Soruyor: "Geride kalan şubat ayında 4 gün bayram tatili var mıydı?""- Evet.""- Peki... Geçen yıl bayram, şubat ayına mı rast gelmişti?""- Hayır.""- O halde 'geçen yılın şubat ayına oranla, bu yılın şubat ayında üretim yüzde 4 geriledi' iddiasını yansıtan yayınlar bu gerçeği ıskaladıkları için gerçekdışı... 4 gün üretim tatili atlanmış.Ekonominin olduğundan daha k"tü g"rüntülerle yansıtıldığına bu bir "rnek.Daha başka "rnekler de verebilirim.Negatif psikoloji oluşmasını, krizin izlerinin yanı sıra b"yle yeterince araştırılmamış haberlerin de tetiklediği g"rülmeli." Türkiye' nin aklı başında çok başarılı bankacılarından biri. Psikoloji dili O bağlamda " Freud'dan, Lacan'a Psikanaliz" kitabından bir alıntı yapayım.Bilimsel teori, yanlışlığının ispatlanmasına olanak tanıdığı "lçüde vardır.™rneğin "insanlar "lür" teorisi.Doğrudur.Milyon yıldır her "lümle kanıtlanıyor.Ama "hayvanlar da "lür." Bunu s"ylemediği için teori doğrudur ama gerçeği tam yansıtmıyor.Tıpkı bunun gibi...Şubat ayı üretim rakamları "rneği de "bayram dikkate alınmadığı için" gerçeği yansıtmamakta.İşte psikoloji diliyle toplumda ve ekonominin karar noktalarında oluşan negatif psikolojinin bir izah denemesi. Ekonomi s"yleşisi psikolojiye dayandırıldı. İyi haberler Bu konuşmayı yaptığımız gruptaki işadamlarından biri "Galiba iyiye gidiyor" dedi. "Geçen aylarda en fazla 30 - 40 ticari araç satabiliyorduk. Martta 200'ü aştık." Son günlerin ekonomi haberleri de umut vermekte.İşte birkaç başlık: "İstanbul, Anadolu'ya 7 bin kamyon mal g"nderdi. Hazır giyim markaları martı hareketli geçirdi. Nisan beklentileri umutlu." (5 Nisan 2002)..... "Sanayi girdisi ithalatında artış var. Sahibi olduğu alışveriş kartıyla piyasanın nabzını tutan Cem Boyner 'halkta k"tümser bekleyişler dağılıyor' dedi." (4 Nisan 2002)..... "Kredi kartı kullanımında 200 trilyon liralık artış oldu." (4 Nisan 2002)...... "KOBİ'lerde anket. Katılımcıların yüzde 44'ü, 'bu yılın daha iyi olacağı' g"rüşünde. 'K"tü olacak' diyenler yüzde 4'e geriledi. 'Durum değişmez' kanısında olanlar yüzde 40'tan yüzde 33'e düştü." (7 Nisan 2002)....... "Sabancı 'Son aylarda bir umut var. Bir rüzgar arkamızda g"züküyor' dedi."......"Rahmi Koç 'Piyasalarda kıpırdanma başladı. İkinci yarıda sekt"rler hareketlenecek' dedi." (Dün Otasan toplantısında)Bunlar da iyi haberler.Fakat hepsinde "ihtiyat payı" var.S"zgelişi Koç ilave etmiş: "Tabii... Hükümette olumsuz bir gelişme olmazsa. Beklenmedik bir durum çıkmazsa. Bir de Ortadoğu'daki gelişmeler, Irak'a müdahale olursa bunun Türkiye'ye etkileri..." Yani, olumsuz ya da olumlu... Mesajların, rakamların ve bunların yorumlarının eksik veya abartılı yansıtılmaması "nemli.Psikolojik etkiler, sudaki halkalar gibi dalga dalga yayılıyor.Bir denizcilik s"ylemi ş"yledir: "Kaptanın aptalı kendi teknesinin yaptığı dalgaya düşer." Dip rakamı doğru ama gerçek olmayan istatistikleri yapıp açıklayanlar, o kaptanın talihsiz konumundalar.Sonunda kendileri de sallanıyorlar. ™te yandan "iyi" sayılabilecek gelişmeler de var. Güven katsayısı Ekonominin motoru güvendir. Hükümetin ekonomik programı kararlılıkla ve "dünsüz uygulamayı sürdüreceğine inanılmalı. Hükümet kamuoyu araştırmalarına g"re puanını artırmakta.Ayrıca... Yapanın yanına kalmadığının g"rülmesi, anlaşılması da yozlaşma ve laçkalaşma psikolojisini "nler. Cumhurbaşkanı Sezer' in, BBDK'dan batık banka borçlarının geri "demelerini yakın takibe alması, birbirini etkileyen ve harekete geçiren denetim mekanizması için katkıdır.Sonuç, ekonomi sadece rakamlara bırakılmayacak kadar "nemlidir. g.civaoglu@milliyet.com.tr Negatif psikolojinin bir diğer nedeni ise güven kuşkuları.