Borçlunun imzaladığı bonoya göre parayı vadesinde ödeyemezse alacaklı, onun vücudunun dilediği yerinden yarım kilo et kesip alabilecektir.Vade geldiğinde para ödenmez ve alacaklı Musevi tefeci, "kesip almak istediği yerin borçlunun kalbi olduğunu" söyler.İlginç mi? Hele... Alacaklı Musevi tefeci rolünü Al Pacino ve borçlu rolünü de Jeremy Irons oynuyorsa... Filmin öyküsü, Shakespeare'in "VENEDİK TACİRİ" ve yönetmeni, Oscar'lı Postacı/Il Postino'ya da imza atan Michael Radford ise... Onları izlerken zamana dur demek geliyor insanın içinden... ................................Venedikli asil Antonio (Jeremy Irons), en yakın dostu Bassanio'nun (Joseph Fiennes) âşık olduğu zengin ve çok güzel Portia (Lynn Collins) ile evlenebilmesi için 3 bin altın bulmalıdır. Venedikli Musevi tacir Shylock'tan (Al Pacino) yazının başında anlattığım koşullarla 3 bin altın borç alır ve arkadaşı Bassanio'ya "Al parayı git sevdiğin kızla evlen. Vadesi geldiğinde nasıl öderim diye düşünme, 3 aylık vade dolmadan gemilerimden o miktarın 4-5 katı param gelecektir" der.Elbette bunu söylerken "bir uğursuzluk bulutunun bahtını karartacağını ve tüm gemilerinin batacağını, 3 bin altını ödeyemeyeceğini ve tefeci Shylock'un bedeninin istediği yerinden yarım kilo et kesme hakkını elde edeceğini" aklından bile geçirmemektedir.................................Oysa... Bütün bunlar olur.Tefeci Shylock, mahkemeye başvurur, "borcun vadesinde ödenmediği, noter tasdikli bono gereği, asil Antonio'nun vücudundan yarım kilo et kesme hakkının olduğunu" söyler.Venedik halkı tepkilidir. "Venedik Dükü'nün böyle bir bonoyu geçerli kabul etmeyeceğini" söylerler.Tefeci Shylock ise, şöyle karşılık verir:"Venedik hukuk devleti ise, noter tasdikli bu bono da geçerlidir. Gereğini yerine getirtmek, Venedik Dükü'nün hukuk devleti sorumluluğudur. Aksi halde kimse Venedik'te artık kanunların var olduğuna ve uygulandığına inanmaz. Deniz ve ticaret devleti Venedik'le hiç kimse ticaret yapmayı, iş anlaşması imzalamayı güvenli bulmaz. Venedik Dükü bunu göze alamaz." Gerçekten Venedik Dükü mahkemeyi açarken "sonucu ne olursa olsun kanunun uygulanacağını" söyler.Ancak... Gene de ona "herhalde böyle insanlık dışı bir şey yapmayacağını ve borçluyu bağışlayacağını umduğunu" söyler.................................Tefeci Shylock "Kesinlikle bağışlamam. Çünkü o bana köpek muamelesi yaptı. Selam verdim, sakalıma tükürdü. Hakaretler etti. Biz Museviler de sizler gibi insanız. Bizim de çocuklarımız var. Süt içerler, ağlarlar, hastalanırlar. Biz de sizler gibi acıkır, yemek yer, sevinir, güler, üzülürüz. Bizim de damarımızı kesseniz sizler gibi kanımız akar. Bizim de kalbimiz var. Bunları hiç düşünmeyen asil Antonio'ya gene de ihtiyacı olan parayı verdim. Vadesinde ödeyemedi. Şimdi ondan bononun gereğini yerine getirmek üzere kalbini, sizden de adalet istiyorum" der.................................Antonio, hukuk devleti adına vermek zorunda olduğu kalbini, bilirkişi hukukçunun gene kanun maddelerine dayanan savunmasıyla kurtarır. "Antonio'nun yüreğini almak, yasal hakkın ama bonoda kan akıtmak hakkı yazılı mı? Değil... Yüreğini, Antonio'nun bedeninden kan akıtarak çıkaramazsın. Kanunlara göre biri, diğerinin kanını akıtırsa, cezası ölüm." Shylock, Antonio'yu bağışlamak zorunda kalır vs....................................Gerçekten güzel bir film. Ancak, "insanlık değerlerini" vurgulamaya çalışırken adeta altı çizilerek yapılan "Musevi düşmanlığı" büyük çelişki.Yönetmen, dengeli bir yorum getirebilirdi. Bunların ötesinde daha o çağlardan bugünlere verilen "hukuk devleti" mesajı çok önemli.Devletlerin güvenirliği, yasaların egemenliği en dramatik koşullarda bile yaşamın eksenini oluşturuyor. g.civaoglu@milliyet.com.tr 3 bin altın borç karşılığı yarım kilo insan eti...