Bayrağın indirilmesi dokunulmazlık ihlali
AZERBAYCAN’da Türkiye Büyükelçiliği’ne bağlı Din Hizmetleri Müşavirliği Binası önündeki Türk bayrağının indirilmesi, “büyükelçilik dokunulmazlığı” hükmüne aykırıdır.
Devletler hukukuna, Devletler Hukuku Enstitüsü kararlarına ve küresel uygulamalara göre büyükelçiler ile büyükelçiliğe bağlı diplomatlar, ataşeler, turizm, kültür, maliye ve Din Hizmetleri Müşavirliği gibi büyükelçilik kapsamındaki çalışanlar ve onların bulundukları binalar ve konutlar da bu “dokunulmazlık” kapsamındadır. “Devletler hukuku”na göre “Türkiye toprağı”dırlar.
O kadar ki... Bu saydığım birimlerdeki görevliler, bulundukları ülkeden ayrılırken sınırdan çıkıncaya kadar da “dokunulmazlık” şemsiyesi altındadırlar.
O nedenle, büyükelçiliklerin bulunduğu binalara adi ya da siyasi suçlular sığındıkları takdirde bile polis kapıdan içeriye adım atamaz. Büyükelçilikte aylarca, yıllarca kalabilir.
Büyükelçiliğin kapısından çıktığı anda derhal tutuklanabilir.
Kurallar bu kadar açık ve kesin olmasına karşın, Bakü’deki Türkiye Büyükelçiliği’ne bağlı ve bu nedenle “diplomatik dokunulmazlık statüsünde” olan Din Hizmetleri Müşavirliği Binası önünde dalgalanan Türk bayrağının indirilmesi devletler hukuku ihlalidir.
Türkiye bu nedenle Azerbaycan’a nota vermiştir.
Kısasa kısas
HADİSENİN “sıradan memur işgüzarlığı olduğu” iddiası da inandırıcı görünmüyor.
Çünkü... Din Hizmetleri Müşavirliği binasındaki Türk bayrağı bir değil, iki kez indirilmiş.
Birinci defasında (15 Ekim) gelip büyükelçiliğe ve Din Hizmetleri Müşavirliği mensuplarına hiç haber vermeden bayrağı indirip gitmişler. Sonra gelip göndere yeniden çekmişler. Ardından gene gelip kimseye haber vermeden bayrağı bir kez daha indirmişler.
Din Hizmetleri Müşaviri Muzaffer Şahin, bayrağı indirenleri “Burası diplomatik dokunulmazlığa sahiptir. İndiremezsiniz” diye uyarınca, “Biz binaya tecavüz etmiyoruz. Binanın önünde bulunan bayrağı indiriyoruz” cevabının alındığını söylüyor.
Bu cevabın ne hukukla, ne akılla, ne de dostlukla ilgisi olabilir...
O direkler ve Türk bayrakları, Türkiye toprağı statüsünde olan ve dokunulmazlığa sahip bulunan alanların ve binaların “ayrılmaz parçalarıdır (mütemmim cüz).”
Belli ki olay, kaba ve fevri bir tavrın ifadesi.
Bursa’da oynanan Türkiye-Ermenistan maçına “Azerbaycan bayraklarının sokulmaması” elbette “dostun verdiği acıdır” ve diplomaside “aynıyla karşılık vermek” ilkesi de geçerlidir.
Bu yüzden önce Bakü Türk şehitliğindeki Türk bayrakları indirilmişti.
Bu da Türkiye insanının canını acıttı. Orada yatanlar Azerbaycan’ı korumak için şehit düşmüşlerdi.
Ancak... Şehitlik “diplomatik dokunulmazlık” statüsünde olmadığı için hukuk ihlali değil, gönül bağlarında kopma olarak belleklerde kalacaktır.
Ama... Diplomatik dokunulmazlık kapsamında olan Din Hizmetleri Müşavirliği’ndeki bayrağın indirilmesi ise açık seçik devletler hukuku ihlalidir.
Bu gerginlik sürdürülürse yazık olur.
Şu satırlar yazılırken Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu Bakü’deydi.
Bayrak indirilmesiyle simgelenen krizin daha da derinleşmeden çözülmesi, Türkiye’nin ve Azerbaycan’ın ortak yararıdır.
İSTİM FIFA’DAN
TÜRKİYE ile Azerbaycan arasındaki bayrak krizi Bursa’da Ermenistan ile oynanan ulusal maçta Azerbaycan bayraklarının yasaklanmasıyla başladı. Stada Azerbaycan bayraklarının sokulmaması kararı önce Ankara mahreçli haberlerle medyaya yansıdı. Elbette büyük tepkiyle karşılandı.
Ankara’nın geri adım atacağı ve yasağın kalkacağı yolundaki haberler üzerine bu kez Ermenistan dayattı.
Ankara iki ucu da netameli değnek ortasında kalmıştı.
Elimi ateşe koyarak iddia edemem ama devreye FIFA’nın girmesi ve “ırkçılık karşıtı” kararlarını hatırlatarak Bursa’daki maça Azerbaycan bayraklarının girmesini yasaklaması istimi sonradan gelen bir çözüm formülü gibiydi. Bakü’de de böyle algılandı.
FIFA formülü daha ilk başta servis edilseydi, bu gerilimler belki de yaşanmayacak, Bakü’deki Türk bayraklarına dokunulmayacaktı.
Diplomaside “Başlangıçta yapılan yanlış, sonuna kadar sizi takip eder” ilkesi böyle durumlar içindir.
