafyalarda dalgalandırmayı kararlaştırdı. Bununla birlikte İttifak üyeleri, Avrupa Birliği (AB), Birleşmiş Milletler, Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı (AGİT) gibi kuruluşlarla var olan kurumsal iş birliği anlaşmalarını pekiştirmeyi de hedefliyor.
Bu çerçevede AB-NATO kurumsal iş birliğine Ukrayna konusunu da dahil etmeyi kararlaştıran liderler, bu konuda AB-NATO çalışma eşgüdüm grubu kurma kararı aldı. Ürdün’de bir temsilcilik açma konusunda prensip kararı alan liderler, buna karşılık İttifak’ın Japonya’nın başkenti Tokyo’da bir temsilcilik açması konusunda görüş birliği sağlayamadı. Zira Fransa, Çin Halk Cumhuriyeti’nin bu konudaki hassasiyetini dillendirerek, NATO’nun Japonya’da bir temsilcilik açma kararının henüz yeterince olgunlaşmadığını savundu.
Bununla birlikte Birleşmiş Milletler’in New York’taki merkezinde bir temsilciliği bulunan NATO, Cenevre’de de BM kurumu nezdinde bir ofis açarak teşkilatla kurumsal iş birliğini derinleştirmeyi hedefliyor.
Çin’le ilgili ifadeler
NATO’nun Ortadoğu’da stratejik çıkarları olduğunu hatırlatan liderler, Akdeniz diyaloğunu pekiştirip İstanbul İş Birliği Girişimi’ndeki çalışmaları ivmelendirmeyi kararlaştırdı. Hatta 2004 yılında İstanbul’da düzenlenen NATO Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi’nde kurulan İstanbul İş Birliği Girişimi’nin 20. yıldönümüne istinaden özel bir etkinlik yapılması konusunda da çalışma başlatılacak. Girişimin 2024’te kutlanacak 20. yıldönümü de, NATO’nun kuruluşunun 75. yıldönümü kutlamalarıyla örtüşmüş olacak.
Zirvenin sonuç bildirgesinde Çin Halk Cumhuriyeti’ne ayrılan yer ve ifade edilen görüşler de dikkat çekti. Zira geçmişte sadece bir satırda ifadesi geçen Çin Halk Cumhuriyeti’ne, bu kez tam üç paragrafta atıfta bulunuldu. İttifak’ın Pekin yönetiminin NATO’nun çıkarları ve güvenliğini tehdit eden politika ve hırsları olduğunu hatırlatan liderler, küresel gücünü artırmak amacıyla siyasi ekonomik ve her tür askeri olanağı kullandığına dikkat çekti.
NATO’nun 360 derecelik yaklaşım politikası da liderler tarafından benimsendi. Zira liderler zirvesinin sonuç bildirgesinin ilk paragrafında da, NATO’nun sadece Doğu Kanadı’na değil, tehdit değerlendirme, kriz yönetimi, caydırıcılık ve savunma alanında 360 derecelik küresel bir yaklaşım sergilemesi gerektiğine vurgu yapılıyor.
Bunun yanında Küresel Güney ülkeleriyle de diyaloğu artırma, yardım elini uzatmanın önemine vurgu yapan liderler, bu ülkelerin birbiriyle ilintili olarak ekonomik, demografik, siyasi ve güvenliğe ilişkin sorunlarla karşı karşıya olduklarını hatırlatıyor. NATO’nun savunmanın yanı sıra caydırılık imkan ve yetenekleri 5. madde coğrafyasıyla sınırlı olsa bile, İttifak’ın siyasi etkinlik alanı bu zirvede ciddi anlamda genişledi, kurumsallaştı.
